به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی عصراترک، استان خراسان شمالی در آینده ای نزدیک طرح انتقال پساب از تصفیه خانه فاضلاب بجنورد به مجتمع پتروشیمی خراسان و رهاسازی چاه های آب تحت اختیار این مجتمع صنعتی و بهره برداری از این چاه ها برای تامین آب شرب مناطق هدف را جشن خواهد گرفت.

اتفاقی بسیار مبارک که سال‌ها طول کشید تا سرانجام در مرکز خراسان شمالی اجرایی و عملیاتی شد، اما این اتفاق مبارک، قدمی اول از راهی بسیار طولانی است که باید در پیش گرفت و ادامه داد.

در عصری که تغییر اقلیم و سایه کم‌بارشی‌ها و تداوم خشکسالی‌ها و یا حتی بروز سیلاب‌های مخرب، تأمین آب شرب را برای جوامع انسانی در بسیاری از مناطق این کره خاکی به چالش کشیده و به دغدغه‌ای بسیار مهم تبدیل کرده، این وضعیت زنگ خطری را برای کشورهایی با اقلیم خشک و نیمه‌خشک به صدا درآورده است که حکایت از آن دارد حتی باید از منابع غیرمتعارفی همچون پساب‌ها نیز بهترین بهره‌برداری‌ها را انجام داد.

هرچند که در کشورهای توسعه‌یافته سال‌ها قبل‌تر و در شرایط کمی عادی‌تر مبتنی بر آینده‌نگری علمی و بلندمدت، راه بهره‌برداری علمی از منبع پایدار پساب را در پیش گرفتند؛ اما در ایران صحبت درباره آن طی یک دهه اخیری که کشور در بحران کم‌بارشی‌ها و تداوم خشکسالی‌ها غرق شده، اهمیت پیدا کرد و سوژه رسانه‌ای بسیار مهمی شد.

هرچند که موضوع پساب ابعاد مختلفی دارد؛ اما در رسانه‌های کشور تاکنون بیشترین مسئله‌ای که درباره آن به رشته تحریر درآمده، وضعیت نابسامان در بخش شبکه فاضلاب و تولید پساب بوده است.

اینکه فقدان شبکه فاضلاب و یا تکمیل‌نشدن شبکه‌های فاضلاب در مناطق سکونتگاهی همچنین به‌روز نبودن تجهیزات تصفیه‌خانه‌های فاضلاب برای پاک‌سازی و استانداردسازی آن، بهره‌برداری غیرمجاز از پساب در امر کشاورزی مثمر و یا رهاسازی پساب‌های استانداردسازی نشده در بستر رودخانه‌ها، دریا و یا حتی زمین‌های کشاورزی و غیرکشاورزی در مناطق مختلف از این کشور موضوعاتی بوده‌اند که هیچگاه از نگاه رسانه‌ها پنهان نمانده‌اند و همواره نیز درباره آنها تحلیل‌ها منتشر شده‌اند.

هرچند که هنوز کشور در خان اول از صنعت بازچرخانی پساب درجا می‌زند و تکمیل شبکه‌های فاضلاب در مناطق سکونتگاهی و به‌روزرسانی تجهیزات تصفیه‌خانه‌ها برای پالایش و استانداردسازی پساب‌ها در سطحی بالاتر و یا حتی ایجاد تصفیه‌خانه‌های جدید برای مناطق فاقد تصفیه‌خانه را سال‌به‌سال در فهرست تأمین اعتبار از بودجه‌های سالانه می‌گذارد، اما رسانه‌ها از این مرحله عبور کرده و چند سالی است که درباره بازچرخانی و بهره‌برداری از پساب‌های موجود وارده به تصفیه‌خانه‌های کنونی در مناطق سکونتگاهی می‌نویسند و آن را به رشته تحریر درآورده‌اند.

در بحران کم‌بارشی‌ها بر هیچ‌کس پوشیده نیست که ادامه حیات هر منطقه‌ای به تأمین آب و حفظ منابع آبی آن بستگی دارد حتی اگر پساب باشد.

هرچند که پساب‌ها اگر پالایش نشوند، تهدیدی جدی برای منابع آب‌وخاک خواهند بود، اما اگر با بهره‌مندی از سیستم‌های به‌روز در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب پالایش و استانداردسازی شوند حتی قابلیت بهره‌برداری برای کشاورزی مثمر را نیز خواهند داشت.

