به گزارش عصر اترک، تاریخ قدیمی شهرستان راز و جرگلان در استان خراسان شمالی با نوغان داری، بافت پارچه های ابریشمی، تولید البسه محلی ابریشمی و بافت فرش های دوروی ابریشمی دویدوخ گره خورده است. این فعالیت و اشتغال در این شهرستان که نسل به نسل و سینه به سینه به نسل های بعد از خود انتقال یافته و به صورت سنتی تخم های نوغان پرورش یافته به پیله های تر و تار و پود پارچه ها و فرش های ابریشمین تبدیل شده اند، حال در ادامه مسیر خود به صنعتی شدن و تکمیل زنجیره تولید تا مصرف احساس نیاز کرده است.

در استان خراسان شمالی در نیمه دوم از دهه 90 زمانیکه مسئولان اجرایی در زمینه تدوین برنامه اقتصاد مقاومتی استان به شناسایی ظرفیت های بالقوه اقتصادی استان برای رونق بخشی به وضعیت درآمدزایی همچنین افزایش اشتغال زایی در استان پرداختند، در شهرستان راز و جرگلان نوغان داری و ابریشم بافی را از ظرفیت های بسیار ارزشمند و بالقوه ای تشخیص دادند تا با حمایت از آن بتوانند این اشتغال سنتی را به صنعتی پول ساز و حتی گردشگر محور تبدیل کنند.

هر چند که طی چند سال اخیر بارها و بارها مسئولان اجرایی استان بر لزوم تکمیل زنجیره تولید تا مصرف فرصت های اشتغالزا از جمله نوغان داری و ابریشم بافی در استان تاکید کردند، با این وجود، هنوز نوغان داران و ابریشم بافان این منطقه از فقدان زیرساخت ها و عدم تکمیل زنجیره تولید تا فرآوری این فعالیت بسیار گله مند هستند و می خواهند که مسئولان برای صنعتی کردن این اشتغال کهن در خطه شمال شرق ایران از انجام حمایت های تسهیلاتی، اعتباری و معنوی خود دریغ نکنند.

 فرآوری سنتی تخم های نوغان در منازل

عبدالله نجاهی، مدیرعامل شرکت تعاونی نوغانداران بهارستان جرگلان در این باره به عصر اترک گفت: این شرکت با عضویت 92 نفر فعالیت خود را در روستای بهار شهرستان راز و جرگلان آغاز کرد و سپس این اعضا به تعداد 135 نفر رسیدند که از بین این تعداد 30 نفر از آنان زنان سرپرست خانوار هستند.

نجاهی افزود: تمامی این اعضا به پرورش نوغان و تولید پیله تر کرم ابریشم مشغول هستند.

وی در ادامه بیان کرد: اکنون توتستان این شرکت تعاونی چهار ساله شده است که دو سال دیگر به طور کامل به بار می نشیند، با این وجود، از محل این توتستان جوان،  در فصل بهار امسال 30 جعبه تخم نوغان پرورش داده شد تا پیله تر کرم ابریشم تولید شود.

وی یادآور شد: پیش بینی می کنیم که بتوانیم در فصل بهار سال 1400 نیز 50 جعبه تخم نوغان را پرورش دهیم.

نجاهی تصریح کرد: ظرفیت این توتستان پس از بهره برداری پذیرش 200 جعبه تخم نوغان برای تولید پیله تر کرم ابریشم است.

وی گفت: در بهار امسال از هر جعبه تخم نوغان 42 کیلو پیله تر ابریشم برداشت کردیم که حجم کل آن یک تن شد و تمامی این تولید را به دلالان فروختیم گرچه می توانستیم با راه اندازی دستگاه پیله خشک کن، خود خریدار این پیله های تر ابریشم باشیم و برای طول سال اشتغال زایی انجام دهیم، با این وجود، به علت فقدان زنجیره تولید این امکان میسر نشد.

