بهار که می‌آید از دل زمین شگفتانه‌هایی جوانه می‌زند که اکسیر آن دل هر انسانی را شادمان و روح او را جلا می‌دهد و این ارمغان پادشاه فصول در خراسان شمالی بیشتر نمایان می‌شود.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی عصراترک به نقل از ایرنا، آهنگ بهار در خراسان شمالی با سبد شکوفه‌های سلمه، چریش، پونه، ریواس، زرشک، شنک، کنگر، کاکوتی، آویشن و آنخ آمده است و پیراهن سبز را بر تن دشت‌ها کرده و این تبسم نسیم است که ما را به این بهشت زیبا می‌کشاند.
خورشید، تابان است و سمفونی رویش و زندگی به گوش می‌رسد و خاک، می‌شکفد و جوانه‌های زیبایی و سلامتی را رو می‌کند و از هر دَمَن بویی و هدیه‌ای بر می‌خیزد و تو را به سوی خود فرا می‌خواند.
اینجا دیار خراسان شمالی سرزمین شکوفه‌های گیلاس و دامن گیاهان دارویی است که در فصل بهار کوچه‌های شهرها پر از دمنوش‌هایی می‌شود که به دست مردم در دشت‌های مخملی این خطه چیده و گاها خطر انقراض هم وجود دارد.
۳۵۰ گونه گیاه دارویی، معطر و ادویه‌ای در این استان شناسایی شده است که بیشتر این گونه‌ها قابلیت صنعتی شدن دارند، اما برداشت‌های غیراصولی از اصلی‌ترین مخاطراتی است که رویشگاه گیاهان دارویی را تهدید می‌کند.
ظرفیت بسیاری برای توسعه سطح کشت گیاهان دارویی در این خطه وجود دارد و زمین‌های دیم پرشیب کم‌بازده باید به کشت این گیاهان که توقع و نیاز آبی کمی دارند، سوق یابد.
گیاهان دارویی که از ارزش اقتصادی، درمانی و خوراکی ویژه‌ای برخوردار و شفا بخشی این اکسیرهای نایاب خدادادی در درمان دردها برای علم پزشکی از گذشته‌های دور تا به امروز به اثبات رسیده و از جایگاه پر اهمیتی برخوردار است که در این گزارش به نمونه‌هایی از این گیاهان اشاره می‌شود.
گونه خوراکی و دارویی چریش، در میان گیاهان خودروی خراسان شمالی، سری میان سرها دارد و سال‌ها است که در سفره‌های بهاری مردم این خطه جا باز کرده و مردم در فصل بهار از این گیاه آشی می‌پزند که مخلوطی از حبوبات، بلغور گندم و گیاه چریش است و با دوغ تازه خورده می‌شود.
نان چریشی نیز با استفاده از خمیر، زردچوبه، پیاز، ادویه‌ای مانند رازیانه و همچنین دنبه گوسفندی که روغن آن گرفته و سرخ شده باشد و یا روغن حیوانی در تنور پخته می‌شود.
کنگر از دیگر گیاهان بهاری این خطه است که دستمایه تهیه خوراکی ساکنان این مرزو بوم می‌شود و این روزها در بازارهای منطقه نیز به وفور دیده می‌شود، بنابر نظر کارشناسان، این گیاه برای بهبود عملکرد کلیه، کیسه صفرا و کبد توصیه می‌شود و برای درمان کم خونی نیز مناسب به نظر می‌رسد.
اما باریجه یکی دیگر از گیاهان دارویی در خراسان شمالی است که مصارف صنعتی و دارویی بسیار بالایی دارد، رویشگاه‌های این گونه گیاهی در استان عمدتا در مراتع و عرصه‌های طبیعی شهرستان‌های جاجرم، گرمه، فاروج، شیروان و بجنورد است و این گیاه با داشتن ارزش‌های دارویی و صنعتی فراوان در بسیاری از نقاط ایران اسلامی خاصه استان خراسان یافت می‌شود.
