آمار مصرف مواد مخدر از چه راهی به دست می‌آید؟
مطابق رسمی‌ترین پژوهش مورد استناد مسئولان کشوری (که یک دهه قبل انجام شده است) بیشتر از ٥٠ درصد معتادان کشور تریاک مصرف می‌کنند، ٢٦درصد شیشه و مابقی نیز هرویین و مواد مخدر دیگر. یادآوری این نکته نیز لازم است که معتادان اشاره شده در تحقیقات رسمی مقامات اصطلاحا معتادان مزمن نامیده می‌شوند.
مهدی افروزمنش در شهروند نوشت:
دیروز قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام کرد سالانه ٥٠٠ تن معادل ٥٠٠هزار کیلوگرم انواع مخدر در ایران مصرف می‌شود. این رقم بزرگی است اما بدون‌شک رقم صحیحی نیست و نشان می‌دهد که مسئولان مبارزه‌کننده با اعتیاد کشور جدا از فریزکردن تعداد معتادان از ٤٠سال قبل تا کنون سال‌هاست که مبادرت به ثابت نگه داشتن نرخ مصرف نیز کرده‌اند.
شاید ٥٠٠هزار کیلوگرم آن‌قدر عدد بزرگی از نظر خبری باشد که بسیاری از واقعیت‌ها را پنهان کند اما بدون هیچ تردیدی این رقم با سایر اعداد و ارقام ارایه شده از سوی خود مسئولان هم همخوانی ندارد. بنابراین در بهترین حالت مسئولان از ابزارهای بسیار نادرستی در سنجش میزان اعتیاد، قاچاق و مصرف موادمخدر در ایران استفاده می‌کنند. اما در این صورت این پرسش هم پیش می‌آید که چطور این ابزار سنجش در هنگام کشفیات بسیار دقیق عمل کرده و ما سال به سال شاهد افزایش حجم کمی کشفیات مواد مخدر در مرزها و داخل شهرهای کشور هستیم. پس نتیجه می‌شود این دریافت که یک جای کار می‌لنگد و در میان مسئولان و افکارعمومی یک چاله بسیار بزرگ وجود دارد. چاله‌ای که به گونه‌ای عجیب رفتار می‌کند، یعنی مثلا در شرایطی که میزان کشفیات مواد مخدر در ٣٠سال گذشته دست‌کم سه برابر شده است تعداد معتادان کشور فقط ٥٠هزار نفر نسبت به آمار ارایه شده در زمان پهلوی افزایش پیدا کرده است؟
جدا از این مدام گفته شده و می‌شود که سن معتادان کاهش پیدا کرده اما سال‌هاست که میزان مصرف در کشور ٥٠٠ تن اعلام می‌شود. چاله ما را به این فکر می‌اندازد که ما از تمام واقعیت مطلع نیستیم و تنها پس از دست به کار شدن خودمان است که می‌فهمیم حتی اگر بپذیریم تعداد معتادان رسمی کشور همان یک‌میلیون و ٣٢٥هزار نفری است ( در‌سال ١٣٥٠ حکومت این رقم را یک‌میلیون و ٢٠٠هزار نفر اعلام کرده بود، جمعیت کشور در آن زمان ٢٧میلیون نفر بوده است و اکنون ٨٠میلیون نفر ) آمار مصرف مواد در ایران بسیار بیشتر از ٥٠٠ تن در سال است.
دقت کنید: مطابق رسمی‌ترین پژوهش مورد استناد مسئولان کشوری (که یک دهه قبل انجام شده است) بیشتر از ٥٠ درصد معتادان کشور تریاک مصرف می‌کنند، ٢٦درصد شیشه و مابقی نیز هرویین و مواد مخدر دیگر. یادآوری این نکته نیز لازم است که معتادان اشاره شده در تحقیقات رسمی مقامات اصطلاحا معتادان مزمن نامیده می‌شوند. معتادان مزمن به درگیرترین افراد با اعتیاد اطلاق می‌شود که جدا شدن آنها از اعتیاد غیرممکن و یا بسیار سخت قلمداد می‌شود. به عبارتی به دلایل گوناگونی ازجمله علمی مانند تغییر شکل مغز و نحوه ارتباط‌گیری آن با سایر اعضا و یا اجتماعی مانند فروپاشی کامل روابط میان فردی، کنش‌های عصبی، خراب کردن پل‌ها و... و حتی مشکلات قانونی بهترین توصیه برای این معتادان تثبیت وضع عنوان شده است. حال آن‌که در وضع «معتادان شدید» همچنان امید به بهبودی وجود دارد. «معتادان تفننی» نیز دسته‌ای هستند که اصولا جایی در آمارهای رسمی ایران ندارند.
به موضوع که برگردیم و با یک ضرب و تقسیم ساده مشخص می‌شود با ارقام اعلام شده سرانه مصرف هر معتاد ایرانی در‌سال ٣٧٧ گرم است. به عبارتی با استناد به آمارهای رسمی ایران هر معتاد مزمن در روز با مصرف یک گرم نیازش برطرف می‌شود. این اگر دروغ نباشد رسما یک اشتباه بزرگ در داده‌های آماری است، چرا که امکان ندارد. در دنیای واقعی شما به وضوح مشاهده می‌کنید که یک گرم حتی مصرف معتادان تفننی هم نیست. در خوشبینانه‌ترین حالت هر معتاد به تریاک در یک نشست دو تا سه گرم مصرف می‌کند. این البته مختص مصرف به شکل دود است چنانچه مصرف‌کنندگان خوراکی که اتفاقا این شایع‌ترین روش مصرف در میان معتادان مزمن است تا روزی ٦ گرم هم گزارش شده است.
حالا بیایید و به سراغ آمارهای رسمی برگردیم. یک‌میلیون و ٣٢٥هزار معتاد داریم که ٥٢درصد آنها تریاک مصرف می‌کنند. به عبارتی ٦٦٥هزار و ١٥٠ نفر از معتادان ایرانی تریاک مصرف می‌کنند. اگر میانگین مصرف هر معتاد به تریاک را فقط روزی سه گرم قبول کنیم (باور کنید این رقم حداقلی است در دنیای واقعی) هر معتاد به تریاک یک کیلو و ١٠٠ گرم تریاک را دود هوا می‌کند. خیلی راحت این عدد را ضرب در ٦٦٥هزار و ١٥٠ نفر بکنید. عددی که به دست می‌آید بیشتر از ٧٠٠ تن است. ٧٠٠تن فقط توسط ٥٢درصد تعداد معتادان کشور مصرف می‌شود.
معتادان شیشه و هرویین و حشیش هنوز محاسبه نشده است. تنها تشکیک می‌تواند میزان مصرف روزانه معتادان باشد که آن هم تنها با گشتی کوتاه در خیابان‌های تهران قابل حل است، گشتی در یکی از مراکز توزیع مواد و پرس‌وجویی ساده از فروشندگان که واقع‌بینانه عمل می‌کنند، اگر به حرف آنها هم اعتماد نکنیم معتادان که خود مصرف‌کننده اصلی هستند هم منابع قابل اعتمادی هستند، چنانچه جلسات و برنامه‌ها و همایش‌ها وقت چنین کاری نمی‌دهد با یک سرچ ساده می‌توان به گفت‌وگوهای پرتعداد رسانه‌ها و حتی تلویزیون جمهوری اسلامی با معتادان ترک کرده دست یافت که خودشان میزان مصرفشان را اعلام کرده‌اند؛ ٤ گرم، ٥ گرم، ٦ و حتی ٧ گرم.