مانه و سملقان به مركزيت شهر آشخانه یا همان اشکانه در شمال غربي استان خراسان شمالي واقع شده که اقلیم خوش‌آب‌وهوا و وجود منابع سرشار طبیعی در این شهرستان از دیرباز موجب جلب‌توجه جوامع انسانی و شکل‌گیری فرهنگ و تمدن‌های درخشانی در منطقه شده است.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی«عصر اترک»، اقوام ساکن در خراسان شمالی را بیشتر تات‌ها، کرمانج‌ها، ترک‌ها، ترکمن‌ها و فارس‌های مهاجر از سایر استان‌ها تشکیل می‌دهند، علاوه بر این قومیت‌ها به تعداد محدودی اقوام عرب، بلوچ و لر نیز در چند روستای استان سکونت دارند، براین‌اساس وجود اقوام مختلف بافرهنگ‌ها و آداب‌ورسوم متفاوت سبب شده این استان به گنجینه فرهنگ‌ها شهرت پیدا کند.
در نوروز امسال باهدف معرفی مناطق گردشگری خراسان شمالی روزانه یکی از شهرستان‌ها و مناطق دیدنی‌شان تقدیم نگاهتان می‌شود:
شهرستان مانه و سملقان به مركزيت شهر آشخانه یا همان اشکانه در شمال غربي استان خراسان شمالي واقع شده که از شمال و شرق به شهرستان بجنورد، از جنوب به شهرستان جاجرم، از جنوب غربی به شهرستان گرمه و از غرب به استان گلستان شهرستان‌های مراوه‌تپه و کلاله محدود می‌شود.
فاصلۀ مركز شهرستان مانه و سملقان تا بجنورد ۴۰ كيلومتر است و این شهرستان با مساحت ۶ هزار و ۲۰۰ کیلومترمربع دارای چهار شهر آشخانه، پیش قلعه، قاضی، آوا شهر، سه بخش، ۶ دهستان و ۱۳۳ آبادی است.
اقلیم خوش‌آب‌وهوا و وجود منابع سرشار طبیعی در شهرستان مانه و سملقان از دیرباز موجب جلب‌توجه جوامع انسانی و شکل‌گیری فرهنگ و تمدن‌های درخشانی در منطقه شده است.
وجود آثار تاریخی از دوره‌های پیش از تاریخ تا دوره معاصر در بخش‌های مختلف این شهرستان گویای استقرار مداوم بشر در این خطه است.
بر اساس پژوهش‌های باستان‌شناسی بخش‌هایی از منطقه مانه و سملقان برای نخستین‌بار در حدود هشت هزار سال پیش مسکونی شده که آثار آن را می‌توان در «تپه قلعه خان» و «تپه ریوی» مشاهده کرد.
آتشکده اسپاخو به‌عنوان مهم‌ترین بنای تاریخی استان یادگار ارزشمندی از اهمیت و رونق این منطقه در روزگار ساسانی است.
فرهنــگ و هنـــر
بر اساس کاوش‌های تپه قلعه خان، سابقۀ کهن‌ترین استقرار در آن به دوره نوسنگی یعنی حدود هشت هزار سال قبل بازمی‌گردد.
از دوران تاریخی، قلعه عظیم ساسانی «قلعه خان» و محوطه بزرگ «تپه ریوی» دو نمونه از کانون‌های مهم مدنی و فرهنگی شناسائی شده‌اند.
محوطه باستانی ریوی در عصر هخامنشی و اشکانی شهری عظیم (بیش از ۱۱۰ هکتار) از این دوران را در دل خود جای‌داده است.
مشاهیری چون علامه زردی و نیز آرامگاه‌هایی کهن چون مقابر روستای زرد و نیز امامزاده قاسم بازارقارناس، امامزاده دلاور، امامزاده گلزار کشانک متعلق به دوران اسلامی نشانه دیرینگی و رونق فرهنگ اسلامی در این خطه است.
تنوع قومیتی و وجود اقوامی چون کرد، ترک و ترکمن و همچنین تعداد محدودی قوم بلوچ که در اوایل دوره پهلوی به این منطقه کوچ کرده‌اند، سبب خلق آثار هنری متنوع و فرهنگ غنی در این منطقه شده است.
صنایع‌دستی این شهرستان شامل انواع دست بافته‌ها و زیراندازها چون گلیم و جاجیم، قالی و قالیچه، سفره کردی، نمدمالی و... است.
