طرح موفق پخش سیلاب جاجرم نیازمند بازسازی بندسارها

سعید صادقی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی«عصراترک» اظهار کرد: در ایران، متوسط میزان بارش‌ها ۲۴۰ میلی متر در سال است که این میزان بارندگی یک سوم از میزان بارندگی‌های سالیانه در دنیا است.

وی گفت: در سطح کشور مبتنی بر این میزان بارندگی همچنین وجود شیب‌های تند در سطح عرصه‌های ملی، پوشش گیاهی ضعیف در عرصه‌های مرتعی، همواره سیلاب رخ می‌دهد و روان آب جاری می‌شود.

مدیر پایگاه پخش سیلاب شهرستان جاجرم بیان کرد: از قدیم الایام وجود این سیلاب‌های فصلی، محل تامین آب مورد نیاز جوامع بوده است که این آب مورد نیاز با استفاده از روش‌های مهار سیلاب و سیل‌گیری تامین می‌شده است.

وی خاطرنشان کرد: ایجاد بندسارها بر خروجی حوزه‌های آبریز روش کهنی بوده است که گذشتگان برای مهار سیلاب‌ها و تامین آب مورد نیاز خود بهره می‌گرفته‌اند.

صادقی در ادامه عنوان کرد: البته بندسارها در مناطقی ایجاد می‌شدند که دارای رودخانه‌های فصلی همچنین دارای خاک درشت دانه شنی- ماسه‌ای با خصوصیت نفوذپذیری آب در خاک باشند که این روش در مناطق کویری بسیار کاربرد داشته است.
وی بیان کرد: از محل ایجاد بندسارها، سیلاب‌ها تله گیری می‌شدند و در خاک نفوذ می‌یافتند که به دنبال آن سفره‌های آب زیرزمینی از وجود این سیلاب‌های نفوذ یافته، تامین آب می‌شدند.

مدیر پایگاه پخش سیلاب شهرستان جاجرم همچنین افزود: این روش کهن منجر به جلوگیری از اُفت سطح آب سفره‌های زیرزمینی، جلوگیری از شور شدن آب این سفره‌ها، غنی شدن پوشش گیاهی عرصه مرتعی، مهار ریزگرد همچنین امکان کشاورزی در این عرصه می‌شده است.

تزریق ۴۶ میلیون متر مکعب روان آب به آبخوان جاجرم با اجرای طرح پخس سیلاب

صادقی در ادامه به استان خراسان شمالی اشاره کرد و گفت: خراسان شمالی به علت کاهش سطح آب‌های زیرزمینی‌اش دارای دشت‌های ممنوعه آبی است که برای عبور از این بحران باید آبخوان این دشت‌های تقویت شوند.

وی با اشاره به شهرستان جاجرم عنوان کرد: در این شهرستان در ماه‌های فروردین، مرداد، آبان و اسفند ماه همواره رودخانه‌های فصلی دارای روان آب هستند که به کالشور و کویر مرکزی منتهی می‌شوند.

مدیر پایگاه پخش سیلاب شهرستان جاجرم عنوان کرد: در سال ۱۳۶۰ وزارت جهاد سازندگی سابق در این شهرستان اجرای طرح پخش سیلاب با رویکرد مهار و تله گیری سیلاب‌های فصلی را کلید زد که در نهایت این طرح در سال ۱۳۷۶ بهره‌برداری شد.

وی گفت: طرح پخش سیلاب در این شهرستان که سالانه ۱۵۰ میلی متر بارندگی دارد در دو عرصه ملی شامل عرصه ۲۴۵ هکتاری و عرصه ۱۱۵ هکتاری اجرایی شد.

صادقی افزود: در عرصه ۲۴۵ هکتاری از رودخانه‌های شاه آباد و نقدآبی و عرصه ۱۱۵ هکتاری از رودخانه‌های حجت آباد و نقدآبی سیل گیری می‌شوند.

وی بیان کرد: از سال ۷۶ تا به کنون در این عرصه‌ها ۸۶ سیل گیری و مهار سیلاب انجام شد که به دنبال آن ۴۶ میلیون متر مکعب روان آب در این عرصه‌ها در خاک نفوذ یافتند و به آبخوان این دو عرصه تزریق شدند.

مدیر پایگاه پخش سیلاب شهرستان جاجرم اظهار کرد: بر اساس پایش انجام شده، در راستای اجرای این طرح در این دو عرصه میزان اُفت سطح آب زیرزمینی و شوری آب آن از دیگر مناطق این شهرستان کمتر است.

وی افزود: اجرای این طرح در این عرصه یاد شده به عنوان طرحی موفق در سطح ایستگاه‌های تحقیقاتی پژوهشکده آب و خاک کشور معرفی شده است.