پونه نیز معرف تمامی خانواده‌های ایرانی است و علاوه بر اینکه در پخت انواع آش‌ها استفاده می‌شود و نوبرانه آن را در بهار بر هر سفره‌ای در خراسان شمالی می‌توان دید و از گیاه پونه در طب سنتی ایران برای درمان نفخ، قولنج روده‌ای، خلط‌آور، اشتهاآور، ضدسرفه، ضد اسپاسم، ضد تهوع، اسهال و استفراغ استفاده می‌شود.
اما گیاه کاکوتی (آنخ) بیش از هر گیاه دارویی دیگر مورد استقبال خانواده‌های خراسان شمالی است این سرسبز جادویی از معروفترین دمنوش‌های گیاهی در این خطه از شمالشرق کشور است و از مصارف کاکوتی که کارشناسان از آن نام برده‌اند می‌توان به مواردی مانند پیشگیری و درمان سرماخوردگی و آنفلوآنزا، جلوگیری از خون‌ریزی بینی، پیشگیری و درمان اسهال، رفع مشکلات گوارشی اشاره کرد.
اما یک گیاه جادویی دیگر نیز در این دشت‌های مخملی خودنمایی می‌کند و آن آویشن خوشبو و مست کننده است که طعم و عطر خوش دمنوش کاکوتی طرفداران زیادی در بین مردم به ویژ کرمانج زبان استان ما دارد.
طبع آویشن گرم و خشک است و به‌عنوان مصلح برخی از مواد غذایی مانند پنیر، ماست، سیب زمینی، لوبیا سبز و نخود سبز به کار می‌رود اما مصرف بیش از اندازه آویشن به افرادی که مزاج گرم و خشک دارند، توصیه نمی‌شود.
اقتصاد خراسان شمالی بر پایه روستا نشینی استوار است و فرآوری محصولات کشاورزی از جمله یکی از نیازهای مهم استان جهت ارتقاء سطح درآمد و اشتغال ساکنان است.
این ظرفیت در خراسان شمالی که بین ۲ استان مرطوب و خشک قرار دارد و دارای آب‌وهوای مطلوب می‌باشد، بیش از پیش مهیا است؛ به خصوص در حوزه کشاورزی؛ حوزه‌ای که در سفر مقام معظم رهبری به این استان در سال ۹۱ مورد تأکید قرار گرفت و به عنوان یکی از محورهایی که می‌تواند خراسان شمالی را متحول کند، معرفی شد.
اما خشکسالی‌ها، وضعیت نامناسب اقتصاد روستایی، نبود کارخانه‌های فرآوری گیاهان دارویی در استان و سوء استفاده برخی از دلالان از این وضعیت موجب شد تا در ۱۰ سال اخیر برداشت بی‌رویه گیاهان دارویی صدمات جبران ناپذیری به رویشگاه‌ها وارد کند و به همین علت چندین سال است که ممنوعیت برداشت برخی گیاهان دارویی در استان اجرا می‌شود اما گویا با این گام‌های آهسته نمی‌توان هم پای تخریب‌های گسترده گیاهان دارویی حرکت کرد و باید برای حفظ و احیای گیاهان دارویی چاره جویی کرد.
اگرچه این خطه از شمالشرق کشور بهشتی گمشده برای گیاهان دارویی تلقی می‌شود ولی هیچ اراده‌ای برای برداشت و تصمیم گیری اقتصادی در این زمینه وجود ندارد و گیاه کاکوتی که در تمامی فصول سال بر سفره تمامی خانواده‌ها سبز می‌شود نتوانسته جایگاه خود را در سبد دارویی خانواده‌های خراسان شمالی باز کند و همچنان مهجور در فرآوری است.
خراسان شمالی با یک میلیون نفر جمعیت در شمالشرق کشور واقع شده است و ۴۴ درصد از جمعیت این استان در روستاها ساکن هستند.
انتهای خبر