الگوهایی از جنس سلبریتی در پرده مجازی

به گزارش خبرنگار حوزه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی عصر اترک، واژه سلبریتی که از زبان انگلیسی گرفته شده معادل واژه مشهور و معروف در فارسی است، به‌گونه‌ای که طی سال‌های اخیر نه‌تنها این واژه بلکه سبک‌رفتاری، اخلاقی و زندگی تحت‌تأثیر عده قابل‌توجهی از جامعه به‌خصوص نسل جوان و نوجوان قرار گرفته به‌گونه‌ای که آنها را الگویی موفق برای زندگی شخصی‌شان انتخاب کرده‌اند.

 طی سالیان اخیر مرسوم شده است که در مناسبت‌های خاص همچون نوروز از سلبریتی و هنرمندان برای حضور در برنامه‌ها دعوت می‌شود و هنرمند در قاب تلویزیون تنها برای چندین دقیقه در قالبی کاملاً متفاوت با خود واقعی‌اش، حضور پیدا می‌کند، اما با گذری بر صفحه مجازی این افراد به‌خوبی واقعیت‌ها نمایش داده می‌شود که در واقع باعث ایجاد یک تضاد شخصیتی برای افراد می‌شود و دوگانگی در جوانان ایجاد می‌کند.

معمولاً مدها، برندها و سبک جدید و خاص در پوشش و رفتار را سلبریتی‌ها به‌راحتی به وجود می‌آورند و افراد جامعه به‌خصوص طرف‌دارانشان از آنان پیروی می‌کنند.

 الگوبرداری صحیح باعث بهبود عملکرد فرد می‌شود

عضو سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره در گفتگو با خبرنگار عصر اترک دررابطه‌با الگوپذیری جامعه از سلبریتی ها اظهار داشت: الگوبرداری یک فرایند است که افراد در آن از رفتار، افکار و گفتار دیگران تقلید می‌کنند که این بخش طبیعی رشد انسان است و به انسان می‌کند تا مهارت‌ها و باورهای جدیدی را یاد بگیرد.

حجت‌الاسلام مهدی براتیان با اشاره به اینکه الگوبرداری در تمام روابط ما از شخصی تا حرفه ما نقش دارد، ادامه داد: دو نوع الگوبرداری داریم که یک مدل ناخودآگاه است و بدون آگاهی ما اتفاق می‌افتد و اغلب از افرادی که اطراف ما هستند  ازجمله معلمان، بازیگران، بازیکنان، همسالان حتی اگر متوجه هم نباشیم این تقلید اتفاق می‌افتد.

عضو انجمن روان‌شناسی کشور افزود: نوع دوم الگوبرداری براین‌اساس است که آگاهانه اتفاق می‌افتد و به طور فعال تصمیم می‌گیریم که از کسی تقلید و آن فرد را تحسین کنیم که شبیه آن فرد باشیم و مربوط به پوشش، نوع ارتباط با دیگران، ابعاد شخصیتی، حرفه و یا نگاه اقتصادی فرد می‌تواند باشد.

وی ابراز داشت: در بیشتر موارد این الگوبرداری آگاهانه برگرفته از سبک زندگی افراد است که مشهود می‌شود و فرد می‌خواهد به همان سبک زندگی کند.

حجت‌الاسلام براتیان با اشاره به اینکه الگوبرداری به سه علت انجام می‌شود، ادامه داد: افراد برای رشد به الگوبرداری نیاز دارند که کمترین و بی‌حادثه‌ترین راه را انتخاب کنند، از طرفی الگوبرداری نوعی دسترسی آسان است؛ زیرا فرد کاری را انجام داده و ما تقلید می‌کنیم.

این کارشناس مسائل خانواده نکته سوم الگو بردار را جذابیت و هیجان عنوان کرد و گفت: یک فرد پخته و موفق کاری را انجام می‌دهد و سایر افراد، درست و یا نادرست آن را دنبال می‌کنند.

وی با تأکید بر این موضوع که الگوبرداری اگر درست و صحیح باشد، مزایای خوبی را خواهد داشت، گفت: در این نوع الگوبرداری، یادگیری سریع اتفاق می‌افتد، فرد زود رشد می‌کند، بهبود عملکرد دارد و حس تعلق به آن شخص پیدا خواهیم کرد.

