به گزارش گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصراترک»، به‌تازگی سازمان بهداشت جهانی (WHO) اعلام کرده است که ۶۰ تا ۸۵ درصد مردم جهان، چه در کشورهای توسعه‌یافته و چه در کشورهای درحال‌توسعه، سبک زندگی کم‌تحرک دارند. به‌علاوه، مشخص شده است که دو سوم کودکان به‌اندازه کافی فعال نیستند که این امر در آینده برای سلامتی آن‌ها پیامدهای جدی دارد. کم‌تحرکی یکی از ۱۰ علت اصلی مرگ‌ومیر در سراسر جهان است، به‌طوری‌که سالانه مرگ تقریباً ۲ میلیون نفر را می‌توان به نداشتن فعالیت بدنی کافی نسبت داد.

کم‌تحرکی به این معنی است که در طول روز فعالیت کافی ندارید و اغلب نشسته یا دراز کشیده‌اید. اگر به وضعیت خود یا اعضای خانواده دقت کنید، متوجه می‌شوید که در بیشتر ساعات روز در حال کارکردن با لپ‌تاپ و موبایل، تماشای تلویزیون یا انجام بازی‌های ویدئویی هستید. از سوی دیگر، همیشه برای رفت‌وآمد از مترو، اتوبوس یا اتومبیل استفاده می‌کنید یا به دلیل شغلتان مجبور هستید برای مدت طولانی پشت میز بنشینید.

میانگین کم‌تحرکی در استان خراسان شمالی هم در حال حاضر نزدیک به میانگین کشوری است و بر لزوم توجه به این موضوع در راستای پیشگیری از عوارض کم‌تحرکی تأکید دارد.
 

۴۹ درصد مردم استان خراسان شمالی دارای کم‌تحرکی هستند

فلوریا انفرادی، مدیرگروه واحد بیماری‌ها، معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر اترک» اظهار کرد: به هرگونه فعالیت و حرکت بدن که در اثر انقباض عضلات ایجاد شود، تحرک بدنی می‌گویند.

وی افزود: طبق تحقیقاتی که انجام شده است افرادی که تحرک بیشتری دارند احتمال ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر مانند سرطان روده و پروستات در آن‌ها به‌مراتب کمتر است.

مدیرگروه واحد بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی ادامه داد: روزی ۳۰ دقیقه به افراد توصیه می‌شود که فعالیت بدنی داشته باشند و ساده‌ترین شکل فعالیت بدنی پیاده‌روی است به‌گونه‌ای که  تعداد تنفس آنها بالا برود.

انفرادی با بیان اینکه فعالیت بدنی باید مستمر باشد به‌طوری‌که ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی در هفته را افراد باید داشته باشند، اضافه کرد:

فعالیت بدنی پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی، دستگاه گوارش، سرطان و آرتروز مفاصل را به همراه دارد.

مدیرگروه واحد بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی افزود: هر ۵ سال طرحی به نام "استپس" در کشور برگزارمی شود به این صورت که از طریق تهران به‌صورت تصادفی خانواده‌هایی را در استان‌های کشور انتخاب می‌کنند و از لحاظ مصرف سیگار، الکل، میوه، سبزی و چاقی بررسی می‌کنند و این اطلاعات به وزارت بهداشت و درمان رفته و آنالیز می‌شود.

انفرادی تصریح کرد: طبق آخرین آمار طرح "استپس"، درصد افراد با فعالیت فیزیکی کم  در استان خراسان شمالی ۴۹ درصد است به‌عبارت‌دیگر این آمار افراد بالای ۱۸ سالی که فعالیت بدنی کمتر از ۱۵۰ دقیقه در هفته دارند را شامل می‌شود.

وی با بیان اینکه در کشور آمار طرح "استپس" ۵۱ درصد است، عنوان کرد: استان خراسان شمالی تقریبا در ردیف متوسط کشوری است و متأسفانه در سال‌های اخیر با پدیده چاقی مواجه شدیم که در دوران کرونا این کم فعالیتی افزایش پیدا کرد.

کم‌تحرکی باعث بروز استرس و افسردگی می‌شود

انفرادی اظهار کرد: تأثیر کم‌تحرکی فقط به آسیب‌های جسمی محدود نمی‌شود، بلکه می‌تواند مشکلات روانی را هم شامل شود؛ چراکه هر چقدر یک فرد برای مدت‌زمان بیشتری بی‌تحرک باشد، خطر بروز افسردگی و اضطراب در او بالاتر می‌رود.

این مسئول پیاده‌روی را بر بهبودی بیماری‌های اعصاب روان اثرگذار دانست و گفت: پیاده‌روی برای افرادی که استرس و اضطراب دارند، مفید است و طی تحقیقات انجام شده افرادی که فعالیت بیشتری دارند، کمتر دچار استرس و نگرانی می‌شوند.