وی با بیان اینکه این شرکت تعاونی برای راه اندازی کارگاه فرآوری پیله تر کرم ابریشم مبلغ یک میلیارد تومان سرمایه در گردش نیاز دارد، ابراز امیدواری کرد: امسال قراردادی را با کمیته امداد استان منعقد خواهیم کرد تا این تسهیلات به این شرکت اعطا شود تا بتوانیم پیله تر ابریشم را فرآوری کنیم.

مدیرعامل شرکت تعاونی نوغانداران بهارستان جرگلان، تهیه پارچه ابریشمی برای کارگاه های بافت پارچه ابریشمی در جرگلان را از جمله اهداف نوغان داری در این شهرستان عنوان کرد.

وی درباره وضعیت این شرکت در فصل بهار امسال برای تهیه پیله تر ابریشم نیز اظهار کرد: در بهار امسال برخی از نوغان داران استان از وضعیت نوغان داری خود گلایه داشتند، با این وجود، این مشکل در روستای بهار اتفاق نیفتاد.

وی با اشاره به اینکه برای انجام نوغان داری و پرورش تخم نوغان برای تولید پیله تر، تامین برگ توت با کیفیت خوب ضروری است، گفت: با توجه به اینکه برای توتستان این شرکت تعاونی، نهال های با کیفیت خوب تهیه شده اند و این درختان به روش آبیاری قطره ای آبیاری می شوند، این شرکت در زمینه پرورش تخم های نوغان خود دچار مشکل نشده است.

نجاهی درباره مطالبات نوغان داران روستای بهار نیز عنوان کرد: دستگاه های گرمایشی که در سوله پرورش تخم های نوغان به منظور تولید پیله تر استفاده می شوند باید متصل به شبکه گاز باشد این در حالی است که محل پرورش این شرکت تعاونی متصل به شبکه گاز نیست که مجبور شده ایم از گازوئیل استفاده کنیم.

وی خاطر نشان کرد: استفاده از گازوئیل موجب سیاه شدن پیله های سفید می شود.

وی همچنین افزود: سوله حال حاضر این شرکت گنجایش پرورش پنج جعبه تخم نوغان را دارد که در زمان شروع پرورش، جعبه ها را به اعضا تحویل می دهیم تا پیله تر را در منازل خود تولید کنند و آنان مجبور می شوند مسیرهای یک و نیم تا دو کیلومتر را برای تهیه برگ توت طی کنند و یا اینکه خورد کردن برگ توت را در روزهای اول پرورش، به صورت سنتی انجام دهند.

مدیرعامل شرکت تعاونی نوغانداران بهارستان جرگلان یادآور شد: درصورتیکه اطراف توتستان، سوله هایی با ظرفیت 50 جعبه ایجاد شود، این سوله ها را می توان با امکانات برق، گاز، استفاده از دستگاه برگ جدا کن و خورد کن همچنین اتاق تفریق تخم نوغان تجهیز کرد که برای اعضای این شرکت تعاونی نیز مفید تر است.

لزوم اعطای تسهیلات به شرکت های نوغان داری جرگلان برای ایجاد سوله های پرورش تخم نوغان

نوری سرفراز، مدیرعامل شرکت تعاونی توسعه پایدار در روستای کلاته ابریشم شهرستان راز و جرگلان نیز به عصر اترک گفت: توتستان این روستا در سطح 12 هکتار چهار ساله شده است و در حال حاضر 22 نفر نیز عضو این شرکت تعاونی هستند.

سرفراز افزود: این توتستان در سال آینده به بهره برداری می رسد که 100 تا 150 جعبه تخم نوغان را می توان پرورش داد که بسیاری از اهالی روستا به این فرصت شغلی دست یافته اند.

وی گفت: تا سال آینده برای پرورش پیله تر ابریشم باید به فکر مکانی بزرگ برای این ظرفیت تولید باشیم.

