کسادی بازار فروش محصولات و ناتوانی در رقابت با کالاهای خارجی، صاحبان صنایع کوچک که اندر خم کوچه تامین تسهیلات بانکی و گذر از بروکراسی های اداری بودند را زمین گیر کرده است.
به گزارش
اترک نیوز، در عصر صنعتی، صنایع کوچک وقتی پا گرفتند که تقاضاهای مصرف تغییر یافت و بیشتر شد و این صنایع به عنوان واحدهای صنعتی و خدماتی ظهور کردند.
هر چند این صنایع در ایران نیز در مجاورت با صنایع بزرگ رشد کرده اند اما این صنایع در مقایسه با صنایع بزرگ، قدرت چانه زنی کمتری داشته اند و اغلب آنها فاقد واحد بازاریابی و فروش هستند که این موضوع بر روند فروش محصولات آنان اثر منفی گذاشته اند.
در خراسان شمالی نیز طی یک دهه اخیر 382 متقاضی خواستار احداث واحدهای صنعتی کوچک شده و با شرکت شهرک های صنعتی استان قرارداد منعقد کرده اند که از این تعداد تقاضا فقط 130 متقاضی خواستار اخذ پروانه بهره برداری شده و پروانه را دریافت کرده اند.
طی این یک دهه اخیر نیز از این 130 واحد که با رکود، تورم و احوال نامساعد اقتصادی کشور در تنش هستند 24 درصد راکد، 59 درصد ا نیمه فعال شدند و فقط 17 درصد آنان روی پا مانده اند و قدم به قدم ادامه حیات می دهند.
هر چند که بارها و بارهاعلل رکود و نیمه فعالی واحدهای صنعتی کوچک عدم اختصاص تسهیلات بانکی به آنان، تحریم ها، گرفتار شدن در بروکراسی های اداری و عدم توجه دولت ها به این صنایع به عنوان مشکلات حاد آنان برشمرده شده است، حال، صاحبان صنایع کوچک و شرکت شهرک های صنعتی فریاد می زنند که مشکل کنونی این واحدها مسئله فروش محصولات آنان است که بازار داخلی نسبت به خرید تولیدات این واحدها خیلی کشش نشان نمی دهند.
در حالی که این واحدها بر روی بازارهای صادراتی حساب باز کرده اند که هزینه بالای تولید در ایران موجب افزایش قیمت نهایی محصولات آنان شده و توان رقابتی آنان را با کالاهای خارجی در بازارهای هدف صادراتی گرفته است.
در همین راستا، شماری از صاحبان صنایع کوچک در استان به تشریح اوضاع و احوال فعالیت خود در بازارهای داخلی و صادراتی پرداختند و انتظارات خود را از دستگاه های دولتی مطرح کردند:
واردات بی رویه محصولاتی که در استان تولید می شود
صادق علیزاده، تولید کننده سوپر جاذب های کشاورزی می گوید: این محصول تولیدی که برای آبیاری در امور کشاورزی و فضای سبز شهری کاربرد دارد، ثبت جهانی شده است و تنها واحد تولیدی در کشور هستم که این محصول را تولید می کنم.
وی تصریح می کند: در حالیکه واردات این محصول به کشور به صورت بی رویه انجام می شود، دولت نیز هیچ حمایتی از واحدهای تولیدی و کشاورزان انجام نمی دهد تا آنان در این بحران آب از این محصول تولید داخل استفاده کنند.
علیزاده خاطر نشان می کند: برای فروش محصول خود تبلیغات از طریق شبکه های تلویزیونی انجام داده همچنین از وجود نمایندگی های مختلف برای فروش استفاده کرده ام، با این وجود، در این رکود حاکم بر اقتصاد کشور، در حال حاضر تنها با کمتر از 15 درصد از توان خط تولیدی مشغول به کار هستم.
وی خواستار حمایت نقدینگی دولت برای تزریق اعتبار به منظور انجام صادرات است.