مدیرگروه واحد بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی خاطرنشان کرد: استفاده از روغن دنبه، نان به مقدار زیاد، سرخ‌کردنی‌ها، مواد غذایی شیرین باعث افزایش آمار چاقی شده و شاخص توده بدنی در استان خراسان شمالی ۲۵.۱۵ است که در این آمار هم نزدیک میانگین کشوری هستیم.

این مسئول با بیان اینکه چاقی در حال حاضر بیماری به‌حساب می‌آید، گفت: چاقی، فراخوانی برای بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت، سکته، سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری‌های عضلانی اعلام می‌کند.

انفرادی در پاسخ به این سؤال که دانشگاه علوم پزشکی برای پیشگیری کم‌تحرکی در استان چه برنامه‌ریزی کرده است، پاسخ داد: سازمان علوم پزشکی در خصوص سلامت جامعه ۲۵ درصد سهم و مسئولیت دارد که در تمام نقاط تحت پوشش شهری و روستایی خانه بهداشت وجود دارد که قدمت آنها به ۴۵ سال قبل برمی‌گردد و در این مراکز، مراقبت‌های سلامتی برای عموم جامعه مادران باردار، میان‌سالان و کودکان صورت می‌گیرد.

وی افزود: وظیفه کنترل بیماری‌ها در مراکز بهداشتی درمانی است و رسالت سازمان علوم پزشکی آموزش، اطلاع‌رسانی، آگاهی و آموزش‌های خودمراقبتی است.

انفرادی در پاسخ به این سؤال که پیش‌بینی شما در سال‌های آینده از روند کم‌تحرکی در استان چیست، بیان کرد: پیش‌بینی بنده برای سال‌های آینده این است که اگر مردم شیوه و سبک زندگی‌شان را تغییر ندهند آمار کم‌تحرکی استان بالاتر می‌رود، اما اگر بتوانیم این رویه را ثابت نگه داریم و یا کمتر کنیم قطعاً جامعه سالم‌تری خواهیم داشت.

وجود ۲۸ ایستگاه ورزش صبحگاهی در استان

رئیس هیأت ورزش‌های همگانی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار ورزشی پایگاه خبری تحلیلی «عصر اترک» اظهار کرد: آمار کشوری افراد دچار فقر حرکتی در بانوان ۶۴ درصد و کودکان ۵۴ درصد است .

مجید جودت با تأکید بر اینکه از رسالت‌های ورزش‌های همگانی بسترسازی برای حضور مردم برای ورزش است، افزود: در بسترسازی برای حضور مردم برای ورزش تنها فدراسیون ورزش همگانی کاری نمی‌تواند انجام دهد و مدیریت همگان را می‌طلبد.

این مسئول بیان کرد: اگر دستگاه‌های استان پای‌کار بیایند و از ورزش‌های همگانی حمایت کنند مسابقه داژبال را مختص بانوان حاشیه شهر با تیم‌های ۱۰ نفره  برگزارمی کنیم.

رئیس هیأت ورزش‌های همگانی خراسان شمالی در خصوص استقبال مردم از ورزش‌های همگانی در ساعت هفت صبح ابراز خرسندی کرد و گفت: در استان ۲۸ ایستگاه ورزش صبحگاهی وجود دارد.

وی افزود: در پارک بانوان آفرینش، شهربازی و سالن مهربانو هر روز صبح ورزش همگانی با ۸۰ الی ۳۰۰ نفر از عموم مردم همراه با مربی به‌صورت رایگان انجام می‌شود.

جودت با بیان اینکه مسابقات گل‌کوچک، مینی‌فوتبال و مسابقات کارکنان دولت در استان بسیار استقبال می‌شود، ادامه داد: برای مثال مسابقه مینی‌فوتبال با دو هزار و ۵۲۱ تیم در استان تشکیل شد که با استقبال بسیار خوبی روبه‌رو شدیم.

این مسئول اضافه کرد: برای مسابقه گل‌کوچک ثبت‌نام را شروع کرده‌ایم که علاقه‌مندان برای شرکت در این مسابقه می‌توانند به‌صورت مجازی با شماره تماس  ۰۹۰۲۶۴۱۸۰۷۹ ارتباط بگیرند.

وی گفت: روند مسابقه به این صورت است که تیم‌های گل‌کوچک ۵ نفره است و هر نفر با ورودی ۵۰ هزار تومان می‌تواند شرکت کند و ابتدا این مسابقات در سطح محله سپس در شهرستان بعد از آن تیم‌های نهایی به استان و کشور راه پیدا می‌کنند.