از دست دادن اصالت با الگوگیری غلط

 حجت‌الاسلام براتیان همچنین به معایب الگوبرداری اشاره کرد و گفت: یکی از این معایب این است که فرد اصالتش را از دست می‌دهد و فرد بر اساس شخصیت خودش رشد نکرده؛ بلکه به‌راحتی تغییر می‌کند و داشته‌ها را کنار می‌گذارد و شبیه فرد دیگری می‌شود، درحالی‌که این نوع الگوبرداری آسیب‌زننده است، زیرا قطعاً به‌خاطر جذابیت‌هایی که داشته الگو را انتخاب کرده است.

 وی بزرگ‌ترین آسیب در الگوبرداری را مقایسه خود با دیگران برشمرد و گفت: فرد دائماً خود را با دیگران مقایسه می‌کند و اگر از دیگران عقب بیفتد آسیب می‌بیند.

 این روان‌شناس خانواده ابراز داشت: برای داشتن الگوی مناسب باید فردی را انتخاب کنیم که ارزش‌ها و اهدافش با نگاه اعتقادی ما همسو و قابل‌دسترسی باشد تا بتوانیم تمام ابعاد زندگی وی را پیدا کنیم، همچنین شخصیت سالم و ثابت داشته باشد و تنها به دنبال منافع شخصی خود نباشد که این موارد در کنار هم می‌تواند یک الگوی قابل‌قبول باشد.

سلبریتی، الگویی قدرتمند در جامعه 

 عضو انجمن روان‌شناسی کشور با اشاره به اینکه انتخاب الگوی مناسب می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت روان ما داشته باشد، از طرفی در افزایش عزت‌نفس، خوشبختی و موفقیت ما کمک‌کننده باشد، گفت: بنابراین مهم این است که انسان عاقل در الگوگیری باور داشته باشد که الگوهای ما هم انسان هستند و تقلید کورکورانه از آن‌ها، آرامش و موفقیت افراد را از بین خواهد برد.

 حجت‌الاسلام براتیان افزود: امروزه انواع الگوهای ورزشی، اقتصادی، مذهبی و سبک زندگی را شاهد هستیم که در دنیای امروز سلبریتی ها به‌عنوان الگوی قدرتمندی برای جامعه عمل می‌کنند و مردم به‌ویژه جوانان و نوجوانان تمایل دارند رفتارها، سبک زندگی و ارزش‌های اعتقادی و رفتاری آنها را تقلید کنند.

 وی تأکید کرد: این موضوع در عصر رسانه‌های اجتماعی که سلبریتی می‌تواند به‌صورت مستقیم با مخاطب ارتباط برقرار کند و زندگی خود را به اشتراک بگذارد با جنبه‌های مثبت و منفی صادق است.

 این روان‌شناس خانواده با اشاره به اینکه در فضای رسانه‌ای یک فرصت نمایشی غیرواقعی اتفاق می‌افتد، گفت: در واقع در فضای مجازی گاهی فقط زیبایی‌ها و محبت‌های اغراق‌آمیز جلوه می‌کند که اگر افراد آگاهی نداشته باشند، به‌راحتی در دام آنها قرار می‌گیرند و درگیر رفتارهای مضر و غیراخلاقی می‌شوند.

 الگوگیری غلط از سلبریتی‌ها و تصمیمات مخاطره‌آمیز در جوانان

 حجت‌الاسلام براتیان افزود: اگر به طور مثال یک سلبریتی به روابط سطحی و گذرا، تجمل‌گرا، رفتارهای غیرواقعی از عشق، فرهنگ بی‌ثباتی، بی‌بندوباری و قانون‌گریزی دامن بزند، طرف‌داران هم به سمت این رفتارها تشویق می‌شوند که تقلید از آنها منجر به اتفاقات غیرواقعی در روابط اجتماعی، زندگی زناشویی، تغییر مداوم شرکای اجتماعی، تغییر سبک زندگی آنها خواهد شد و تعهد و وفاداری در روابط بین‌فردی و اجتماعی برای آنها بی‌اهمیت خواهد شد.