اما در خراسان شمالی صحبت‌های چندساله اخیر کارشناسان درباره مدیریت پساب تصفیه‌خانه‌های بجنورد و اسفراین برای اموری شامل زراعت چوب و صنعت بوده است که هر دو چرخه نیز بسیار مهم هستند.

نکته قابل‌تأمل این است که در استان، بخش زراعت چوب برای بهره‌برداری از پساب، بسیار زودتر از صنعت قدم جلو گذاشت و اجرای طرح‌های زراعت چوب در زمین‌های ملی و البته با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی تدوین شد اما تخصیص پساب به این طرح‌ها گرفتار چالش‌های مختلفی از جمله اختلاف بر سر بهای فروش پساب شد.

با این وجود، در استان، صنعت که برای خرید پساب دیرتر از زراعت چوب قدم جلو گذاشت، در گام نخست مجتمع صنعتی پتروشیمی خراسان چراغی پر فروغ را برافروخت که دیگر صنایع بزرگ استان نیز ادامه حیات خود را در گرو خرید پساب دیده اند.

در این گزارش، وضعیت کنونی در بهره برداری از پساب وارده شهرهای بجنورد، اسفراین و آشخانه به تصفیه خانه هایشان، رقابت بخش های زراعت چوب و صنایع برای خرید و بهره مندی از این پساب ها و لزوم بسترسازی‌های اصولی برای بهره‌برداری‌های منطقی از پساب به منظور عبور از بحران خشکسالی و حتی اشتغالزایی و تولید در استان در گفتگو با محققان و کارشناسان پرداخته شده است.
 

لزوم بهره‌برداری از پساب خاکستری برای زراعت چوب

 محمد تقی احمدی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی اظهار کرد: در ایران برای بهره‌برداری از پساب از استاندارد کشورهای آمریکا و کانادا برداشت شده است.

احمدی گفت: در حال حاضر در کشور، در شرایطی بهره‌برداری از پساب مورد توجه قرار گرفته است که دنیا و کشور با مسائل تغییر اقلیم، افزایش دمای هوا، کم‌آبی، تداوم خشک‌سالی، افزایش گازهای گلخانه‌ای، از بین رفتن جنگل‌ها و محدودیت منابع آب شیرین دست و پنجه نرم می‌کنند.

وی تصریح کرد: افزون بر این، در کشور موضوعات اجرای طرح تنفس جنگل‌های شمال، ممنوعیت قطع درختان این مناطق، افزایش تقاضای چوب در صنعت و راهبرد طرح کاشت یک میلیارد نهال در دستور کار قرار گرفته‌اند و انجام می‌شوند که این امور نیز اهمیت بهره‌برداری از پساب‌های تصفیه شده در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب را بیشتر کرده است.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی اذعان کرد: در چنین شرایطی مهمترین راه عقلانی بهره‌برداری از پساب تصفیه شده برای امر زراعت چوب است.

وی در ادامه با بیان اینکه پساب نیز طبقه‌بندی دارد که شامل پساب خاکستری (فاضلاب خانگی عاری از فضولات انسانی) و پساب سیاه (حاوی فضولات انسانی) است، عنوان کرد: پساب خاکستری را می‌توان در امر زراعت چوب و کشت گونه‌های گیاهی غیر مثمر استفاده کرد.

احمدی در ادامه افزود: البته پساب خاکستری نیز باید تحت فرآیندهای پالایشی قرار گیرد تا به استاندارد لازم برای بهره‌برداری در کشاورزی غیر مثمر و زراعت چوب برسد.

وی گفت: البته می‌بایست تجهیزات و امکانات تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در مدار، به روز رسانی شوند تا این امر محقق شود.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی خاطرنشان کرد: در عین حال، در امر زراعت چوب نیز باید مطالعات علمی برای انتخاب گونه گیاهی غیر مثمر مناسب با اقلیم هر منطقه به منظور آبیاری با پساب‌های تصفیه و استانداردسازی شده نیز انجام شوند.