مسعود حسینی، مدیر عامل شرکت تولیدی مبلمان و دیگر محصولات چوبی در بجنورد می گوید: بازار داخل دچار رکود و سکون است و مردم نیز قدرت خرید ندارند، با این وجود سعی کرده ام در این بازار داخلی این واحد را حفظ کنم.
رفت و آمد هیات های تجای، شوی تجاری
وی می افزاید: برای ورود به بازارهای صادراتی باید در نمایشگاه های بین المللی شرکت کنیم اما هزینه های حضور در نمایشگاه ها بسیاز زیاد است و بنده نمی توانم از این فرصت استفاده کنم.
حسینی همچنین خاطر نشان می کند: هیات های تجاری خارجی به استان رفت و آمد می کنند و البته اتاق بازرگانی با آنان سری به این واحد تولیدی می زنند اما همه این رفت و آمدها فقط یک شوی تجاری است.
وی یادآور می شود: حجم تولید کارگاهم به یک سوم کاهش یافته است و از 70 نیروی متخصص مشغول به کار در کارگاهم، در حال حاضر فقط 38 نفر مشغول به کار هستند.
خوشه آبنبات از اهداف خود دور ماند
مهدی حسن زاده، تولید کننده آبنبات با 20 طعم مختلف در بجنورد اظهار می کند: با وجود افزایش قیمت مواد اولیه و کاهش قدرت خرید، برای حفظ فروش محصولم سعی کرده ام که قیمت محصول خود را ثابت نگه دارم حتی تنوع محصول خود را از چهار نوع طعم به 20 نوع طعم افزایش داده ام.
وی می افزاید: برای حفظ بازار داخلی ام، تبلیغات تلگرامی انجام می دهم.
حسن زاده خاطر نشان می کند: یک خط تولیدی در شهرک صنعتی بیدک آماده بهره برداری دارم، با این وجود، به علت افزایش قیمت مواد اولیه و نداشتن سرمایه در گردش توانایی راه اندازی آن را ندارم.
وی خوشه سازی برای این واحدهای تولیدی را بسیار مهم می داند و یادآور می شود: متاسفانه این خوشه سازی به درستی اجرایی نشد و از اهداف خود دور ماند.
حل جدول، بجای تولید
ابوالحسنی، تولید کننده آجر ماشینی در شهرک صنعتی بجنورد می گوید: تا قبل از رکود صنعت ساختمان، روزانه 150 تن آجر ماشینی تولید می کردم و عمده محصول تولیدی ام در بجنورد به فروش می رسید، اما با رکود صنعت ساختمان واحد تولیدی ام با 110 کارگر تعطیل شد و در حال حاضر فقط جدول حل می کنم.
وی می افزاید: بیش از یک و نیم میلیارد تومان به بانک بدهکار هستم.
طالبی، مدیر عامل شرکت تولیدی الکترودهای جوشکاری در شهرک صنعتی بیدک اظهار می کند: عمده مصرف محصولات تولیدی ام در صنعت ساختمان کاربرد دارد که متاسفانه با رکود صنعت ساختمان در کشور نیز به مشکل فروش روبرو شدم.
وی می گوید: بازار فروش محصولات بنده به مصرف داخلی وابسته است و در حال حاضر در این وضعیت فقط 30 درصد از توان خط تولیدی ام فعال است و 400 تن محصول دپو شده در انبار دارم.
طالبی با بیان اینکه طی چند سال گذشته برای ادامه حیات بر روی صادرات محصول برنامه ریزی کرده ام، اظهار می کند: بنده توانستم با ارائه محصولات با کیفیت به مشتری ترکمنستانی بازار سازی کنم اما به علت بالا بودن هزینه های تولیدی و در نهایت بالا بودن قیمت نهایی تولیداتم، این بازار را در رقابت با رقیب روسی که قیمت محصولش دو سوم کمتر از قیمت محصول بنده بود، از دست دادم.
وی خاطر نشان می کند: در عین حال، هنوز برای بدست آوردن بازار صادراتی در تلاش هستم و هم اکنون در حال رایزنی با مشتریان مالزیایی هستم.
