ترکمنستان مقصد ششمین سفر خارجی رئیس جمهور بود. سید ابراهیم رئیسی در این سفر یک‌روزه علاوه بر شرکت و نطق در ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر، با روسای جمهور روسیه، ترکمنستان، آذربایجان و رئیس مجلس مصلحت خلق شورای ملی ترکمنستان دیدار و گفت‌وگو کرد. در بیانیه پایانی این اجلاس بر ممنوعیت حضور نیروهای مسلح بیگانه در دریای خزر تاکید و تهران به عنوان محل اجلاس بعدی انتخاب شد. همچنین در حاشیه این سفر، ولادیمیر پوتین از رئیسی درخواست کرد که سلام گرم وی را به رهبر انقلاب اسلامی برساند.
به گزارش ایسنا، آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران به دعوت رئیس‌جمهور ترکمنستان و به منظور شرکت در ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر، در ششمین سفر خارجی خود به عشق‌آباد سفر کرد. رئیس قوه مجریه صبح روز چهارشنبه ۸ تیر ۱۴۰۱ با بدرقه حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن قمی معاون امور بین‌الملل دفتر مقام معظم رهبری، محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور و جمعی از اعضای کابینه، به منظور شرکت در ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر، تهران را به مقصد عشق‌آباد پایتخت ترکمنستان ترک کرد.
رئیسی پیش از ترک تهران و در فرودگاه مهرآباد درباره اهداف این سفر گفت: دریای خزر میراث و سرمایه مشترک کشورهای ساحلی این دریا است و پیش از ۲۷۰ میلیون جمعیت از این دریا بهره‌مند می‌شوند. ما روابط خوبی با کشورهای همسایه دریای خزر داریم لکن در این اجلاس آنچه مورد بحث قرار می‌گیرد، علاوه بر رژیم حقوقی دریایی خزر و استفاده صلح‌آمیز با مقصد ارتقای امنیت در دریایی خزر، همکاری میان کشورها در حوزه حمل و نقل، ترانزیت، تجارت و هکاری میان کشورها در مدیریت منابع زنده در دریای خزر و حفظ محیط زیست و مانع شدن برای حضور بیگانگان در دریای خزر است که مورد اتفاق همه کشورهای ساحلی است.
ساعاتی بعد رئیس دولت سیزدهم وارد فرودگاه عشق‌آباد شد و توسط رشید مرداف معاون رئیس کابینه وزرای ترکمنستان و حسین امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه کشورمان مورد استقبال قرار گرفت.
دیدار با روسای جمهور ترکمنستان و آذربایجان
رئیس دولت سیزدهم در اولین بخش از برنامه‌های خود در این سفر با قربانقلی بردی محمداف رئیس مجلس مصلحت خلق شورای ملی ترکمنستان دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیسی در این دیدار با بیان اینکه دو کشور ظرفیت‌های مناسبی برای ارتقای سطح همکاری با یکدیگر دارند، اظهار کرد: دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی برنامه ویژه‌ای برای توسعه روابط همسایگی دارد و روابط ایران و ترکمنستان در همین راستا بر پایه همکاری‌های گسترده و بر اساس اعتماد متقابل به سرعت در حال گسترش است.
قربانقلی بردی محمداف رئیس مجلس مصلحت خلق شورای ملی ترکمنستان هم در این دیدار با قدردانی از تلاش‌های دولت ایران در چند ماه گذشته برای تحکیم و گسترش روابط با این کشور، تصریح کرد: دو کشور در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، تجاری و فرهنگی از اشتراکات و ظرفیت‌ها فراوانی برخوردارند که زمینه مناسبی را برای افزایش و ارتقای هر چه بیشتر سطح روابط فراهم کرده است.
برنامه بعدی سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران، دیدار و گفت‌وگو با سردار بردی محمداف رئیس‌جمهور ترکمنستان بود که در این دیدار روسای جمهور ایران و ترکمنستان با مرور و ارزیابی روند پیشرفت اجرای توافقات و تفاهم‌نامه‌های منعقد شده میان دو کشور تاکید کردند که اجرای کامل این اسناد همکاری، فصلی جدید در تعاملات دو کشور خواهد گشود و روابط اقتصادی و تجاری تهران-عشق‌آباد را با جهش مواجه می‌کند.
رئیسی در این دیدار خاطرنشان کرد: تسهیل صدور روادید تجار و افزایش سفر بازرگانان دو کشور زمینه گسترش و افزایش بیش از پیش حجم روابط تجاری دوجانبه را فراهم می‌کند. همچنین با توجه به درخواست اخیر جمهوری آذربایجان، جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد که ظرفیت سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان را از مسیر کشورمان افزایش دهد.
همچنین در جریان این سفر، رئیس دولت سیزدهم با الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیسی در دیدار با علی‌اف با تاکید بر اینکه حضور رژیم اشغالگر قدس در منطقه تنش‌زا بوده و به هیچ وجه به نفع امنیت منطقه نیست، تصریح کرد: امنیت در منطقه صرفا با همکاری کشورهای منطقه و همسایگان خزر محقق می‌شود.
الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان هم در این دیدار با بیان اینکه پس از دیدار قبلی وی با رئیس جمهوری اسلامی ایران در حاشیه اجلاس اکو در عشق‌آباد، ارتقای روابط دوجانبه تسریع شده است، خاطرنشان کرد: امیدوارم دیدار امروز ما نیز موجب تقویت روند گسترش روابط و ارتقای سطح همکاری‌های دو کشور شود.
حضور رئیسی در ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر
ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر عصر چهارشنبه به وقت تهران با حضور آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران، ولادیمیر پوتین رئیس فدراسیون روسیه، سردار بردی محمداف رئیس‌جمهور ترکمنستان، الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان و قاسم جومارت توکایف رئیس‌جمهور قزاقستان آغاز شد. سران پنج کشور حاشیه دریای خزر پس از گرفتن عکس یادگاری، مذاکرات خصوصی خود را درباره مباحث این اجلاس آغاز کردند.
پس از آن رئیس جمهور به عنوان یکی از سران حاضر در این اجلاس سخنرانی کرد. رئیسی در نطق خود در ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر، دریای خزر را دریای همکاری دانست و اظهار کرد: در دوره اخیر و با رفع محدودیت‌های ناشی از پاندمی کرونا شاهد افزایش چشمگیر تعاملات سیاسی و اقتصادی بین ایران و کشورهای ساحلی دریای خزر بوده‌ایم. جمهوری اسلامی ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و زیرساخت‌های مناسب خود آماده است زمینه ترانزیت و دسترسی کشورهای ساحلی دریای خزر به دیگر کشورها و مناطق به‌خصوص بنادر ایران در خلیج فارس و دریای عمان را از طریق قلمرو خود فراهم نماید. همچنین، همکاری در زمینه صادرات و سوآپ نفت و گاز، برق، مواد معدنی و محصولات کشاورزی از جمله مواردی است که در ماه‌های اخیر در دستور کار مذاکرات ما با کشورهای همسایه در دریای خزر بوده است و توافقات خوبی در این زمینه‌ها شکل گرفته است که نوید دهنده دوران نوینی از همکاری‌های راهبردی است.
رئیس جمهوری اسلامی ایران همچنین عنوان کرد: در نشست قبلی سران کشورهای ساحلی خزر در آکتائو در سال ۲۰۱۸ پس از دو دهه مذاکره، کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر به عنوان سندی که مبین حقوق و تکالیف کشورهای ساحلی و اصول اساسی فعالیت در دریای خزر تلقی می‌شود، نهایی و امضاء شد. قطعاً اجرایی‌شدن آن می‌تواند زمینه‌ساز همکاری‌های بیشتر کشورهای ساحلی و همچنین فعالیت‌های گسترده‌تر در دریای خزر فراهم آورد. طبیعتاً دستیابی به این نقطه مستلزم تحدیدِ حدود منصفانه مناطق اِعمال حاکمیت، حقوق حاکمه و صلاحیت کشورهای ساحلی در خصوص بخش‌های بستر و زیربستر دریا، سطح و ستون آب و همچنین فضای فوقانی دریای خزر است. در این راستا نهایی شدن «موافقت‌نامه چگونگی ترسیم خطوط مبدأ» حائز اهمیت است و جمهوری اسلامی ایران همواره، از جمله در اعلامیه تفسیری پس از امضای کنوانسیون، تصریح کرده است که این مساله برای ایران به عنوان کشوری که دارای «شکل ساحل آن آشکارا در وضعیت نامساعدی» است، دارای اهمیت چشمگیر و تعیین‌کننده است. امیداریم با ادامه مذاکرات نمایندگان کشورهای ساحلی در آینده نزدیک، این موافقت‌نامه نیز نهایی شده و راه را برای تصویب کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر هموار کند.
ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر با انتشار بیانیه پایانی که دربردارنده مهم‌ترین موضوعات همکاری پنج‌جانبه و مورد علاقه طرفین است، به کار خود پایان داد. در این بیانیه با اشاره به اینکه سران کشورهای ایران، ترکمنستان، روسیه، آذربایجان و قزاقستان در فضایی دوستانه و آکنده از اعتماد، مهم‌ترین موضوعات همکاری پنج‌جانبه در دریای خزر و همچنین مسائل مبرم منطقه‌ای و بین‌المللی مورد علاقه طرفین را مورد بررسی قرار دادند، آمده است: «روسای جمهور بر اهمیت تصمیمات اجلاس‌های سران خزر که در عشق آباد (سال ۲۰۰۲)، تهران (سال ۲۰۰۷)، باکو (سال ۲۰۱۰)، آستراخان (سال ۲۰۱۴) و آکتائو (سال ۲۰۱۸) و لزوم اجرای موثر آنها تاکید کردند.»