لزوم تهیه الگوی کشت برای بهره‌برداری از آب‌های خاکستری

علی بزرگمهر، محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی نیز در این باره با اشاره به بحران تغییر اقلیم و بروز خشکسالی‌ها اظهار کرد: این وضعیت موجب خشک شدن چشمه‌ها، کمبود آب شیرین، اُفت سطح آب‌های زیرزمینی، شورشدن آب‌های زیرزمینی همچنین فرسایش خاک و تولید ریزگرد در نقاط مختلف دنیا شده است.

بزرگمهر گفت: باتوجه‌به اینکه متأثر از این شرایط، حفظ و تأمین آب بسیار ضروری است، در این راستا باید بر بازچرخانی پساب‌ها و بهره‌برداری دوباره از آنها متمرکز شویم. 

وی عنوان کرد: برخی از کشورها پساب تصفیه شده، استانداردسازی شده و پاک‌سازی‌شده را برای امور صنعتی، کشاورزی، فضای سبز و زراعت چوب در مناطق خود بهره‌برداری می‌کنند.  

این محقق تصریح کرد: البته بهره‌برداری از پساب برای هر یک از این بخش‌های یاد شده، استاندارد سازی‌های خاص خود را می‌طلبد.  

وی در ادامه با تأکید بر این نکته که تجهیزات تصفیه‌خانه‌ها برای انجام استانداردسازی و پاک‌سازی پساب‌ها به‌منظور بهره‌برداری در بخش‌های صنعت، کشاورزی، فضای سبز و زراعت چوب باید به‌روز و پیشرفته باشند، اظهار کرد: به عقیده بنده اولویت اول برای بهره برداری از پساب‌های تصفیه شده باید برای بخش صنعت باشد. 

محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی تصریح کرد: درصورتی‌که بخش صنعت، قدم جلو نگذارد باید برای بخش کشاورزی و زراعت چوب بهره‌برداری شود.  

وی تأکید کرد: البته قبل از استفاده از پساب‌های تصفیه شده برای بخش کشاورزی ابتدا باید مطالعات خاک و الگوی کشت انجام شوند.  

بزرگمهر یادآور شد: برای بهره‌برداری از این ظرفیت آب خاکستری برای بخش کشاورزی می‌بایست الگوی کشت متنوع ارائه داد.  

وی گفت: به عقیده بنده استفاده از پساب‌های تصفیه شده تصفیه‌خانه‌های استان در بخش کشاورزی برای امر زراعت چوب، کشت پنبه، درختان توت و ذرت علوفه‌ای مناسب هستند. 

محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی تصریح کرد: این رویکرد باید ترویج و آموزش عمومی داده شود تا آگاهی مردم نسبت به این ظرفیت آب خاکستری افزایش پیدا کند. 

 
سیستم‌های پالایشی که هنوز به‌روز نشده‌اند 

 نیکخواه، عضو کمیته امنیت غذایی خراسان شمالی درباره شروط بهره‌برداری از پساب برای امر کشاورزی و زراعت چوب اظهار کرد: در این زمینه قوانین تعریف شده و ابلاغ شده‌اند.

نیکخواه گفت: در ماده یک آیین نامه اجرایی تشکیل وزارت جهاد کشاورزی تعریف شده است که بخش کشاورزی شامل تمامی زیربخش های زراعت، باغبانی، دام، طیور، آبزیان، جنگل‌ها، مراتع، آبخیزداری و تمامی موارد مربوط به آنها از جمله آب و خاک، بیابان، شهرک‌های گلخانه‌ای، دامپروری و صنایع تبدیلی و تکمیلی است.

وی همچنین عنوان کرد: در ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی نیز تعریف شده است هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از جمله استفاده غیرمجاز از فاضلاب خام و یا پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع است و مرتکبین چنانچه طبق قوانین مشمول مجازات شدیدتری نباشند به حبس تا یک سال محکوم می‌شوند.

عضو کمیته امنیت غذایی خراسان شمالی همچنین تصریح کرد: همان‌طور که قانون به طور صریح استفاده غیرمجاز از فاضلاب خام یا پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب برای کشاورزی را ممنوع اعلام کرده است همچنین این تعریف برای زراعت چوب که جزو جنگل‌ها محسوب می‌شود نیز صدق می‌کند.