عدم استقبال از تولیدات داخلی
ابراهیم پور، تولید کننده محصولات سلولوزی در شهرک صنعتی بیدک نیز می گوید: در حال حاضر فقط دستمال کاغذی تولید می کنم که 60 درصد از محصول تولیدی ام در بازارهای مشهد و گرگان و مابقی در بازار خراسان شمالی و افغانستان مصرف می شوند.
وی می افزاید: در داخل استان، به جز شهر بجنورد سایر شهرستان های خراسان شمالی از این محصول استقبال خوبی داشته اند اما از استقبال بجنوردی ها برای مصرف این محصول راضی نیستم.
وی می گوید: بجنوردی ها بیشتر تمایل دارند از برندهایی که در ماهواره تبلیغ می شوند، استفاده می کنند.
ابراهیم پور خاطر نشان می کند: بازار افغانستان از این محصول استقبال خوبی را نشان داده است، با این وجود، بازار ترکمنستان به علت اینکه تجار در گذشته با ارسال محصولات بی کیفیت، این بازار را برای صادرات محصولات ایرانی تخریب کرده بودند از این محصول هیچ استقبالی نکرد.
وی معتقد است: در شرایط اقتصادی نامساعد حال حاضر واحدهای صنایع کوچک فقط با تولید با کیفیت و بهره گیری از شیوه های نوین بازاریابی می توانند سرپا بمانند.
واحدهای زیرپله ای، رقابتی ناعادلانه
امید حیدریان، مدیر واحد صنعتی تولید محصولات نایلون و نایلکس در شهرک صنعتی بجنورد اظهار می کند: متاسفانه ایجاد واحدهای زیر پله ای روز به روز بیشتر می شود و این واحدهای زیر پله ای غیر قانونی یک بازار رقابتی غیر عادلانه ای را بوجود آورده اند که واحدهای تولیدی همچون این واحد که مالیات و بیمه می پردازند توان رقابت خود را با این شرکت های زیر پله ای از دست داده اند.
حیدریان می افزاید: طی چند سال اخیر فروش محصولاتم در این وضعیت نابسامان بسیار افت کرده است و متاسفانه سازمان های نظارتی نیز این واحدهای زیر پله ای را رصد و تعیین تکلیف نمی کنند.
وی یادآور می شود: این بازار غیر عادلانه داخلی موجب شده است تا به بازاریابی صادراتی روی آوریم تا ادامه حیات دهیم که در حال حاضر کارکردن با بازارهای صادراتی راحت تر از بازار داخل است.
عبدالله خدابنده، تولید کننده بتن های سبک ساختمان در شهرک صنعتی بیدک که در حال حاضر با 150 کارگر مشغول به فعالیت است، می گوید: 90 درصد از محصولات تولیدی ام را به کشورهای عراق، ترکمنستان و افغانستان صادر می کنم و 10 درصد مابقی را در بازارهای داخلی به فروش می رسانم.
خدابنده با بیان اینکه علت نیمه فعال شدن یا تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی صنایع کوچک را در فروش محصولاتشان می دانم، معتقد است: ارتقای بهره وری، افزایش کیفیت و کاهش قیمت هزینه های تولید، عوامل موثر در سرپا ماندن و ادامه حیات صنایع کوچک هستند که خود از این فرمول استفاده می کنم.
وی می افزاید: به تمامی واحدهای صنایع کوچک توصیه می کنم که از حضور در نمایشگاه های تخصصی و بین المللی برای بازاریابی غفلت نکنند.
دانیال شمسیان، تولید کننده پاکت های چندلایه بسته بندی محصولات صنعت غذایی، آرایشی و بهداشتی در شهرک صنعتی بیدک نیز اظهار می کند: هرچند که رکود اقتصادی حاکم بر کشور بر فروش محصولاتم تاثیر منفی گذاشته است، با این وجود، بنده با بکارگیری چند اصل مهم این واحد را حفظ کرده ام.