 عضو انجمن روان‌شناسی کشور بیان داشت: تعدادی از چالش‌ها که امروزه جوانان به‌خاطر الگوگیری غلط از سلبریتی‌ها درگیر آن می‌شوند شامل کاهش اعتمادبه‌نفس مخصوصاً عزت‌نفس و ازدست‌دادن هویت است که باعث می‌شود تصمیمات مخاطره‌آمیز بگیرند، همچنین این الگوگیری اشتباه باعث بی‌ثباتی عاطفی و پیگیری روابط کوتاه‌مدت و فاقد مسئولیت‌پذیری است.

الگوی دینی بزرگ‌ترین و ماندگارترین نوع الگو است

 وی با تأکید بر این موضوع که قطعاً داشتن الگوهای موفق در زندگی یک فرد از اتلاف سرمایه‌های مادی و معنوی، زمان و انرژی جلوگیری می‌کند، گفت: الگوهای دینی یکی از بزرگ‌ترین و ماندگارترین الگوهای زندگی بشری هستند، زیرا نیاز انسان را در کنار ابعاد این جهان از دنیا که مادی است را در کنار ابعاد زندگی آخرت لحاظ می‌کنند، بنابراین الگوهایی دینی به‌خاطر ملاحظه اخروی سالم‌ترین زندگی را برای خود و جامعه به ارمغان می‌آورند.

 حجت‌الاسلام براتیان گفت: برای رشد الگوهای دینی، مذهبی و سوق پیداکردن مردم به سمت این افراد نیازمند تلاش و همکاری و استفاده از ظرفیت رسانه، ساختن فیلم، تولید برنامه‌های شاد دینی هستیم که تقویت حس همبستگی، ترویج ارزش‌های دینی، الگوسازی، نخبه‌پروری در تمام زمینه با نگاه دینی و آموزشی می‌تواند باعث تحقق این امر شود.

 وی با اشاره به اینکه چندین راهکار پیشنهاد می‌شود که اگر اینها را در زندگی داشته باشیم می‌توانیم الگوی مناسبی را انتخاب کنیم، گفت: در ابتدا فرد باید آموزش سواد رسانه را دیده باشد و با تفکر انتقادی در مورد محتوایی که می‌بینیم اگر سؤال به‌خوبی پاسخ داده شود که آیا چیزی که می‌بینم واقعیت دارد، می‌تواند الگویابی به‌درستی انجام دهد.

 معرفی الگوهای موفق بدون حسادت و منفعت‌طلبی انجام شود

 این روان‌شناس خانواده افزود: همچنین راهکار درست ترویج روابط سالم با ساختن برنامه‌هایی یا فضاهایی برای آموزش نوجوانان و جوانان برای تصمیم‌گیری، حل مسئله، مهارت‌های ارتباطی، کمک می‌کند که به سراغ چه افرادی برای الگوگیری بروند.

 حجت‌الاسلام براتیان افزود: نکته بعدی این است که خانواده‌ها منابع و پشتیبانی لازم را برای کمک به تربیت فرزندان ندارند، بنابراین نیاز به حمایت دارند و با تأثیرات الگوگیری از سلبریتی‌ها نمی‌توانند مقابله کنند.

 وی خاطرنشان کرد: علاوه بر این راهکار بعدی خلق، حمایت و تشویق و معرفی الگوهای موفق و مثبت است که همه ما به این باور برسیم که اگر فردی در خانواده و جامعه موفق است، بدون حسادت و منفعت‌طلبی به سمت آن برویم و آن را معرفی کنیم.

 تغییر ذائقه جوانان در عصر فناوری

 یک دانشجوی دکترای علوم ارتباطات اجتماعی نیز در گفتگو با خبرنگار عصراترک به موضوع الگوگیری جامعه، به‌ویژه جوانان، از سلبریتی‌ها در فضای مجازی و پیامدهای آن بر هویت دینی و فرهنگی جامعه در عصر فناوری‌های نوین ارتباطی اشاره کرد و گفت: امروزه شاهد نفوذ بی‌سابقه فناوری‌های نوین ارتباطی در تمامی ابعاد زندگی، به‌ویژه در میان جوانان هستیم که این فناوری‌ها به طور فزاینده‌ای در سبک زندگی و ذائقه جوانان نفوذ می‌کنند و بر انتخاب‌ها، رفتارها و ارزش‌های آن‌ها تأثیر می‌گذرانند.

