- گروه : اقتصادی
- شماره : 7680
عصر اترک بررسی کرد؛
قیمت افسارگریخته نهاده‌های دامی؛ مسئولان راضی، دامدار ناراضی
کمبود نهاده و جهش قیمت خوراک دام در خراسان شمالی، دامداران را در آستانه بحرانی تازه قرار داده؛ بحرانی که باوجود آمارهای رسمی از افزایش توزیع نهاده، همچنان در میدان به شکل کمبود و گرانی شدید احساس می‌شود.
به گزارش گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «عصر اترک»، بحران کمبود و گرانی نهاده‌های دامی در خراسان شمالی طی ماه‌های اخیر به یکی از جدی‌ترین چالش‌های بخش دامپروری استان تبدیل شده است؛ بحرانی که هم دامداران خرد و هم واحدهای تولید خوراک دام را درگیر کرده و پیامدهای آن از افزایش هزینه‌های تولید تا تهدید امنیت غذایی و حتی احتمال ریزش گله‌های دام را در بر دارد.
گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که قیمت بسیاری از نهاده‌ها ظرف مدت کمتر از دو ماه تا سه برابر افزایش یافته و فشار اقتصادی شدیدی بر دامداران وارد کرده است؛ به‌طوری که برخی از آن‌ها از «ناتوانی در تأمین خوراک» و «احتمال فروش دام مولد» سخن می‌گویند.
این در حالی است که دستگاه‌های مسئول، از جمله اداره کل پشتیبانی امور دام و جهاد کشاورزی استان، بر وجود ذخایر کافی نهاده و افزایش قابل‌توجه توزیع آن طی هشت‌ماهه نخست سال تأکید دارند.
آمارهای رسمی نشان می‌دهد میزان توزیع نهاده در سال جاری نسبت به سال قبل از رشد ۵۳ درصدی برخوردار بوده و حتی ظرفیت تولید کنسانتره در استان با تأمین مواد اولیه مورد نیاز همراه بوده است. بااین‌حال، فعالان صنعت خوراک دام از مشکلاتی چون محدودیت واردات، اختلال در سامانه بازارگاه، تأخیر در ترخیص محموله‌ها و عدم عرضه کافی توسط واردکنندگان سخن می‌گویند؛ مسائلی که سبب شده بخش قابل‌توجهی از ظرفیت کارخانه‌ها بلااستفاده بماند.
وجود این دو روایت متفاوت از یک‌سو آمارهای رسمی مبنی بر کفایت ذخایر و از سوی دیگر تجربه عملی دامداران و تولیدکنندگان خوراک دام نشانه‌ای از پیچیدگی بحران فعلی است؛ بحرانی که ریشه‌های آن را باید در مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، ارزی، اقلیمی و ساختاری جستجو کرد.
این گزارش با بررسی میدانی، تحلیل داده‌ها و گفتگو با دامداران، مدیران دستگاه‌های دولتی و فعالان صنعت خوراک دام تلاش می‌کند واقعیت وضعیت نهاده‌های دامی در استان را از منظرهای مختلف روشن کند و تصویر دقیق‌تری از چالش‌ها و پیامدهای پیش‌روی این بخش مهم تولید ارائه دهد.
رشد سه‌برابری قیمت‌ها در کمتر از دو ماه
یکی از دامداران خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار ما گفت: قیمت کنسانتره ممتاز شیری به کیلویی ۳۴ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده است.
وی افزود: آرد جو کیلویی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان و کاه گندم کیلویی ۲۲ هزار تومان در بازار عرضه می‌شود.
این دامدار ادامه داد: این افزایش قیمت‌ها طی یک ماه تا ۴۵ روز گذشته رخ داده و نرخ برخی نهاده‌ها تا سه برابر رشد داشته است.
وی اظهار کرد: هیچ نهاده یارانه‌ای از دولت دریافت نمی‌کند و هزینه تأمین خوراک دام بسیار بالا رفته است.
این دامدار گفت: با وجود افزایش قیمت شیر و محصولات لبنی در هفته گذشته، هزینه نهاده‌ها چند برابر شده و دامداران توان تأمین خوراک دام را ندارند.
وی هشدار داد: در صورت ادامه این روند، دامداران ناچار به فروش گاوهای شیری خود به قصابی‌ها و کشتارگاه‌ها خواهند شد.
۳۲ هزار تن نهاده دام در استان توزیع شد
مدیرکل پشتیبانی امور دام خراسان شمالی، در گفتگو با خبرنگار ما گفت: ذخایر نهاده‌های دامی شامل جو، ذرت و کنجاله سویا در انبارهای استان به میزان کافی ذخیره شده و در مواقع لزوم بر اساس مجوزهای صادره در سامانه بازارگاه عرضه و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به تولیدکنندگان تحویل می‌شود.
