مهدی نوری در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی«عصر اترک»، با اشاره به رشد شتابان فناوری در سال‌های اخیر گفت: ورود فنّاوری‌های نوین بدون تناسب با نیازهای واقعی جامعه، شکاف دیجیتال میان والدین و فرزندان را افزایش داده و پیامدهای آن در خانواده‌ها به وضوح دیده می‌شود.

 وی اظهار داشت: فناوری‌های نوین زندگی را آسان‌تر کرده و سختی‌های گذشته را کاهش داده‌اند، اما هم‌زمان موجب تغییرات عمیق اجتماعی و دگرگونی هنجارها و ارزش‌ها در جامعه شده‌اند.

  به گفته این جامعه شناس خراسان شمالی: تفاوت اصلی کشورهای پیشرفته با کشورهای درحال‌توسعه در این است که فناوری در جوامع پیشرفته بر اساس نیاز واقعی تولید می‌شود، اما در کشورهای درحال‌توسعه بیشتر وارداتی است و بر پایه احساس نیاز شکل می‌گیرد، نه بر اساس نیاز واقعی جامعه.

 وی با اشاره به نمونه‌هایی همچون تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی افزود: این ابزارها بدون آموزش و فرهنگ‌سازی لازم وارد جامعه شدند و اثرات خود را بر خانواده‌ها گذاشتند. زمانی که پیامدهای منفی آن‌ها آشکار شد، دیگر کار از کار گذشته بود و امکان اصلاح کامل وجود نداشت.

 این جامعه‌شناس ادامه داد: درگذشته، خانواده‌های گسترده با حضور پدربزرگ، مادربزرگ و چند فرزند روابط اجتماعی مستحکمی داشتند، اما امروز خانواده‌ها کوچک شده و روابط خویشاوندی به‌شدت کم‌رنگ شده است. در چنین شرایطی افراد برای پر کردن خلأ ارتباطی به فضای مجازی روی آورده‌اند. این موضوع باعث شده ارتباطات چهره‌به‌چهره جای خود را به روابط مجازی بدهد و حتی در برخی موارد موجب بروز تنش و سوءظن در میان اعضای خانواده شود.

 نوری با انتقاد از عقب‌ماندگی نهادهای فرهنگی و تربیتی در مواجهه با تحولات فناوری گفت: بسیاری از فنّاوری‌ها تنها برای نمایش و الگوبرداری وارد کشور شده‌اند، بدون اینکه کارکرد واقعی آن‌ها بررسی شود. به‌عنوان نمونه، استفاده از ابزارهای آموزشی دیجیتال در مدارس بدون مطالعه کافی صورت گرفته و در بسیاری از موارد نتیجه‌ای جز اتلاف منابع نداشته است.

 وی افزود: هم‌زمان با گسترش شبکه‌های اجتماعی، مطبوعات و رسانه‌های علمی جای خود را ازدست‌داده‌اند. مطالبی که امروز در فضای مجازی منتشر می‌شوند اغلب پشتوانه علمی و پژوهشی ندارند، درحالی‌که گذشته، کتاب‌ها و مقالات منتشرشده از یک روند تحقیقاتی و علمی عبور می‌کردند. این وضعیت باعث شده معلمان و حتی اساتید دانشگاه به دلیل مشکلات اقتصادی و کمبود فرصت مطالعه، در برخی موارد از دانش‌آموزان و دانشجویان خود عقب‌تر باشند.

 این جامعه‌شناس خاطرنشان کرد: نسل جدید به دلیل ویژگی پرسشگری خود، وقتی پاسخ درست و علمی از سوی خانواده و نظام آموزشی دریافت نمی‌کند، بیشتر به رسانه‌های اجتماعی گرایش پیدا می‌کند و این امر می‌تواند در آینده پیامدهای گسترده‌ای برای جامعه به همراه داشته باشد.

 وی درباره راهکارهای بازسازی ارتباط میان نسل‌ها گفت: حذف ناگهانی فنّاوری ممکن نیست و حتی می‌تواند اثرات منفی بیشتری ایجاد کند. بهترین راه این است که خانواده‌ها به‌تدریج جایگاه سنتی خود را احیا کنند، روابط اجتماعی درون خانواده را تقویت کنند، اوقات مشترک بیشتری با فرزندان داشته باشند و نظام آموزشی و رسانه‌های رسمی نیز خود را با شرایط جدید وفق دهند.

 نوری در پایان تأکید کرد: برای کاهش آسیب‌های شکاف دیجیتال باید واقعیت‌های اجتماعی و اقتصادی جامعه پذیرفته شود. تا زمانی که مشکلات اصلی نادیده گرفته شود و رسانه‌های رسمی تصویری غیرواقعی از جامعه نشان دهند، اعتماد اجتماعی و انسجام خانوادگی بیش‌ازپیش آسیب خواهد دید.

انتهای خبر/