وی گفت: مبتنی بر تبصره یک ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی نیز تشخیص استفاده از فاضلاب خام و پساب تصفیه‌خانه‌ها برای کشاورزی و زراعت چوب همچنین شناسایی و اعلام‌جرم نسبت به تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی زیست‌محیطی بر عهده وزارت بهداشت - درمان و آموزش پزشکی، سازمان محیط‌زیست و سازمان دامپزشکی کشور است.

نیکخواه در ادامه با اشاره به اینکه در کشورهای توسعه‌یافته از جمله ژاپن، پساب‌ها تا به حد استانداردهای آب آشامیدنی پاک‌سازی و برای کشاورزی بهره‌برداری می‌شوند، بیان کرد: این حد از استانداردسازی برای تولید محصول سالم، غذای سالم و داشتن خاک و محیط‌زیست سالم بسیار ضروری است.

وی تصریح کرد: در کشور نیز برای پاک‌سازی و استانداردسازی پساب‌ها به‌منظور بهره‌برداری برای کشاورزی و زراعت چوب نیز ۵۱ شاخص استاندارد تعریف شده‌اند که این شاخص‌ها مربوط به استانداردهای علوم پزشکی و زیست‌محیطی هستند.

عضو کمیته امنیت غذایی خراسان شمالی افزود: پاک‌سازی و استانداردسازی پساب‌های تصفیه شده و بهره‌برداری از آن برای کشاورزی و زراعت چوب نیز باید به تأیید دانشگاه علوم پزشکی و اداره کل محیط‌زیست برسد.

علاوه بر این، وی عنوان کرد: برای استفاده از پساب برای زراعت چوب همچنین می‌بایست در این زمینه پژوهش و مطالعه درباره انتخاب گونه‌های درختی متناسب با اقلیم منطقه انجام شود.

نیکخواه همچنین افزود: نتایج پس از تأیید متخصصان باید از سوی سازمان جنگل‌های و مراتع کشور به وزارت جهاد کشاورزی و در نهایت به سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها ابلاغ شوند.

وی اعلام کرد: در استان هیچ طرح مطالعاتی درباره زراعت چوب انجام نشده است که اگر انجام می‌شد، طرح مطالعاتی می‌بایست به وزارت جهاد کشاورزی سپس به سازمان جهاد کشاورزی استان ارسال می‌شد.

عضو کمیته امنیت غذایی خراسان شمالی در بخش دیگری از سخن خود با تصریح بر این مطلب که سیستم پالایش تصفیه‌خانه‌های فاضلاب بجنورد و اسفراین نیز از استانداردهای روز دنیا عقب است و باید تأسیسات و تجهیزات تصفیه‌خانه‌های فاضلاب این دو شهر به‌روزرسانی شوند، تأکید کرد: در این زمینه باید سرمایه‌گذاری انجام شود که تحقق آن مستلزم تأمین اعتبار است.

درعین‌حال، وی با بیان اینکه استفاده از پساب تصفیه و استانداردسازی شده برای صنعت نیز راهکاری بسیار منطقی است، اظهار کرد: در استان از سال ۹۴ تا به کنون گفتگوهای بسیاری برای ایجاد تمایل در میان صنایع بزرگ استان به‌منظور سرمایه‌گذاری در این زمینه انجام شده‌اند که خوشبختانه پتروشیمی خراسان، انجام آن را پذیرفت و در حال حاضر نیز در حال اجرای طرح انتقال پساب تصفیه‌خانه بجنورد به مجتمع صنعتی خود است.

نیکخواه یادآور شد: پس از پایان طرح، چاه‌های آب در اختیار این مجتمع صنعتی برای تأمین آب شرب و امر کشاورزی آزادسازی خواهند شد.

وی خاطرنشان کرد: در این زمینه با صنایع شهرستان اسفراین نیز گفتگوها انجام شده است که امیدوار هستیم سرانجام به نتیجه برسد.

درعین‌حال، عضو کمیته امنیت غذایی خراسان شمالی با تأکید بر این نکته که آب‌وخاک، زیرساخت‌های بخش کشاورزی هستند، عنوان کرد: در استان تمامی مخاطرات و تهدیدهای استفاده از فاضلاب خام و پساب تصفیه نشده و پاک‌سازی نشده برای امر کشاورزی آموزش‌داده‌شده است.