مادر خانواده، عمود خیمه ورزش

رئیس هیأت ورزش‌های همگانی خراسان شمالی دغدغه‌اش را در خصوص خانواده‌های کارمندان دولت این‌گونه شرح داد: یک اداره برای سلامت کارمندانش فقط سالن ورزشی ساخته است و کارکنانشان در قالب تیم والیبال یا فوتبال‌بازی می‌کنند؛ اما متأسفانه خانواده‌هایشان خیلی کم به ورزش دعوت می‌شوند.

وی در ادامه گفت: در شورای‌عالی ورزش مصوبه‌ای است که بیشتر بتوانیم در خانواده‌ها نفوذ پیدا کنیم مخصوصاً مادر خانواده که به‌عنوان عمود خیمه ورزش او را می‌دانیم و اگر مادر خانواده به سمت ورزش برود طبیعتاً کل خانواده به ورزش سوق داده می‌شود.

جودت پیشنهادی در مورد پیاده‌روی مردم در شهرها به‌خصوص بجنورد بیان کرد و افزود: بعضی‌اوقات باید مردم را با ترفندهایی به سمت پیاده‌روی سوق دهیم؛ مانند بستن خیابان‌های اصلی شهر مثال در شهر بجنورد میدان شهید به مخابرات هرازگاهی بسته شود تا مردم به پیاده‌روی روی بیاورند.

وی تصریح کرد: استان خوشبختانه دارای سرانه ورزشی خوبی است و چهارمین سرانه کشور از آن شهرستان فاروج است؛ اما متأسفانه انگیزه‌ای برای ورزش عموم نیست.

رئیس هیأت ورزش‌های همگانی خراسان شمالی با بیان اینکه هفت سال متوالی استان خراسان شمالی در کشور اول یا دوم است، افزود: در کشور جزو هیئت‌های برتر هستیم؛ ولی متأسفانه از پتانسیل‌های داخل استان برای عموم مردم نمی‌توانیم استفاده کنیم و در عمل هیچ اداره‌ای از ما حمایت نمی‌کند.

جودت ادامه داد: برای مثال در پارک دانشجو، گلستان شهر، شهرک فرهنگیان و پارک‌شهر ورزش‌های همگانی ماه‌های قبل برگزار می‌شد، اما چون سیستم صوت در اختیار این هیئت قرار نگرفت ورزش در این پارک‌ها تعطیل شد.

۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی طی هفته

یک کارشناس تغذیه در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر اترک» گفت: وقتی کالری دریافتی بدن بیش از کالری موردنیاز باشد، فرد دچار اضافه‌وزن و چاقی می‌شود از آن جایی که چاقی بر سیستم تنفس، قلب و عروق، فشارخون و مفاصل اثر می‌گذارد در نتیجه فرد را سنگین می‌کند و تمایلش به تحرک کمتر می‌شود و این خود باعث کم‌تحرکی می‌شود؛ بنابراین چرخه نامناسبی به وجود می‌آید.

ریحانه بخشی پور با بیان اینکه کم‌تحرکی باعث چاقی می‌شود و چاقی هم مادر تمام بیماری‌ها است، ادامه داد: زندگی ماشینی و پشت میر نشینی باعث کم‌تحرکی شده متأسفانه مردم جامعه وقت آزاد هم برای ورزش‌کردن ندارند و درواقع می‌توان گفت برنامه‌ریزی صحیحی برای ورزش ندارند.

کارشناس تغذیه با بیان اینکه علت کم‌تحرکی و چاقی، تغذیه نامناسب در بین افراد جامعه است، افزود: متأسفانه قوت غالب مردم استان نان است و همچنین آمار مصرف سبزی، لبنیات و گوشت‌های کم‌چرب در استان به‌مراتب کمتر است.

بخشی پور  برای افرادی که وقت ورزش ندارند، توصیه کرد: خانم‌های خانه‌دار و افرادی که وقت ورزش ندارند می‌توانند معادل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط برای پنج‌روز هفته یا ۲۵ دقیقه فعالیت شدید حداقل در ۳ روز هفته  داشته باشند تا از کم‌تحرکی و چاقی پیشگیری کند.

وی افزود: خانم‌های خانه‌دار یا افرادی که امکان حضور در بیرون از منزل را ندارند می‌توانند روزی ۳۰ دقیقه پیاده‌روی شدید در محیط‌هایی مثل حیاط خانه و حتی هال خانه به‌صورت تند و مستمر و بدون هیچ استراحتی داشته باشند.
 

