به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصراترک»، شهر بلقیس بقایای شهر کهن اسفراین در خراسان شمالی است که از سده‌های نخستین اسلام شکل‌گرفته و تا پایان دوره صفوی و اوایل قاجار زندگی در آن جریان داشته و به عبارتی بیش از هزار سال تاریخ اسفراین را در دل خود جای‌داده است.

شهر بلقیس شرایط و ویژگی‌های کامل یک شهر اسلامی را دارا هست و از بخش‌های مختلف شامل ارگ، شهرستان و تأسیسات مختلف شهری چون بازار و مسجد برخوردار است.

ارگ شهر بلقیس مهم‌ترین و شاخص‌ترین اثر این مجموعه باستانی است که از آن می‌توان به‌عنوان از بزرگ‌ترین سازه‌های خشتی در ایران نام برد.

این سازه بزرگ خشتی و چینه‌ای وسعتی حدود ۵ میلیون و یک هزار مترمربع دارد که زمانی ۲۹ برج در اندازه‌های متفاوت حفاظت از آن را به عهده داشته‌اند.

در گرداگرد ارگ یک خندق وسیع وجود دارد که نفوذپذیری قلعه را دشوارتر می‌ساخته است. در محدودهٔ حصار شهر (شهرستان) آثار دیگری نیز قابل‌مشاهده است.

بقعه شیخ آذری شاعر و عارف قرن نهم هجری که در قسمت شمالی شهرستان شهر واقع‌شده است.

راسته‌بازار در بخش میانی شهر، مشتمل بر بازار و بخش‌های اقتصادی شهر است که مابین تپه منار در جنوب و شیخ آذری در شمال قرارگرفته است.

محل معروف به تپه منار که با توجه به نوشته‌های مورخین، جغرافی نویسان و نیز کاوش‌های باستان‌شناختی احتمالاً محل مسجد در دوران اسلامی است که بخش‌هایی از آن را باستان شناسان کاوش کرده‌اند.

دو بنای مهم دیگر هم خارج از حصار شهر بلقیس ولی در نزدیکی آن قرار دارند، یکی بنای کاروانسرای معروف به کهنه رباط در بخش شمال غربی شارستان شهر بلقیس و دیگری مجموعه‌ای معروف به یخدان‌ها که در بخش جنوب غربی شهر تاریخی اسفراین قرار دارند.  

کاوش‌های باستان‌شناسی در شهر بلقیس از سال ۱۳۸۶ با انجام گمانه‌زنی برای تعیین عرصه و حریم شهر شروع شد و تاکنون به‌طور مستمر ادامه داشته است.

کاوش‌های شهر بلقیس منجر به کشف آثار فرهنگی-هنری نفیسی شامل انواع سفالینه‌ها و ظروف، سکه، کوره‌های سفالگری، بقایای مسجد و آب‌انبار و آثار دیگری شده است که روی‌هم‌رفته تصویر روشنی از تاریخ این شهر باستانی را ترسیم می‌کنند.

آثار به‌دست‌آمده از شهر بلقیس در موزه بزرگ باستان‌شناسی استان در بجنورد به نمایش درآمده است.

انجام مطالعات و کاوش‌های باستان‌شناختی منجر به معرفی شهر بلقیس و تبیین اهمیت‌های فرهنگی آن شده و باعث تأسیس پایگاه میراث فرهنگی شهر بلقیس در سال ۱۳۸۸ شد.

از این زمان، پایگاه شهر بلقیس به‌موازات کاوش‌های باستان‌شناختی، به انجام فعالیت‌های مرمتی در بخش‌های مختلف شهر به‌ویژه مرمت ارگ و نیز مقبره شیخ آذری پرداخته و برنامه‌های گسترده‌ای برای شناسایی و معرفی این میراث ارزشمند باستانی در دستور کار دارد.

انتهای خبر/دهقانی