وی افزود: از ابتدای سال تاکنون ۳۲ هزار تن نهاده دامی شامل ۱۵ هزار و ۳۰۰ تن جو، ۱۱ هزار و ۵۰۰ تن ذرت و ۵ هزار و ۳۰۰ تن کنجاله سویا از انبارهای استان به دامداران تحویل شده است.
علیرضا توسلی‌نیا با اشاره به وجود مقادیر بالای نهاده دامی در بنادر کشور و تأمین ارز کافی تا پایان سال اظهار کرد: محموله‌های وارداتی پس از ترخیص در سامانه بازارگاه عرضه خواهد شد.
عدم تأمین ارز و تاخیر واردات عامل کمبود نهاده
به گفته وی: مواد اولیه لازم برای تولید ۱۲ هزار و ۵۰۰ تن کنسانتره در استان تأمین شده و این محصول با قیمت ۱۹۰ تا ۲۸۰ هزار ریال از طریق مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان‌ها قابل‌دریافت است.
مدیرکل پشتیبانی امور دام خراسان شمالی: علت مقطعی کمبود نهاده را عدم تأمین به‌موقع ارز و تأخیر واردکنندگان در ترخیص محموله‌ها از گمرک عنوان کرد و افزود خشکسالی، کاهش تولیدات زراعت علوفه و ضعف مراتع نیز موجب افزایش تقاضا برای نهاده وارداتی شده است.
وی همچنین اعلام کرد قیمت نهاده‌های دامی عرضه‌شده در سامانه بازارگاه طی سال جاری نسبت به سال گذشته تغییری نداشته و قیمت ذرت و جو ۱۲۱ هزار و ۱۰۰ ریال و کنجاله سویا ۲۲۰ هزار و ۵۰۰ ریال ثابت مانده است.
محدودیت‌ها، تولید خوراک دام را به ۱۰ هزار تن کاهش داد
مدیرعامل شرکت تعاونی اتحاد اندیشان کارخانجات خوراک دام، طیور و آبزیان خراسان شمالی، در گفتگو با خبرنگار ما گفت: ظرفیت اسمی تولید خوراک دام در استان بیش از ۵۰ هزار تن در ماه است، اما به دلیل محدودیت‌های موجود تنها ۱۰ تا ۱۲ هزار تن از این ظرفیت فعال است.
وی با اشاره به افزایش چشمگیر قیمت مواد اولیه داخلی افزود: سبوس که تنها نهاده داخلی مهم است، نسبت به سال گذشته حدود ۵۰ درصد افزایش قیمت داشته و سایر نهاده‌های داخلی نیز بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد رشد قیمت را تجربه کرده‌اند.
محمد مهدیان‌نسب ادامه داد: به‌عنوان‌مثال، بهای تفاله چغندر از ۹ تا ۱۰ هزار تومان به حدود ۲۰ هزار تومان رسیده است.
بیش از ۷۰ درصد نهاده‌های استان وابسته به واردات
مدیرعامل شرکت تعاونی اتحاد اندیشان تأکید کرد: عمده نهاده‌های موردنیاز کارخانجات وارداتی است و برخی از نهاده‌ها مانند دانه ذرت، جو وارداتی و کنجاله سویا قابلیت تأمین داخلی ندارند و بیش از ۷۰ درصد وابستگی استان همچنان پابرجاست.
وی گفت: کارخانجات از نظر مالی و روابط تجاری توان تأمین نهاده را دارند، اما مشکل اصلی محدودیت واردات و عرضه ناکافی نهاده توسط واردکنندگان است. عملاً دسترسی کارخانجات به نهاده به‌شدت کاهش یافته است.
به گفته مهدیان‌نسب: کاهش قدرت خرید دامداران تأثیر جدی بر تقاضا نگذاشته و دامداران همچنان برای جلوگیری از گرسنگی دام، نهاده موردنیاز خود را تهیه می‌کنند.
وی افزود: دامداران در شرایط فعلی باوجود فشار اقتصادی، حفظ دام را در اولویت قرار داده‌اند و ریزش گله‌ها اتفاق نیفتاده است.
سازوکار سامانه بازارگاه ناکارآمد شده است
مدیرعامل شرکت تعاونی اتحاد اندیشان، در گفتگو با خبرنگار ما، با اشاره به پیامدهای محدودیت نهاده‌ها بر صنعت خوراک دام استان، گفت: بخش زیادی از ظرفیت تولید کارخانه‌ها بلااستفاده مانده است. هر کارخانه بین ۳۰ تا ۱۰۰ نیروی کار مستقیم دارد و ادامه این روند به تولید و اشتغال آسیب می‌زند.
وی با انتقاد از سازوکار سامانه بازارگاه افزود: در حالی که طبق قانون باید نهاده‌های دامی از طریق سامانه بازارگاه عرضه شود، مدتی است هیچ نهاده‌ای برای کارخانجات خوراک دام در سامانه قرار نمی‌گیرد. این مشکل کشوری است و باعث شده کارخانجات ناچار شوند نهاده را از مسیرهای غیررسمی و با هزینه بسیار بالاتر تهیه کنند.