اضافه‌وزن و چاقی در کودکان افزایش پیدا کرده است

بخشی پور اضافه کرد: اضافه‌وزن و چاقی به‌خصوص در کودکان افزایش پیدا کرده و متأسفانه در دوران کرونا بیشتر شده است همچنین چاقی در کودکان بسیار خطرناک‌تر از بزرگسالی است؛ زیرا تعداد سلول‌های چربی افزایش پیدا می‌کند و در سن  ۴۰ سالگی باعث ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای قلبی عروقی، فشارخون و چربی می‌شود.

وی با بیان اینکه طرح ایران اکو در وزارت بهداشت از زمان کرونا پیگیری و اجرا شد، افزود: این طرح توسط خانه‌های بهداشت انجام می‌شد به این صورت که کودکان دارای اضافه‌وزن و چاقی  را شناسایی می‌کرد و کلاس‌های آموزشی برای والدین و کودکان برگزار می‌کرد همچنین کنترل وزن کودکان توسط کارشناس تغذیه و کارکنان بهداشت انجام می‌شد.

بخشی پور با بیان اینکه رژیم غذایی و تحرک مکمل هم هستند و به‌تنهایی هریک کافی نیست، گفت: برای هر فرد روزانه دو واحد میوه، دو ۲ واحد لبنیات، سه واحد سبزی‌ها مانند یک گوجه‌فرنگی، یک لیوان سبزی‌ها خام و پیاز قرمز همراه با غذا توصیه می‌شود.

تبلیغات غلط در مورد مصرف شیر

این کارشناس تغذیه در مورد تبلیغات منفی در جهت خوردن لبنیات ابراز ناراحتی کرد و افزود: متأسفانه تبلیغات غلط در بین مردم شایع شده که با خوردن لبنیات پوکی‌استخوان می‌گیرند که این اشتباه است، حتماً روزانه دو واحد لبنیات کم‌چرب استفاده شود و گروه متفرقه روغن‌ها خیلی کم استفاده شود، روغن‌نباتی، جامد و دنبه اصلاً استفاده نشود.

بخشی پور در استفاده از روغن‌ها اشاره کرد: فقط از روغن گیاهی که دو نوع دارد استفاده شود یکی مخصوص سرخ‌کردنی و دیگری پخت‌وپز که برای سرخ‌کردنی می‌توان از روغن‌های آفتاب‌گردان، ذرت یا کنجد و برای پخت‌وپز روغن‌زیتون یا کانولا استفاده شود.

وی در ادامه گفت: تنقلات مانند کیک، شکلات، نوشابه‌های گازدار نهایتاً در ماه یک‌بار استفاده شود همچنین حبوبات حتماً استفاده شود؛ چراکه فیبر موجود در حبوبات، تمام سموم  بدن مثل نمک و چربی اضافه را به خود می‌گیرد و دفع می‌کند.

این کارشناس تغذیه در مورداستفاده از مغزها بیان کرد: انواع مغزها مانند گردو، بادام درختی، پسته، فندق روزی ۵ عدد استفاده شود، همچنین ترجیح پزشکان به استفاده از گوشت‌های سفید و کم‌چرب مانند سینه مرغ، ماهی است در مورد گوشت قرمز در هفته دو بار مصرف شود بهترین گوشت قرمزی که توصیه می‌شود گوشت شترمرغ است که آهن فوق‌العاده‌ای دارد.

بخشی پور در مورداستفاده از تخم‌مرغ در هفته بیان کرد: سفیده تخم‌مرغ را هر فردی که بیماری داشته باشد یا نداشته باشد می‌تواند مصرف کند؛ اما زرده تخم‌مرغ روزی یکی بیشتر نباید استفاده شود و فردی که بیماری‌های قند خون و فشارخون داشته باشد نباید بیشتر از سه وعده در هفته مصرف کند.

این کارشناس تغذیه در مورداستفاده از گروه غلات بیان کرد: گروه غلات مانند ماکارونی، برنج، نان است که پیشنهاد می‌کنیم نان در وعده صبحانه فقط صرف شود و برای شام اصلاً توصیه نمی‌کنیم.

وی در ادامه گفت: نان سفید مثل  لواش، کارخانه‌ای و فانتزی خوب نیست؛ زیرا قند خون، کبد چرب را در بدن به وجود می‌آورد و نان‌هایی که در آن‌ها سبوس وجود دارد از جمله نان جو و سنگک، بسیار توصیه شده است.

کارشناس تغذیه خاطرنشان کرد: فعالیت بدنی و رژیم در کنار هم باید انجام شود تا به نتیجه مطلوب و سلامتی برسد همچنین انسان‌ها برای داشتن زندگی سالم نیاز به تحرک دارند و ورزش  در هر سنی احساس خوشایندی به وجود می‌آورد و داشتن فعالیت بدنی متوسط مثل پیاده‌روی برای داشتن زندگی سالم کفایت می‌کند.

گزارش از: هدیه دهقانی