آتشکده اسپاخو به شماره ثبت ملي ۱۵۷۹
اثرمشهورآتشکده اسپاخو در روستايي به همين نام و در ۶۱ کيلومتري جنوب غرب شهر آشخانه، مرکز شهرستان مانه و سملقان در نزديکي جاده گرگان به بجنورد قرار دارد.
در روستای اسپاخو تاکنون ۱۴ اثر و محوطه تاريخي شامل آتشکده اسپاخو، قلعه شهر سوخته، معدن تاريخي، ساختارهای آرامگاهي، قلعه ساساني، محوطه باستانی اسپاخو، حمام، راه قديمي، محوطه ساساني، رشته قنات قديمي، محوطه اسلامي و محوطه چشمه‌علی اصغر شناسايي شده است، اما مهم‌ترین و شاخص‌ترین اثر اين مجموعه آتشکده اسپاخو است که بر روی تپه‌ای نسبتاً بلند در جنوب روستاي امروزي اسپاخو قرار دارد.
(1).jpg)
تپه قلــعــه خـــان به شماره ثبت ملي ۱۴۲۱
تپه قلعۀ خان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین استقرارگاه‌های پیش از تاریخ در شهرستان مانه وسملقان، روستای رسالت یا همان قلعه خان واقع است که سابقۀ استقرار در آن به دورۀ نوسنگی یعنی، حدود هشت هزار سال قبل، می‌رسد و زندگی در آن تا دورۀ ساسانی ادامه داشته است.
کاوش‌های باستان‌شناسی در این تپه منجر به کشف بقایای یک قلعه بزرگ دورۀ ساسانی و شمار قابل‌توجهی اشیای باستانی شد که امروزه در موزۀ باستان‌شناسی بجنورد (عمارت مفخم) نگهداری می‌شوند.
محوطه تاریخی ریوی به شماره ثبت ملی ۷۲۰
این محوطه در سه‌کیلومتری غرب شهر آشخانه و هزارکیلومتری غرب روستای نجف واقع شده است، اهمیت محوطه ریوی در این است که با وسعتی حدود ۱۱۰ هکتار، به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین شهرهای دوره هخامنشیان در شمال شرق کشور بوده و از دیگر موارد مهم باستان‌شناسی وجود شواهد و مدارکی از قلمرو پادشاهی ماد در محوطه ریوی است.
منطقه نمونه و روستای هدف گردشگری درکش
روستاي درکش واقع در دهستان آلمه از توابع بخش سملقان شهرستان مانه و سملقان است که در فاصله ۳۰ كيلومتري جنوب غربي آشخانه واقع شده و از جاده اصلي کیلومتر فاصله دارد.
درکش آب‌وهوای معتدل، طبيعتي جنگلي و كوهستاني و نیز چشمه‌سارهای بسياری دارد که تنها جنگل بلوط شرق كشور در اطراف این روستا قرار گرفته است.
به‌علاوه در کوهسارها و دره‌های مجاور باغات میوه، انواع گیاهان دارویی و گونه‌های مختلف جانوری وجود دارد و از توليدات محلي اين روستا می‌توان به گردو، بادام، انواع محصولات باغي شامل گيلاس، گلابي و عسل اشاره کرد.
منطقه نمونه گردشگری یامان داغی و جنگل‌های هاور
يامان داغي در جنوب غربي و جنوب شرق روستاي هدف و منطقه نمونه درکش و روستاي هاور در شرق واقع است. این منطقه به لحاظ اقليمي کوهستاني با آب‌وهوای معتدل در تابستان و سرد در زمستان هاو فاقد جمعيت ساکن است.
بعضي از جاذبه‌های گردشگري منطقه عبارت‌اند از جنگل‌های هيرکاني که تنها بازمانده اين گونه منحصربه‌فرد در شرق کشور است و با پوشش غالب بلوط، مازو، بلند مازو، راش، کرک و کوهستان مرتفع با قلل متعدد و قله قوالي با ارتفاع دو هزار و ۹۰۰ متر، يامان داغي، چشمه‌سارها، دره‌ها و مناطق ييلاقي گولک، نرگزلي، کشگربه، ترناولي، دره‌های سرسبز و انبوه ناله خوني، خالدار، زو، چشمه‌های گولک، چشمه بيد و رودخانه کندرزو از جمله جاذبه‌ها و پتانسیل‌های گردشگري بالقوه منطقه است که در زمينه گردشگري کوهستان، صخره‌نوردی، گردشگري ورزشي قابليت سرمایه‌گذاری و جذب گردشگران را دارد.
