جمعه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ - ۴/۲۶/۲۰۲۴

آیا تمایل دارید در کانال عصر عضو شوید؟

سرویس یاداشت | کد خبر: ۵۳۵۵۳
تاریخ انتشار: ۱۳۹۴/۱۰/۱۳ - ساعت ۱۴:۲۹

آوای جاوید با کلام گل گلاب

پخش قسمت اخیر سریال معمای شاه و یادآوری سرود جاودان "ای ایران" و داستان مربوط به سرایش شعر آن توسط "حسین گل گلاب"، ما را بر آن داشت تا به معرفی کسی بپردازیم که خاطره ملی و سرزمینی ما را به " ای ایران، ای مرز پرگهر" پیوند زده است.

به گزارش اترک نیوز؛ استاد گل گلاب در سال 1274 در تهران متولد شد. تحصيلات را در مدرسه علميه و دارالفنون ادامه داد. او فرزند ابوتراب خان (مصورالملک) نقاش زمان قاجار بود که به ادامه تحصيل فرزندش علاقه بسیار داشت.

او از معلمين فرانسوي دارالفنون زبان فرانسه آموخت و چون شاگرد برجسته اي بود ضمن تحصيل به کار تدريس هم مشغول شد.

گل گلاب از گیاه شناسان معروف آن دوره بود و اولين کسي است که کتاب طبيعي نوشت. وی از سال 1304 تا سال 1317 دوازده جلد کتاب در رشته جغرافيا و طبيعي تهيه کرد که در مدارس تدريس مي شد.

استاد گل گلاب از سال 1307 مسئول تحقيقات علمي گياه شناسي شد و از زمان تاًسيس دانشگاه تهران تا سال 1345 به تدريس اشتغال داشت و هيچگاه گرد سياست و تجارت نگشت. گفتنی ست در دانشگاه تهران هنوز کرسی ای به نامش وجود دارد.

گل گلاب با همکاري کلنل کاظم وزيري و علينقي خان وزيري موسيقي آموخت و براي تعليم تار به کلاس علی نقی خان مي رفت. پس از سرودن اي ايران که تحت تاًثير اشغال ايران توسط متفقين ساخته شد تبدیل به چهره ای جاودانه شد.

گل گلاب در فرهنگستان ايران عضويت داشت و لغات زيادي خصوصاً در رشته علوم طبيعي پيشنهاد کرد که تصويب رسید و اکنون در زبان فارسي رواج دارد.

استاد گل گلاب دردوم آذر 1363 در 87 سالگي در گذشت. در روز های پایانی عمر او به تنظيم فرهنگ نامه و بيولوژي گياهان ايران مشغول بوده اما معلوم نيست که مطالعاتش چه سرنوشتی پیدا کرده است.

ماجرای سرود جاودانه ای ایران:

اين قطعه را روح الله خالقی آهنگساز نامدار روی شعری از حسين گل گلاب ساخت. ويژگی شعر ای ايران آن است که تمام واژگان آن به زبان فارسی است و واژگان بيگانه در آن راه نيافته است.

سرود ای ايران در فضايی حماسی و در آواز دشتی ساخته شده است. گفته می شود که ملودی اصلی و پايه ای کار از برخی نغمه های موسيقی بختياری که از فضايی حماسی برخوردار است، گرفته شده است.

با پرداخت و تنظيم حرفه ای زنده ياد خالقی اين سرود در اجرای نخست به صورت کر خوانده شد، اما ساختار محکم شعر و موسيقی آن سبب شد تا در دهه های بعد خوانندگان آن را به صورت تک خوانی اجرا کنند.

 نقل می کنند در شهریور ۱۳۲۳ ،که نیروهای انگلیسی و دیگر متفقین، تهران را اشغال کرده بودند،حسین گل گلاب در خیابان هدایت می بیند که  یک سرباز انگلیسی در حال کتک زدن و فحاشی به یک بقال ایرانیست. حتی به یک افسر نظامی هم که به قصد مداخله وارد ماجرا می شود، سیلی محکمی می زند.