 چالش بهای پساب برای زراعت چوب

 شهرام عسگری، رئیس اداره جنگلداری و جنگل‌کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی نیز در این باره اظهار کرد: در حال حاضر اجرای طرح زراعت چوب در قالب طرح ملی کاشت یک میلیارد درخت در راستای دستورالعمل ممنوعیت برداشت درخت از جنگل‌های شمال کشور، پاسخگویی به نیاز صنایع چوبی، اشتغال‌زایی و درآمدزایی برای بخش خصوصی در دستور کار استان‌ها قرار گرفته است.

عسگری عنوان کرد: در استان اجرای این طرح برای زمین‌های ملی و زمین‌های مستثنیات کشاورزی در نظر گرفته شده و مطالعه شده است.

وی گفت: اجرای طرح زراعت چوب در قالب کاشت نهال‌های درخت صنوبر نیگرا در زمین‌های ملی استان برای شهرستان سملقان در مجاورت تصفیه‌خانه آشخانه به مساحت ۱۰ هکتار، برای شهرستان اسفراین در پایین‌دست تصفیه

خانه شهر اسفراین به مساحت ۱۰۰ هکتار همچنین برای شهرستان بجنورد در پهنه روستای علی‌آباد تا عبدل‌آباد بخش حصار و گرمخان به مساحت بیش از 300 هکتار جانمایی شده است.

رئیس اداره جنگلداری و جنگل‌کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی گفت: محل تأمین آب این طرح از محل تصفیه‌خانه‌های شهرهای آشخانه، اسفراین و بجنورد تعریف و مطالعه شده‌اند.

وی تصریح کرد: بااین‌وجود، اجرای این طرح‌ها در شهرهای آشخانه و اسفراین به علت قیمت و بهایی که برای بخش خصوصی اعلام شده است و سرمایه‌گذاران بهای اعلامی را در توان پرداخت خود نمی‌دانند، انجام آنها در زمین‌های ملی عملیاتی نشده است.

عسگری همچنین افزود: درباره شهرستان بجنورد نیز شرکت آب و فاضلاب استان هنوز مجوز اختصاص پساب را برای سرمایه‌گذار صادر نکرده است.

افزون بر این، وی به زمین‌های مستثنیات کشاورزان در استان نیز اشاره و عنوان کرد: ارزیابی‌ها برای انجام زراعت چوب با درختان صنوبر نیگرا در زمین‌های کشاورزی شهرستان‌های فاروج، شیروان همچنین در شهرستان های بجنورد و مانه و سملقان انجام شده اند.

رئیس اداره جنگلداری و جنگل‌کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی گفت: در این زمینه پیش‌بینی‌شده است که تا اسفندماه امسال ۱۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی در این شهرستان‌ها تحت کشت زراعت چوب با صنوبر نیگرا قرار گیرند.

وی افزود: برنامه‌ریزی‌شده است که بیش از یک میلیون صنوبر نیگرا به صورت رایگان میان کشاورزان متقاضی در این شهرستان های یاد شده توزیع شوند.

عسگری خاطرنشان کرد: این درختان در کنار جوی آب‌ها کاشته می‌شوند تا آبیاری شوند.

صنایع قدم جلو بگذارند

حسین هراتی، معاون پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی در این باره اظهار کرد: در خراسان شمالی، شهرهای بجنورد، اسفراین و آشخانه دارای تصفیه‌خانه‌های فاضلاب هستند.

هراتی گفت: در طول شبانه‌روز ۳۰ هزار مترمکعب پساب به این سه تصفیه‌خانه وارد می‌شوند که ۲۰ هزار مترمکعب آن متعلق به تصفیه‌خانه بجنورد است.

وی بیان کرد: استانداردهای محیط‌زیست به‌منظور بهره‌برداری از پساب تصفیه شده در تصفیه‌خانه‌ها برای کاشت درختان غیر مثمر و آبیاری فضای سبز، تخلیه در رودخانه‌ها و آب‌های جاری همچنین چاه‌های جاذب است.

معاون پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی در ادامه بیان کرد: باتوجه‌به اینکه متولی و ناظر بر استفاده از پساب تصفیه شده برای امر کشاورزی با سازمان جهاد کشاورزی است، بنابراین این سازمان باید در این زمینه استانداردهای لازم برای بهره‌برداری از پساب در امر کشاورزی را تعریف و نوع محصولاتی که باید بهره‌مند شوند را نیز تعیین کند.