منطقه نمونه گردشگری قورخود
این منطقه نمونه بخشي از گستره وسيع منطقه قورخود و مشتمل بر جنگل‌ها، ارتفاعات و پوشش گياهي منتهي به پارك ملي گلستان است که از نظر دسترسي به منطقه نمونه قورخود، مسير قاضي، زرد، كاستان به فاصله تقريبي ۴۱ كيلومتر تنها راه دسترسي ماشین‌رو است.
روستاي كاستان نيز تنها روستاي منطقه نمونه است که اين روستا قدمتی ۲۲۰ساله دارد كه پيدايش آن مربوط به دوران صفويه است.
از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعت منطقه می‌توان به قله قورخود با ارتفاع دو هزار و ۹۵۰ متر، پوشش جنگلی متراکم و انبوه، درۀ زوی جنان، چشمه زوی جنان، آبشار کزوی جنان، غارهای طبیعی به نام دودهنه و منطقه حفاظت شده قورخود اشاره کرد که این منطقه با تنوع وحوش، زیستگاه خرس قهوه‌ای کم‌نظیری است.
منطقه نمونه گردشگری کشانک
منطقه نمونه گردشگری کشانک در فاصله ۱۱ کیلومتری جنوب غربي آشخانه قرار گرفته و مشاغل عمده مردم روستا زراعت، باغداري، دامداري است.
جاذبه‌های طبيعي همچون چشمه‌های علي جمعه، علي دري، سالان، مسافر، ترناولي، کاني موسو، ساخ چشمه وقارياق ده وارتفاعات سرسبزي همچون کورکن، تيغ بل، ترناولي وترنو وسرم با ارتفاع یک هزار و ۸۴۴ متر در جنوب روستا قرار دارد.
امامزاده گلزار در دامنه‌های پوشيده از درختان و باغات ميوه همه‌روزه پذيراي جمع کثيري از دلدادگان و مشتاقان و همچنین مسافران و مردم اطراف هستند.
محور گردشگری زوعلیا
در جنوب شهر آشخانه و در فاصله سه‌کیلومتری روستای به یار، روستای زوعلیا با طبیعتی بکر و چشم‌اندازهای زیبایی از کوهستان و باغات سرسبز، رودخانه و آبشار قرار گرفته است که این روستا با رودخانه پرآب که دارد یکی از باصفاترین و جذاب‌ترین روستاهای مقصد و هدف گردشگران استان است.
منطقه نمونه گردشگری شیرآباد
منطقه نمونه شيرآباد در فاصله پنج‌کیلومتری شهر آشخانه واقع شده که بعضي از جاذبه‌های گردشگری منطقه عبارت‌اند از: چشمه آخورک در جنوب روستا، آبشار رودخانه و آب‌بند شيرآباد که از حاشيه جنوبي و غربی روستا می‌گذرد و ارتفاعات اطراف منطقه و دره زو با دیواره‌های سنگي عمودی از ظرفیت‌های کم‌نظیری براي کوه‌نوردی و صخره‌نوردی برخوردار است.
غار مسعود و آشيانه پلنگ از ديگر جاذبه‌های منطقه است و حیات‌وحش منطقه با گونه‌های متنوع شامل پلنگ، خرس، گرگ، روباه، خوک و انواع پرندگان شکاري و ساير وحوش از جاذبه‌های مهم اکوتوريستي منطقه هستند.
چشمه مهمانک
روستای مهمانک در فاصله ۶ کيلومتري جنوب غربي شهر آشخانه و مجاور جاده آسيايي قرار گرفته است که در فاصله حدود ۵/۱ کيلومتري از شرق اين روستا چشمه‌ای با آب گرم وجود دارد که اين چشمه ازپای يک کوه آهکي و از چندين نقطه خارج و جاری می‌شود.
چشمه در محل به گرمک مشهور است که آب اين چشمه برای مصارف کشاورزي و اغلب براي آبياري زمین‌های باغي که بيشتر محصول آنها انگور است، استفاده می‌شود. دماي آب اين چشمه در حدود ۲۶ درجه سانتيگراد و مساحت محدوده چشمه در حدود ۱۰۰ مترمربع و عمق متوسط آن، حدود ۵۰ سانتيمتر است.
انتهای خبر/دهقانی