استفاده از شیوه فروش مشارکتی
شمسیان می گوید: با حضور در نمایشگاه های مختلف برای معرفی محصولاتم به مشتریان همچنین استفاده از شیوه های مشتری مدارانه از طریق فروش مشارکتی برد-برد برای خودم و مشتری تاکنون توانسته ام سهم خود را در این بازار حفظ کنم.
وی خاطر نشان می کند: ضعف اصلی واحدهای صنعتی استان این است که صاحبان صنایع کوچک علاوه بر مدیریت کارخانه به فروش محصول و حسابداری نیز ورود می کنند و بین وظایف، تفکیکی قائل نمی شوند که این روش اشتباه است.
محمد علی یوسفی، مدیر عامل شرکت شهرک های صنعتی خراسان شمالی درباره مشکلات کنونی این کارگاه ها عنوان کرد: ناتوانی در دست یابی به بازارهای فروش و عرضه محصولات، مشکل عمده این کارگاه های تولیدی در استان است و در حال حاضر نیز شرایط به گونه ای است که برخی از این واحدهای تولیدی با دپوی محصولات خود در انبار روبرو هستند.
یوسفی ابراز امیدواری کرد: استاندار جدید همانند استاندار پیشین بر الزام ادارات استان نسبت به خرید محصولات این واحدهای تولیدی استان تاکید داشته باشد تا بازار فروش این واحدها تحریک و از وضعیت رکود خارج شود.
وی همچنین نوسازی و بازسازی ناوگان و تجهیزات سیستمی داخل کارگاهی این واحدهای تولیدی را به ویژه در زمینه سیستم های انرژی در درون این کارگاه ها نیز تاکید کرد و گفت: ضرورت دارد که اعتباراتی برای این واحدهای تولیدی به منظور نوسازی این ناوگان اختصاص داده شود.
وی در ادامه به شرایط اقتصادی پس از برجام نیز اشاره کرد و گفت: با تثبیت نرخ ارز، تثبیت قیمت ها و کاهش تورم تاحدودی وضعیت برای واحدهای تولیدی نیمه فعال و فعال استان نیز برای ادامه کار مساعد شد.
این مسئول همچنین با اشاره به تدوین بسته حمایتی دولت از صنایع کوچک اعلام کرد: سهم ریالی صنایع کوچک خراسان شمالی از این بسته حمایتی 42 میلیارد تومان است که در همین راستا، با تشکیل کارگروهی در استان تمامی تقاضاهای واحدهای تولیدی صنایع کوچک و یا طرح های تولیدی در زمینه تامین سرمایه در گردش و یا تامین سرمایه ثابت مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفتند.
مهلت یک ماهه بانک ها برای پاسخ به واحدهای معرفی شده
وی گفت: اخیرا از این کارگروه 102 واحد و طرح صنعتی از حوزه صنایع کوچک به بانک های استان معرفی شدند تا از تسهیلات این بسته حمایتی برخوردار شدند.
وی خاطر نشان کرد: در این بسته، طرح های صنعتی ای که به پیشرفت فیزیکی 60 درصد رسیده باشند مشمول این تسهیلات خواهند شد.
یوسفی گفت: بر اساس قانون بانک ها مهلت دارند که طی یکماه به پروندهای معرفی شده، پاسخ دهند.
وی درباره خطوط قرمز گذشته بانک ها در زمینه های معوقات بانکی، وثیقه و چک های برگشتی در زمینه اعطای تسهیلات به متقاضیان صنایع کوچک نیز گفت: در این بسته حمایتی تمامی این خطوط قرمز بانکی با تدابیر اتخاذ شده، رفع شده است به گونه ای که صندوق ضمانت صنایع کوچک ضامن بانکی این متقاضیان خواهد شد.
مدیر عامل شرکت شهرک های صنعتی خراسان شمالی تصریح کرد: این بسته حمایتی نسیمی برای صنایع کوچک خواهد بود تا از وضعیت رکود در تولید خارج شوند.
