به گزارش گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «عصر اترک»، ماه محرم جایگاه ویژه‌ای در بین مردم مسلمان در سراسر جهان دارد، به‌طوری‌که هر ساله با آغاز ماه محرم مردم هر شهر طبق رسم‌هایی که دارند، مراسم‌های عزاداری را برپا می‌کنند.

 ازاین‌رو هر ساله در آستانه ماه محرم مردم شیروان در آئینی تحت عنوان سیاه‌پوش کردن شهر دارالمصلین شیروان، ماه عزا، غم و ماتم را شروع می‌کنند.

 آئین استقبال از محرم و سیاه‌پوش کردن شهر دارالمصلین شیروان پیش از ظهر روز اول محرم‌الحرام با حضور مسئولان شهرستانی، مردم و خانواده معظم شهدا در چهارراه دفاع مقدس و خیابان‌های مرکزی این شهر صورت می‌گیرد.

 در این مراسم که از محل چهارراه دفاع مقدس آغاز می‌شود، ابتدا گروه پیشکسوتان تعزیه‌خوانی این شهرستان به اجرای تعزیه می‌پردازند و سپس بزرگ‌ترین پرچم مشکی در چهارراه دفاع مقدس شهر شیروان به مناسبت ماه محرم به اهتزاز در می‌آید.

 در این مراسم بوی سپند و گریه‌های مادران شهدا منطقه چهارراه دفاع مقدس شیروان را دگرگون کرده و گویا ظهر عاشورایی دیگر طنین‌انداز می‌شود.

 کارکنان شهرداری در این مراسم که خود برگزارکننده آن هستند، همه در جنب‌وجوش بوده، لباس‌های سیاه بر تن کرده و هر کدام پرچمی مشکی بر دست گرفته‌اند و خادمان افتخاری حرم مُطهر امامزاده حمزه الرضا (ع) نیز با لباس‌های محرم و گل پرها دل‌های حاضران را به حرم مُطهر خراسان امام رضا (ع) می‌برند.

 فضاسازی شهری برای استقبال از ماه عزا در شیروان

 جانبازان، تعزیه‌خوان‌ها، کسبه، جوانان و اقشار مختلف شهر برای پرشور کردن این آئین قدم به خیابان می‌گذارند، همچنین خیابان اصلی شهر پر از جمعیت می‌شود.

 سوگواری، عزاداری و مرثیه‌سرایی توسط مداحان در طول مسیر و اقامه نماز جماعت و ذبح و قربانی گوسفند از دیگر برنامه‌های آیین سیاه‌پوشی شهر دارالمصلین شیروان بود.

 آداب و رسوم محرم در شیروان شامل عزاداری‌های سنتی و مذهبی است که از جمله آن‌ها می‌توان به مراسم علم‌بندان، تعزیه‌خوانی و پخت حلیم اشاره کرد.

این مراسم‌ها در تکایا و مساجد برگزار می‌شوند و با سیاه‌پوش کردن فضا و برپایی ایستگاه‌های صلواتی همراه است.

 مساجد و هیأت چند روز قبل از شروع ماه عزاداری سید و سالار شهیدان اقدام به نظافت و گردگیری می‌شوند تا از میهمانان و سینه‌زنان حسینی به نحوه احسن استقبال کنند.

 برخی از هیأت با برپایی چادرها و خیمه‌های خود در نقاطی از شهر مراسم عزاداری امام حسین علیه‌السلام را اجرا می‌کنند.

 مردم شیروان با اجرای این سنت‌ها ارادت خود را به امام حسین (ع) و اهل‌بیت نشان می‌دهند.

 یکی از مهم‌ترین مراسم‌ها در شیروان، علم‌بندان است که در آن علم به‌عنوان نمادی از امام حسین (ع) و یارانش با پارچه‌های عزاداری تزیین می‌شود و در صحن تکیه یا مسجد قرار می‌گیرد و در روز تاسوعا و عاشورای حسینی در دسته روی‌ها علم‌گردانی صورت می‌گیرد.

 مراسم تعزیه‌خوانی در شیروان یکی دیگر از رسومی است که اجرا می‌شود، این مراسم به بازسازی واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع) و یارانش می‌پردازد و در آن از هنر شبیه‌خوانی برای روایت داستان واقعه استفاده می‌شود.

 سابقه ۴۰۰ساله برگزاری تعزیه در شیروان

 از جمله آن‌ها تعزیه‌خوانی در شهر زیارت و قدیمی‌ترین تعزیه‌خوانی در روستای حسین‌آباد است که گفته می‌شود حدود ۴۰۰ سال پیشینه دارد.

 در این مراسم مقتل‌خوانی واقعه روز عاشورا و مصائب اهل‌بیت بازگو می‌شود و معمولاً با صدای بلند و با سوز و گداز همراه است.

 طبخ حلیم، غذای سنتی محرم، از دیگر آیین‌های این ماه است که در شهر شیروان برای اطعام سینه‌زنان در مساجد شهرها و روستاها، هیئات و تکیه‌ها با مشارکت گسترده مردم انجام می‌شود و نذورات به‌صورت حلیم بین عزاداران توزیع می‌شود.

 در طول ماه محرم و به‌ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا، شهر شیروان مملو از ایستگاه‌های صلواتی است که در نقاط مختلف شهر برپا می‌شوند و از عزاداران با چای، شربت و غذاهای نذری پذیرایی می‌شود.

 یکی رسوم خوب و دیرینه مردم شیروان که نشان از معرفت حسینی این کوی و برزن داشته، پرده‌خوانی بوده که متأسفانه در دهه‌های گذشته این سنت نیک و این فرهنگ پرگهر به فراموشی سپرده شده و در کل از مراسم‌های عزاداری در شیروان حذف شده است.

 این مراسم به روایت داستان کربلا از طریق پرده‌هایی که نقاشی‌هایی از واقعه عاشورا بر روی آنها نقش بسته، می‌پرداخت.

 شب شام غریبان، مراسمی که در شام غریبان حسینی برگزار می‌شود و به عزاداری برای خانواده امام حسین (ع) و یارانش که در شب عاشورا و پس از شهادت ایشان در کربلا تنها مانده بودند، اختصاص دارد. این مراسم با روشن‌کردن شمع توسط بانوان و جوانان در نقاط مختلف شهر از جمله میدان انقلاب، امامزاده نقی الهادی (ع)، امامزاده حمزه الرضا (ع) با ذکر مداحان اهل‌بیت انجام می‌شود.

 قدیمی‌ترین مساجد و هیأت در شهر شیروان شامل هیأت متحده ابوالفضلی شیروان که در شیروان قدیم و پیش از زلزله شمال خراسان در کوچه جنت فعال بوده، مسجد آذربایجانی‌ها، مسجد سجادیه است.

 مراسم‌ها و آئین‌های شیروان در کنار سایر آداب و رسوم محلی، جلوه‌ای خاص و معنوی به عزاداری محرم در شیروان می‌بخشند و نشان از عمق ارادت مردم این منطقه به خاندان عصمت و طهارت دارد.

 تهیه کننده: احسان حق‌بین

 انتهای خبر/