وی گفت: هنوز در استان سازمان جهاد کشاورزی در این زمینه استانداردی را ارائه نداده همچنین نوع محصولاتی که مجاز خواهند شد تا از پساب تصفیه شده، آبیاری شوند را نیز معرفی نکرده است.

هراتی در ادامه به تصفیه‌خانه فاضلاب شهر بجنورد اشاره و عنوان کرد: در حال حاضر پساب این تصفیه‌خانه پس از گذراندن مراحل تصفیه فقط قابلیت برای رهاسازی در رودخانه اترک را دارد و قابلیت لازم برای کشاورزی مثمر را ندارد.

وی افزود: بااین‌وجود، گزارش‌ها حاکی از این است که این پساب رها شده در رودخانه اترک توسط باغداران در مسیر این رودخانه بهره‌برداری می‌شود.

معاون پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی همچنین به تصفیه‌خانه شهر اسفراین نیز اشاره و بیان کرد: دو دهه قبل، شرکت آب منطقه‌ای استان بدون دریافت اظهارنظر اداره کل محیط‌زیست استان لوله‌کشی از تصفیه‌خانه اسفراین به روستاهای پایین‌دست آن به‌منظور بهره‌برداری در امر کشاورزی انجام شد.

وی گفت: تا هشت سال قبل، این پساب برای کشاورزی مثمر انجام می‌شد که سرانجام دانشگاه علوم پزشکی و قوه قضاییه ورود کردند و مانع از ادامه این بهره‌برداری شدند.

هراتی افزود: پس از آن، مصوب شد که بهره‌برداری از پساب تصفیه‌خانه اسفراین در امر کشاورزی فقط برای درختان غیر میوه ده باشد که با بازدیدهای انجام شده، این پساب برای کاشت جارو استفاده می‌شود.

وی در ادامه با تأکید بر این نکته که پساب تصفیه شده دو تصفیه‌خانه بجنورد و اسفراین اصلاً استانداردهای لازم و قابلیت بهره‌برداری برای امر کشاورزی را ندارند، تصریح کرد: تجهیزات این دو تصفیه‌خانه باید به‌روزرسانی شوند.

معاون پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی گفت: این در حالی است که به‌روزرسانی تجهیزات این دو تصفیه‌خانه به جذب و تأمین اعتبار بسیار زیادی نیاز دارد.

هراتی اذعان کرد: در این شرایط ضرورت دارد که مشتری اصلی پساب‌های وارده به تصفیه‌خانه‌ها، بخش صنعت باشد تا با سرمایه‌گذاری در این زمینه، بتواند پساب را در حد استانداردهای لازم خود تصفیه و از آن بهره‌برداری کند.
 

الزام صنایع به استفاده از پساب

رضا نعیمی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی نیز با یادآوری این مطلب که در شرایط تداوم کم‌بارشی‌ها و ادامه خشکسالی‌ها، صنایع به تأمین آب پایدار نیاز دارند و سرانجام مجبور خواهند شد که مشتری خرید پساب تصفیه‌خانه‌ها بشوند، اعلام کرد: طی گفت‌وگوهایی که با صنایع فعال در داخل و خارج از استان داشته‌ایم، آنان نسبت به خرید پساب تصفیه‌خانه اسفراین اعلام آمادگی کردند. 

نعیمی گفت: در سال جاری فراخوان فروش پساب تصفیه‌خانه اسفراین را منتشر خواهیم کرد. 

وی افزود: درصدد هستیم از محل فروش پساب این تصفیه‌خانه، شبکه جمع‌آوری فاضلاب اسفراین را تکمیل کنیم و ظرفیت کمی و کیفی این تصفیه‌خانه را ارتقا دهیم.  

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی خاطرنشان کرد: پساب شهر اسفراین را از درب خروجی این تصفیه‌خانه به مشتری تحویل خواهیم داد و عملیات انتقال پساب نیز با خود مشتری است.