افزون بر این، صادقی اشاره کرد: در عرصه ۲۴۵ هکتاری تحت اجرای طرح پخش سیلاب که یاد شد، این عرصه قرق شده بود.

وی افزود: پوشش گیاهی این عرصه غنی شده همچنین مبتنی بر مطالعات انجام شده، گیاه بیابانی تاغ در این عرصه دوام آورده و به صورت خودرو تکثیر یافته است.

مدیر پایگاه پخش سیلاب شهرستان جاجرم خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه منطقه کویری شهرستان جاجرم، کانون تولید ریزگرد استان است، اجرای این طرح در این شهرستان، مهار تولید ریزگرد در این عرصه را به دنبال داشته است.

علاوه بر این، وی با بیان اینکه گیاه تاغ برای واحدهای تولیدی زغال بسیار مورد تقاضا است، تصریح کرد: می‌توان طرحی تهیه کرد که با تقویت تکثیر این گیاه در راستای اجرای چنین طرح‌هایی به عواید اقتصادی نیز دست یافت.

در عین حال، صادقی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه در راستای اجرای طرح پخش سیلاب و مهار و سیل گیری روان آب‌ها، رسوبات خاکی به محل بندسارها نیز وارد می‌شوند، می‌توان از این رسوبات خاکی به خاک حاصلخیزی دست یافت که برای انجام کشاورزی استفاده کرد.

وی گفت: در پایین دست عرصه ۲۵۰ هکتاری اشاره شده، اقدامی در زمینه بهره برداری از رسوبات خاکی وارد شده به این عرصه را در دستور کار قرار داده‌ایم که در مساحتی ۱۵۰ هکتاری بتوانیم برای امر کشاورزی از آن استفاده کرد.

 پیشنهاد اجرای طرح پخش سیلاب در عرصه هزار هکتاری جاجرم

مدیر پایگاه پخش سیلاب شهرستان جاجرم در ادامه اعلام کرد: با توجه به نتایج موفقیت آمیز این طرح اجرایی شده در این عرصه یاد شده، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان به فرمانداری شهرستان جاجرم، به دفتر مدیریت بحران استانداری همچنین اداره کل منابع طبیعی استان پیشنهاد داده است که در مساحتی یک هزار هکتاری در مسیر شهر جاجرم به سوی کارخانه آلومینای جاجرم که دارای خاکی با بافت درشت دانه‌ای است و رودخانه‌های فصلی نیز در این منطقه وجود دارد، طرح پخش سیلاب را اجرایی کند.

وی افزود: در حال حاضر مطالعه این طرح در این منطقه پیشنهاد شده در دست اجرا است.
صادقی یادآور شد: البته اجرای آن نیازمند تامین اعتبار بسیار زیادی است.

 ترمیم بندسارهای پخش سیلاب جاجرم نیازمند تامین پنج میلیارد تومان اعتبار

مدیر پایگاه پخش سیلاب شهرستان جاجرم در بخش دیگری از سخن خود با بیان اینکه سیلاب‌ها با خود روان آب و رسوبات خاکی را حمل می‌کنند، گفت: به مرور زمان رسوبات وارد شده به تخریب بندسارها منجر می‌شوند که باید هرساله بندسارهای طرح پخش سیلاب را ترمیم کرد.

وی اعلام کرد: در حال حاضر بندسارهای طرح پخش سیلاب اشاره شده در شهرستان جاجرم نیازمند ترمیم و بازسازی هستند که بابت انجام این ترمیم می‌بایست پنج میلیارد تومان اعتبار تامین شود.

صادقی افزود: درصورتیکه این ترمیم انجام نشود قطعا در آینده برای زمین‌های پایین دست این عرصه خسارت بار می‌شود.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه متولی اجرای این طرح در شهرستان جاجرم وزارت جهاد کشاورزی، پژوهشکده آب و خاک کشور، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همچنین اداره کل منابع طبیعی شهرستان جاجرم هستند، هرساله بابت اجرای این طرح فقط ۴۰ میلیون تومان اعتبار ملی دریافت می‌کنند که پاسخگوی انجام ترمیم این بندسارها نیست.

مدیر پایگاه پخش سیلاب شهرستان جاجرم گفت: در این راستا، از فرمانداری شهرستان اسفراین، دفتر مدیریت بحران استانداری همچنین از اداره کل منابع طبیعی استان درخواست تامین اعتبار بابت ترمیم این بندسارها را داشته‌ایم که هنوز به نتیجه نرسیده است.

صادقی اعلام کرد: با توجه به اینکه در حال حاضر سازه‌های این بندسارها فرسوده هستند، درصورتیکه بابت ترمیم آنها اعتباری اختصاص داده نشود در بارندگی‌های پیش رو شهرستان جاجرم متحمل خسارت سیلابی می‌شود.

گفتگوتفصیلی از: سمانه قهرمانی

انتهای خبر/