 مجید پور خیاط به موضوع تغییر ذائقه جوانان در عصر فناوری اشاره کرد و افزود: علاوه بر نفوذ گسترده فناوری‌های نوین، عوامل دیگری از جمله جهانی‌شدن، تغییر سبک زندگی، افزایش فردگرایی و کاهش تعاملات اجتماعی، نیز در تغییر ذائقه جوانان نقش دارند.

 وی در ادامه به نسل اینترنت و شرایط این نسل در خصوص استفاده از فناوری‌ها پرداخت و اظهارکرد: این نسل از بدو تولد با اینترنت و فناوری‌های نوین ارتباطی بزرگ شده‌اند و به طور ذاتی با این فناوری‌ها خو گرفته و از آن‌ها به طور گسترده در زندگی روزمره خود استفاده می‌کنند.

 این مدرس علوم اجتماعی در دانشگاه‌های استان با اشاره به مزایای استفاده از فناوری‌ها برای نسل اینترنت، گفت: اینترنت و فناوری‌های نوین ارتباطی، می‌توانند فرصت‌های جدیدی برای آموزش، ارتباطات، سرگرمی و خلاقیت در اختیار نسل اینترنت قرار دهند.

 الگوگیری جوانان از سلبریتی‌ها در فضای مجازی از مهم‌ترین چالش‌های امروز است

 وی همچنین الگوگیری از سلبریتی‌ها و افراد نامناسب در فضای مجازی، اعتیاد به اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای، فقدان مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی، کاهش تمرکز و قدرت تفکر انتقادی، مواجهه با محتوای نامناسب و آسیب‌زا در فضای مجازی، چالش‌های الگوگیری از سلبریتی‌ها در فضای مجازی را رفتارهای مخاطره‌آمیز استفاده از این فضا خواند.

 پورخیاط یکی از مهم‌ترین چالش‌ها را، الگوگیری جوانان از سلبریتی‌ها در فضای مجازی عنوان کرد و گفت: سلبریتی‌ها با استفاده از این فضا، می‌توانند به طور مستقیم با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند و سبک زندگی، افکار و عقاید خود را به اشتراک بگذارند که این موضوع می‌تواند به تضعیف باورهای دینی و فرهنگی جوانان، گرایش به رفتارهای غیراخلاقی و ازدست‌دادن هویت آن‌ها منجر شود.

وی در پاسخ به این سؤال که چه روش‌های جدیدی برای تربیت و سواد سلامت و رسانه نسل اینترنت وجود دارد، اظهارداشت: گفتگوی صریح و شفاف با فرزندان درباره استفاده از اینترنت و فضای مجازی، تعیین زمان مناسب برای استفاده از اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای، معرفی منابع معتبر و مناسب در فضای مجازی به فرزندان، تشویق فرزندان به فعالیت‌های ورزشی، فرهنگی و اجتماعی، ایجاد فضای صمیمی و گفتگو در خانواده بخشی از این راهکارهای تربیتی هستند.

 حفظ هویت دینی جوانان یک وظیفه همگانی است

 پورخیاط تولید محتوای باکیفیت و جذاب برای نسل اینترنت، ارائه آموزش‌های لازم به خانواده‌ها و معلمان در زمینه تربیت نسل اینترنت، حمایت از نهادهای فعال در زمینه سواد رسانه‌ای، ایجاد قوانین و مقررات مناسب برای نظارت بر محتوای فضای مجازی و نقش خانواده‌ها و مسئولان در حفظ هویت دینی و فرهنگی جوانان بخش دیگری از راهکارهای تربیتی نسل اینترنت خواند.

 وی در پایان، خطاب به خانواده‌ها و مسئولان گفت: حفظ هویت دینی و فرهنگی جوانان در عصر فناوری‌های نوین ارتباطی، یک وظیفه همگانی است، بنابراین همه ما باید با همکاری یکدیگر، جهت ارتقای سواد رسانه‌ای جوانان، تقویت فرهنگ‌سازی و تولید محتوای مناسب در فضای مجازی تلاش کنیم تا شاهد رشد و شکوفایی نسل جوان در مسیر تعالی و سعادت باشیم.