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: «روسای جمهور بار دیگر تایید کردند که فعالیت کشورهای ساحلی در دریای خزر بر اساس اصولی ۱۷ گانه از جمله ۱- احترام به حاکمیت، تمامیت ارضی، استقلال و برابری حاکمیت دولت‌ها، عدم توسل به زور یا تهدید به زور، احترام متقابل، همکاری و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر، ۲- استفاده از دریای خزر برای مقاصد صلح‌آمیز، تبدیل آن به منطقه صلح، حسن همجواری، دوستی و همکاری و حل کلیه مسائل مرتبط با دریای خزر از طرق مسالمت‌آمیز، ۳- تضمین امنیت و ثبات در منطقه دریای خزر، ۴- تضمین موازنه پایدار تسلیحات کشورهای ساحلی در دریای خزر و توسعه توانایی‌های نظامی در حدود کفاف معقول با توجه به منافع همه کشورهای ساحلی، بدون لطمه به امنیت یکدیگر، ۵- عدم حضور نیروهای مسلح بیگانه در دریای خزر، ۶- در اختیار قرار ندادن قلمرو خود توسط هر یک از کشور ساحلی به سایر دولت‌ها برای ارتکاب تجاوز و انجام سایر اقدامات نظامی علیه هر کدام از کشور ساحلی، ۷- اعمال موازین و قواعد مورد توافق مربوط به تکثیر و تنظیم استفاده از منابع زنده آبی مشترک، مسئولیت کشور ساحلی آلوده کننده در قبال خسارت وارده به سامانه بوم زیستی دریای خزر و ۸- حمایت از محیط زیست دریای خزر، حفاظت، احیاء و استفاده معقول از منابع زنده آن انجام شود.»
همچنین در این بیانیه عنوان شده است: «اعضاء با اشاره به اینکه برگزاری منظم اجلاس سران خزر امکان تعیین اولویت‌های همکاری در دریای خزر، توسعه منطقه‌ای و تدوین رویکردهای مشترک در جهت تحقق اهداف مورد نظر را فراهم می‌کند، از عرف برگزاری منظم این جلسات حمایت کرده و ضمن تشکر از برگزاری اجلاس عشق‌آباد در سطح عالی توافق کردند که هفتمین اجلاس سران خزر در زمان توافق شده در جمهوری اسلامی ایران برگزار شود.»
حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران هم پس از این اجلاس در صفحه توییتر خود نوشت: «آقای دکتر رییسی امروز در اجلاس سران حاشیه دریای خزر در عشق آباد، اجرای کنوانسیون حقوقی خزر را مرتبط با توافق بر سر ترسیم خط مبداء خواند. موقعیت مهم ایران و مزیت ویژه ترانزیتی کشورمان در گستره دریای خزر و عمان و خلیج فارس را تبیین کرد.»
دیدار رئیسی با پوتین
در آخرین بخش از برنامه‌های سفر رئیس دولت سیزدهم به ترکمنستان، سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران و ولادیمیر پوتین رئیس فدراسیون روسیه با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو و در این دیدار از گسترش همکاری‌ها در حوزه انرژی و از جمله سوآپ حمایت کردند.
رئیسی در دیدار با پوتین بر ضرورت حمایت دو کشور از تقویت کریدور شمال-جنوب تاکید و اظهار کرد: ایران و روسیه ظرفیت‌های مناسبی برای همکاری در حوزه‌های انرژی از جمله سوآپ دارند.
رئیس دولت سیزدهم همچنین با تاکید بر اینکه مکانیزم‌های لازم برای تقویت روابط بانکی و پولی ایران و روسیه باید به طور مرتب تقویت شود، تصریح کرد: تبادلات مالی دو کشور باید در چارچوبی مستقل که سیستم تبادلات مالی غربی گسترش یابد تا هیچ کشوری نتواند بر آن اعمال نفوذ و فشار کند.
ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه هم در این دیدار با ابراز خرسندی از اینکه به واسطه برگزاری ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر فرصت دیدار مجدد با رئیسی برای او فراهم شده است، خاطرنشان کرد: در ماه‌های اخیر حجم مبادلات تجاری و روابط اقتصادی دو کشور افزایش خوبی داشته که این مسیر باید ادامه یابد.
پوتین همچنین از پیشنهاد رئیس جمهوری اسلامی ایران در زمینه افزایش همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های انرژی از جمله سوآپ استقبال کرد.
رئیس‌جمهور روسیه در این دیدار از رئیس قوه مجریه ایران درخواست کرد که سلام‌های گرم وی را به حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی برساند.
رئیس دولت سیزدهم پس از سفر یک‌روزه به عشق‌آباد و شرکت در ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر، شامگاه چهارشنبه ترکمنستان را به مقصد ایران ترک کرد و بامداد پنج‌شنبه با استقبال حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن قمی معاون امور بین‌الملل مقام معظم رهبری و محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور وارد فرودگاه مهرآباد تهران شد. قرار است اجلاس هفتم سران کشورهای ساحلی دریای خزر در تهران و به میزبانی ایران برگزار شود.
انتهای پیام