80 درصد واحدهای صنایع کوچک نیمه فعال و راکد هستند
مهیار مشایخی،معاون صنایع کوچک شرکت شهرک های صنعتی خراسان شمالی در گفت و گو با اترک نیوز با اشاره به این مطلب که ماندگاری هر واحدی از صنایع کوچک به تک تک حلقه های زنجیره تولید شامل کیفیت محصول تولیدی، برخورداری از ماشین آلات به روز، قیمت هزینه تولید و مدیریت بازرگانی و فروش محصول بستگی دارد، اعلام کرد: 80 درصد از واحدهای صنایع کوچک که در استان نیمه فعال و راکد شده اند به علت فروش محصولاتشان بوده است.
مشایخی تصریح کرد: متاسفانه اغلب مدیران صنایع کوچک با این اندیشه که باید همانند یک آچار فرانسه از قبل از آغاز ایجاد واحد تا پس از ایجاد واحد و فروش محصول، تمامی کارها را خود بر دوش بکشند پا در این عرصه گذاشته اند.
وی افزود: این در حالی است که برای ایجاد یک واحد صنعتی کوچک می بایست انجام مطالعات امکان سنجی، خرید ماشین آلات و نصب آنها و فروش محصولات نهایی را به شرکت های معتبر مشاوره ای سپرد.
وی با تاکید بر این نکته که شیوه مدیریتی آچار فرانسه ای، روشی بسیار اشتباه است که عده ای از صاحبان واحدهای صنایع کوچک استان به این اشتباه خود پی برده اند، خاطر نشان کرد: واحدهایی که سرپا مانده اند، باید به مشاوران اعتماد کنند و از تجربه های آنان بهره ببرند که در حال حاضر 20 درصد از واحدهای صنعتی کوچک استان از این شیوه تبعیت می کنند و هر بخشی از کار را به متخصصش می سپارند.
این مسئول در ادامه با یادآوری این مطلب که اغلب واحدهای صنایع کوچک در زمینه فروش محصولات خود با مشکل روبرو هستند، عنوان کرد: واحدهای صنعتی کوچک باید به شرکت های خدمات صادراتی کشور متصل شوند که شرکت شهرک های صنعتی استان نیز در تلاش است تا این اتصال انجام شود.
افزون بر این، وی خاطر نشان کرد: این شرکت هر ساله دوره های آموزشی برای صاحبان واحدهای صنعتی کوچک استان برگزار می کند که در سال جاری دوره فروش و بازاریابی را با همکاری خانه صنعت و معدن همچنین مرکز آموزش بازرگانی استان برای این واحدها برگزار خواهیم کرد.
وی همچنین به سامانه اس ام ای که سایتی بین المللی برای معرفی و فروش محصولات صنعتی هر نقطه ای از دنیا است، اشاره کرد و گفت: واحدهای صنعتی کوچک نیز در این سامانه ثبت نام شده اند تا این سامانه بر معرفی و فروش محصولات آنها کمک کننده باشد.
معاون صنایع کوچک شرکت شهرک های صنعتی خراسان شمالی در ادامه دفتر توسعه بازار و امور بین المللی صنایع کوچک و وظیفه آن در زمینه فروش محصولات صنایع کوچک کشور اشاره و در این باره اظهار کرد: این دفتر تلاش می کند تا با اختصاص یارانه از حضور واحدهای صنعتی کوچک در نمایشگاه های مختلف به منظور سفارش پذیری، فروش و بهره گیری از تجارب برندهای معتبر حمایت کند.
وی افزود: در همین راستا، سالانه اعتباری به شرکت شهرک های صنعتی استان ها تخصیص داده می شود تا بین 25 تا 75 درصد از هزینه های حضور این واحدها در نمایشگاه ها به صورت یارانه پرداخت شود.
وی در بخشی دیگر از سخن خود عنوان کرد: شرکت شهرک های صنعتی استان از محل اعتباراتی که اختصاص داده می شود هر ساله تورهای صنعتی و نمایشگاهی داخلی و خارجی، دوره های آموزش بازاریابی، توسعه بازار، صادرات و مدیریت فروش برگزار می کند.