مهدیان‌نسب در پایان خواستار اصلاح سازوکار تأمین نهاده برای کارخانجات استان و عرضه مستمر نهاده در سامانه بازارگاه شد تا قیمت نهایی خوراک دام و تعادل بازار حفظ شود.
رشد ۵۳ درصدی در توزیع نهاده‌ها
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار ما، گفت: میزان توزیع نهاده‌های دامی استان در هشت‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۳ درصد افزایش یافته است.
وی افزود: در هشت‌ماهه نخست سال ۱۴۰۳ مجموع ۱۶۷ هزار تن انواع نهاده شامل جو، ذرت، کنجاله سویا و خوراک آماده از طریق سامانه بازارگاه توزیع شده بود، درحالی‌که این رقم در هشت‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ به ۲۵۳ هزار تن رسیده است.
مهدی شکاری ادامه داد: در سال ۱۴۰۳، ۵۸ هزار و ۸۷۶ تن جو، ۳۵ هزار و ۸۳۹ تن ذرت، یک هزار و ۶۸۳ تن کنجاله سویا و ۵۶ هزار و ۴۶۱ تن انواع خوراک دام در استان توزیع شد؛ این ارقام در سال ۱۴۰۴ به ترتیب به ۱۵۰ هزار تن جو، ۴۷ هزار و ۴۷۳ تن ذرت، ۱۹ هزار و ۳۶۲ تن کنجاله سویا و ۸ هزار و ۶۲۳ تن خوراک آماده رسیده است.
خراسان شمالی در رتبه چهارم استان‌های متاثر از خشکسالی
وی با اشاره به خشکسالی کم‌سابقه کشور و قرارگرفتن خراسان شمالی در رتبه چهارم بیشترین تأثیرپذیری، گفت: بخشی از کمبود مرتع و مزارع علوفه باعث فشار مضاعف بر دامداران شده است.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی، بااین‌حال، اعلام کرد: حدود ۷۵ درصد نیاز دامداران استان از طریق سامانه بازارگاه تأمین شده و کمتر از ۲۰ درصد نیاز استان همچنان تأمین‌نشده باقی‌مانده است.
شکاری از تخصیص سهمیه مازاد نهاده در آبان‌ماه خبر داد و گفت: با پیگیری انجام‌شده، علاوه بر سهمیه ابلاغی وزارتخانه، ۶ هزار تن نهاده صنعتی و ۴ هزار و ۹۰۰ تن نهاده ویژه کارخانجات خوراک دام برای استان جذب شد.
به گفته وی: تاکنون ۶۵ تا ۷۰ درصد این سهمیه جذب شده و مابقی در حال توزیع است.
فعالیت ۱۸ کارخانه خوراک دام در استان ادامه دارد
معاون تولیدات دامی درباره علت افزایش قیمت نهاده‌ها نیز توضیح داد: قیمت مصوب نهاده‌ها ثابت بوده؛ اما به دلیل تأخیر در تخصیص ارز به تجار، بخشی از نهاده‌ها به‌صورت خرید توافقی و با نرخ یک هزار و ۵۰۰ تا ۴ هزار تومان بالاتر عرضه شد.
وی اعلام کرد: طبق ابلاغ جدید، از ابتدای آذرماه نهاده‌ها باید فقط باقیمت مصوب و به‌صورت نقدی در سامانه بازارگاه عرضه شود و امکان فروش توافقی حذف خواهد شد.
به گفته شکاری: ۱۸ کارخانه خوراک دام در استان فعال هستند که ۱۴ واحد به‌طور مستمر تولید دارند و نهاده‌ها نیز با نظارت قیمت‌گذاری و آنالیز کیفی در کمیته استانی عرضه می‌شود.
وی در پایان از دامداران خواست در صورت مشاهده هرگونه خوراک فاقد شناسنامه یا مغایرت آنالیز، موضوع را به اداره جهاد کشاورزی شهرستان اطلاع دهند.
نتیجه‌گیری: بررسی‌ها نشان می‌دهد کمبود و گرانی نهاده‌های دامی در خراسان شمالی حاصل هم‌زمانی مشکلات تأمین ارز، محدودیت واردات و اختلال در توزیع است؛ موضوعی که فاصله میان آمارهای رسمی و واقعیت میدانی را افزایش داده است. دامداران با هزینه‌های سنگین و کاهش دسترسی روبه‌رو هستند و کارخانه‌ها هم با ظرفیت خالی کار می‌کنند. ادامه این شرایط می‌تواند به کاهش تولید و فشار بیشتر بر دامداران منجر شود و نیازمند تصمیم‌گیری و اصلاح فوری در حوزه تأمین و توزیع نهاده است.
تهیه و تنظیم گزارش: عبدالله یزدانی
انتهای خبر/
لینک کوتاه خبر
نظر / پاسخ از
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر می‌گذارید!