ثبات هویت صحیح نیازمند یک الگوگیری درست است

 یک روان‌شناس خانواده ادامه داد: دوره نوجوانی بین دوران کودکی و جوانی قرار دارد و فرد در این مقطع دچار یک‌سری تغییرات روان‌شناختی و اجتماعی می‌شود و به‌طورکلی انسان‌ها از دوران کودکی با الگوبرداری از یکدیگر می‌آموزند که چگونه زندگی کنند و در واقع همین الگوبرداری مسیر زیستشان را آسان‌تر می‌کند.

 مریم معروفی با اشاره به اینکه ایجاد یک هویت صحیح نیازمند برخورداری از یک الگوگیری درست است، گفت: نوجوان به اقتضای سنش تعصب زیادی روی الگویش دارد و گاهی حتی به‌قدری در الگویش ذوب می‌شود که خانواده‌اش را دچار نگرانی می‌کند.

 وی ابراز داشت: نوجوان در این مورد به تأیید و حمایت‌های والدین بیش از هر فرد دیگری نیاز دارد، از طرفی باید صحنه‌هایی واقعی توسط خانواده از زندگی‌های مجازی برای آنها نشان داده شود و با درک درست از این تصاویر و سواد رسانه‌ای بتواند شناخت بهتری نسبت به الگو داشته باشد.

 جولان سلبریتی‌ها در فضای مجازی

 معروفی گفت: امروزه سلبریتی‌ها با در دست‌گرفتن فضای مجازی در این فضا آن‌چنان جولان می‌دهند که فضا را بر آموزش‌های رسانه‌ای و سواد درست و شناخت صحیح تنگ کرده‌اند و فعالیت هر چه بیشتر در این زمینه می‌طلبد تا بتوان با آگاهی نسبت به راهنمایی‌های جوانان گام برداشته بود.

 وی یادآور شد: سلبریتی‌ها معمولاً برشی از زندگی هنری یا روزمره خود را با جلوه‌های ویژه در معرض دید افراد جامعه قرار می‌دهند که توأم با هیجان، شادی و موفقیت است و بخش واقعی زندگی آنها معمولاً دیده نمی‌شود، اما همین بخش مجازی نیز به‌شدت هیجانی و موردتوجه است.

 نتیجه‌گیری: عصر فناوری با چنان سرعتی در حال پیش رفتن است که گوی سبقت را از بقیه دوران ربوده است به‌طوری‌که بخش زیادی از افراد به دلیل وابستگی‌های بیش از حد به فناوری و ارتباطات مجازی، بخش زیادی از زندگی‌شان را در این فضا سپری می‌کنند.

 از طرفی جولان سلبریتی‌ها در فضای مجازی با در دست‌گرفتن یک صفحه و به نمایش گذاشتن بخش‌هایی ظاهری از زندگی‌شان سعی در الگودهی و جهت به جوانان هستند که متأسفانه بخش قابل‌توجهی از جوانان و نوجوانان به دلیل نداشتن سواد رسانه‌ای کافی تحت‌تأثیر این فضا قرار می‌گیرند به‌گونه‌ای که دائماً در حال مقایسه و رقابت هستند.

 از طرفی در کشور جمهوری اسلامی ایران ۲۶ دستگاه فرهنگی فعالیت دارند که وظیفه اصلی و تعریف شده آنها راهبری جوانان و نوجوانان در جهت اصلی یک جامعه اسلامی است؛ اما متأسفانه به دلیل رهاشدگی و در برخی مواقع کوتاهی‌هایی که صورت‌گرفته، بار الگویی فضای مجازی بیش از این تعداد دستگاه بوده است.

 در این میان قطعاً می‌طلبد که دستگاه‌های فرهنگی به‌خصوص در رأس آن آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌ها باقدرت بیشتری در جهت ایجاد راه صحیح فعالیت کنند که بتوانند از پایه مسیر صحیح را نمایش دهند؛ زیرا در سن بالاتر اثرپذیری به‌سختی صورت خواهد گرفت.

 تهیه و تنظیم گزارش: آرزو رحمانی

 انتهای خبر/