معاون صنایع کوچک شرکت شهرک های صنعتی خراسان شمالی تصریح کرد: نقش مثبت این اقدامات یاد شده هنگامی برجسته می شود که صاحبان واحدهای صنعتی استان از این راهکارها بهره بگیرند و حداقل در دوره های آموزشی شرکت کند.
مشایخی همچنین به نقش دستگاه های اجرایی و مردم برای ادامه حیات این واحدهای صنعتی اشاره کرد و گفت: این دو گروه نیز می بایست با خرید تولیدات داخلی سهم خود را بر ماندگاری این چرخه تولید بپردازند.
بسته شدن درب بازارهای کشورهای همجوار بر روی تولیدات صنایع کوچک ایران
امین قربانی، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در گفت و گو با خبرنگار اترک نیوز در این باره اظهار کرد: طی پنج ماه نخست سال جاری از خراسان شمالی به ارزش دو میلیون و 400 هزار دلار محصولات تولیدی صنایع کوچک صادر شد و این در حالی است که در پنج ماه نخست سال گذشته پنج میلیون و 300 هزار دلار محصولات تولیدی صنایع کوچک استان صادر شده بود.
قربانی تفاوت کالاهای صادراتی امسال در مقایسه با سال گذشته و تفاوت قیمت آنها را علت این افت صادراتی برشمرد.
به گفته وی، عمده کالاهای تولیدی صنایع کوچک استان به کشورهای افغانستان، ترکمنستان و عراق صادر می شوند.
وی در بخشی دیگر از سخن خود به تشریح مشکلات صنایع کوچک استان پرداخت و گفت: اغلب واحدهای صنعتی استان در رسته صنایع کوچک هستند و تعداد صنایع بزرگ در استان چند واحد بیشتر نیستند.
این مسئول تصریح کرد: به طور معمول صنایع بزرگ نیز با صنایع کوچک رقابت می کنند و این روند بر کارکرد صنایع کوچک لطمه می زند و این در حالی است که می بایست این دو بخش در تعامل با یکدیگر ادامه حیات دهند.
وی همچنین از بسته شدن درهای بازارهای صادراتی برخی از کشورهای همجوار بر روی تولیدات صنایع کوچک ایران ابراز تاسف کرد و گفت: این اتفاق نتیجه رفتارهای اشتباه صادراتی برخی از تجار ایرانی بوده است که کالاهای بی کیفیت خود را به بازارهای هدف صادر و اعتماد آنها را به کالای ایرانی سلب کرده اند.
وی همچنین عنوان کرد: ایران از لحاظ دیپلماتیک نیز نتوانست کشورهای هدف را قانع کند که تولیدکنندگان ایرانی می توانند محصولات مورد نیاز آنان را تولید کنند.
رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در ادامه قیمت بالای هزینه های تولید در ایران را از دیگر مشکلات صنایع کوچک برشمرد و گفت: متاسفانه این عامل موجب شده است تا محصول ایرانی در بازارهای بین المللی توان رقابت با محصولات دیگر کشورها را نداشته باشد.
با این وجود، وی اظهار کرد: هر چند که در حال حاضر احوال بسیاری از واحدهای صنعتی کوچک مساعد نیست، در عین حال، توصیه می کنم که صنایع کوچک برای ادامه حیات خود به صورت خوشه ای فعالیت کنند و با کمک شرکت شهرک های صنعتی استان برای فروش و صادرات محصولات خود به شرکت های مدیریت صادرات کشور متصل شوند.
قربانی همچنین با بیان اینکه هر چند که شماری از واحدهای صنعتی کوچک استان رغبتی به شرکت در نمایشگاه های داخلی و بین المللی همچنین حضور در دوره های آموزشی را ندارند، توصیه کرد: صاحبان صنایع کوچک استان برای آشنایی با بازارهای فروش و بازارهای صادراتی و کسب تجربه در این زمینه از این فرصت هایی که آماده سازی می شوند، استفاده کنند.
انتهای پیام/ق