گل گلاب، پس از دیدن این صحنه، با چشمان اشک آلود به دیدن روح الله خالقی، موسیقی دان می رود و ماجرا را تعریف می کند و می گوید:

«کار ما به اینجا رسیده که سرباز اجنبی توی گوش نظامی ایرانی می زند؟»

 روح ا... خالقی میگوید:ناراحتی تأثیری ندارد بیا کاری کنیم و سرودی بسازیم.

همان جا مرحوم گل گلاب شروع به زمزمه شعری میکند که با تکمیل آن خالقی موسیقی را می نویسد و غلامحسین بنان نیز آن را می خواند. ظرف یک هفته، تصنیف ای ایران با یک ارکستر بزرگ ساخته می شود.

ای ایران بارها در زمان حیات خالقی و شاعرش، گل گلاب، اجرا شد. در ارکستری که اکثرا توسط هنر جویان هنرستان موسیقی در دوره مدیریت خالقی تشکیل شده یود، و چهره های آشنایی چون ارفع اطرایی، هوشنگ ظریف، افلیا پرتو، گلنوش خالقی و انوشیروان روحانی در آن قرار داشتند.

پای اين سرود به سينما هم کشيده شد. در سال های پايانی دهه شصت ناصر تقوايی فيلمساز صاحب نام ايرانی از زنده ياد حسين سرشار، خواننده صاحب نام موسيقی کلاسيک و اپرا، خواست نقش معلم سرودی را بر عهده بگيرد که به دانش آموزان سرود ای ايران را آموزش می دهد. اين فيلم که نام ای ايران را بر خود داشت در فضايی کميک ماجرای ساخت و اجرای اين سرود و همزمان وقوع انقلاب ايران را در يکی از شهرهای کوچک شمالی به تصوير می کشد.

 

 متن کامل شعر ای ایران....

متن کامل سرودبه این شرح است:

ای ایران ای مرز پر گهر .............. ای خاکت سرچشمه هنر

دور از تو اندیشه بدان................. پاینده مانی ، تو جاودان

ای دشمن ار تو سنگ خاره ای ، من آهنم....... جان من فدای خاک پاک میهنم

مهر تو چون شد پیشه ام................. دور از تو نیست اندیشه ام

در راه تو کی ارزش دارد این جان ما................... پاینده باد ، خاک ایران ما

سنگ کوهت در و گوهر است................... خاک دشتت بهتر از زر است

مهرت از دل کی برون کنم.................. بر گو بی مهر تو چون کنم

تا گردش جهان و دور آسمان بپاست..................... نور ایزدی همیشه رهنمای ما است

مهر تو چون شد پیشه ام................. دور از تو نیست اندیشه ام

در راه تو کی ارزشی دارد این جان ما.................پاینده باد ، خاک ایران ما

ای ایران ای خرم بهشت من.............. روشن از تو سرنوشت من

گر آتش بارد به پیکرم................. جز مهرت بر دل نپرورم

از آب و خاک و مهر تو سرشته شد گلم................. مهر اگر برون رود تهی شود دلم

مهر تو چون شد پیشه ام................. دور از تو نیست اندیشه ام

در راه تو کی ارزشی دارد این جان ما............... پاینده باد خاک ایران ما.....

 

 
 

انتهای پیام

خوانندگان محترم سایت خبری تحلیلی عصر اترک، شما می‌توانید سوژه های خود را به برای ما ارسال کنید تا پس از تأیید با نام شما در سایت و کانال عصراترک درج شود.

شماره تماس با سایت خبری تحلیلی عصر اترک:

058-32230729 - 058-32288068

ارتباط با سردبیر سایت در پیام رسان تلگرام

ارتباط با سردبیر سایت در پیام رسان سروش

آدرس پست الکترونیکی: info@atraknews.com


با تشکر
نظر شما ثبت و پس از بررسی انتشار میابد.
ارسال نظر
نام :
ایمیل
نظر
پایگاه خبری تحلیلی عصر اترک