وی خاطر نشان کرد: اعطای تسهیلات برای ساخت سوله پرورش نوغان همچنین ایجاد دیوار ساحلی در این منطقه به منظور در امان ماندن توتستان از جاری شدن سیلاب و فنس کشی توتستان بسیار ضروری است که امیدوار هستیم در این زمینه حمایت شویم.

مدیرعامل شرکت تعاونی توسعه پایدار در روستای کلاته ابریشم شهرستان راز و جرگلان همچنین افزود: این شرکت برای احداث سوله به منظور پرورش 100 جعبه تخم نوغان به منظور پیله تر ابریشم به زمینی به مساحت هزار متر مربع نیاز دارد.

وی در ادامه درباره نوغانداری در فصل پاییزه نیز اظهار کرد: در این فصل علاوه بر اینکه برگ درخت توت سفت است همچنین میزان پرورش و برداشت پیله تر نیز کاهش می یابد.

سرفراز یادآور شد: اعضای این شرکت از پرورش کرم ابریشم در فصل پاییزه به نتیجه مثبتی نرسیده اند بنابراین در این فصل پاییز نسبت به انجام آن اقدامی نکردند.

 لزوم صنعتی سازی نوغان داری و ابریشم بافی در منطقه جرگلان

الهوردی خادمی، رییس جهاد کشاورزی شهرستان راز و جرگلان نیز در گفت و گو با خبرنگار عصر اترک اظهار کرد: سطح توتستان این شهرستان 280 هکتار به صورت متراکم و غیرمتراکم است.

خادمی افزود: در این شهرستان پنج شرکت تعاونی تشکیل شده که 650 نفر از اهالی این شهرستان در این شرکت ها عضو هستند.

وی خاطر نشان کرد: در همین راستا، در این شهرستان در زمینه فعالیت نوغان داری برای هزار و 400 نفر فرصت اشتغال ایجاد شده است.

وی در ادامه اشتغال به نوغان داری را از جمله طرح های تدوین شده و مصوب برنامه اقتصاد مقاومتی در استان برشمرد و گفت: اقتصادی و صنعتی شدن این فعالیت در استان به تکمیل زنجیره تولید این رشته وابسته است که باید تلاش شود تا زنجیره فرآیند تولید، فرآوری و فروش آن را در استان آماده سازی کنیم.

خادمی در ادامه بیان کرد: طی سال های گذشته از محل اعتبارات مصوب سفر مقام معظم رهبری به استان 246 تلنبار کرم ابریشم و توزیع 234 بستر پرورش کرم ابریشم به منظور تکمیل زیرساخت پرورش کرم ابریشم و رونق نوغان داری در این شهرستان انجام همچنین دو دستگاه نخکش ابریشم نیز به صورت الگویی به نوغان داران این شهرستان تحویل شد.

وی خاطر نشان کرد: در سال جاری نیز هزار و 680 جعبه تخم نوغان میان نوغان داران این شهرستان توزیع شد که از پرورش آنها 70 تن پیله تر ابریشم تولید شد.

وی درباره گازرسانی به محل های پرورش تخم نوغان این شهرستان نیز بیان کرد: مقرر شده است که شرکت گاز استان نسبت به انجام آن اقدام کند.

رییس جهاد کشاورزی شهرستان راز و جرگلان در خاتمه درباره عدم تمایل نوغان داران استان نسبت به انجام پرورش تخم نوغان برای تولید پیله تر در فصل پاییز امسال نیز اظهار کرد: سرمازدگی درختان توت در بهار، بالا بودن فیبر و قسمت خاکستری در برگ توت در فصل پاییز، ضعیف بودن توت برای دوبار برداشت در سال همچنین پایین بودن قیمت خرید پیله تر از جمله عللی هستند که نوغان داران این شهرستان در فصل پاییزه امسال نسبت به پرورش پاییزه تخم نوغان اقدام نکردند.

انتهای پیام/صاحب جمال رحیمی