درعین‌حال، وی به عقد قرارداد با مجتمع صنعتی پتروشیمی خراسان نیز اشاره کرد و گفت: مبتنی بر این قرارداد امضا شده، سالانه ۵٫۵ میلیون مترمکعب از تصفیه‌خانه شهر بجنورد پساب به این مجتمع صنعتی تحویل خواهد شد. 

این مسئول گفت: البته با تحویل این میزان پساب به پتروشیمی خراسان هنوز یک میلیون مترمکعب آن بدون متقاضی است که امیدوار هستیم این مجتمع صنعتی مشتری آن بشود.  

وی افزود: درصورتی‌که پتروشیمی خراسان خریدار این یک میلیون مترمکعب پساب رها شده، نشود طی اعلام فراخوانی از دیگر صنایع و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی دعوت می‌شود.

نعیمی درباره وضعیت پاک‌سازی پساب‌هایی که از تصفیه‌خانه فاضلاب بجنورد رهاسازی می‌شوند نیز اظهار کرد: این پساب‌ها پس از استانداردسازی لازم رهاسازی می‌شود.

وی همچنین با اشاره به شهرهای گرمه و جاجرم نیز عنوان کرد: در حال حاضر این شهرها فاقد شبکه فاضلاب هستند. 

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی گفت: دولت در بودجه سال مالی ۱۴۰۲ برای این دو شهر، اختصاص اعتبار برای اجرای شبکه جمع‌آوری فاضلاب آنها را ابلاغ کرده است که باید در این زمینه پیمانکار انتخاب شود.  

وی در ادامه یادآور شد: باتوجه‌به اینکه دولت درباره اجرای طرح‌های شبکه جمع‌آوری و تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، فقط ۳۰ درصد از هزینه اعتباری موردنیاز از اجرای این طرح‌ها را تأمین خواهد کرد و ۷۰ درصد دیگر از هزینه موردنیاز باید از محل مشارکت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی تأمین شود، بنابراین در مورد شهرهای گرمه و جاجرم تأمین اعتبار ملی مصوب فقط برای ۳۰ درصد از هزینه‌های اجرای شبکه جمع‌آوری فاضلاب و احداث تصفیه‌خانه خواهد بود.

این مسئول بیان کرد: مجتمع صنعتی آلومینای جاجرم اعلام کرده است که در فراخوان اجرای طرح‌های اشاره شده در دو شهر گرمه و جاجرم شرکت خواهد کرد تا مشتری خرید پساب این دو شهر باشد. 

وی در بخش دیگری از سخن خود، با بیان اینکه اجرای طرح‌های فاضلاب بسیار پر هزینه است که باید انجام این طرح‌ها با مشارکت بخش خصوصی انجام شود، عنوان کرد: دیگر شهرهای استان که از وجود صنایع بزرگ بهره‌مند نیستند، معطل اعلام آمادگی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی خواهند ماند.

بااین‌وجود، نعیمی تصریح کرد: شرکت‌های صنعتی ملزم شده‌اند که برای خود مقدمات بهره‌مندی از پساب بجای مصرف آب را تا پایان سال ۱۴۰۳ آماده‌سازی کنند.

وی ابراز امیدواری کرد: این دستورالعمل سبب شود تا نواحی و شهرک‌های صنعتی مشتری پساب دیگر شهرهای استان بشوند.

پساب‌ها، خاک را تهدید می‌کنند

علی سلاجقه، رئیس سازمان محیط‌زیست کشور نیز اظهار کرد: ازاین‌پس، احداث هر واحد صنعتی جدید که در دستور کار قرار گیرد، باید قبل از احداث آن، تصفیه‌خانه‌اش فعال شود.

سلاجقه گفت: ازاین‌پس، به صنایع جدیدی که ایجاد شوند، اجازه داده نمی‌شود که بدون تصفیه‌خانه فعال شوند.

وی افزود: صنایع فعال پیشین نیز می‌بایست به تصفیه‌خانه‌های به‌روز تجهیز شوند.

رئیس سازمان محیط‌زیست کشور تصریح کرد: این اقدام در راستای حفظ منابع آب‌وخاک خواهد بود.

سلاجقه یادآور شد: این رویکرد در مجتمع صنعتی ذوب‌آهن اصفهان و مجتمع صنعتی پتروشیمی خراسان در دست اجرا قرار گرفته است.

 گزارش از سمانه قهرمانی

انتهای خبر/