به گزارش عصراترک، اقوام ساکن در خراسان شمالی را بیشتر تات ها، کرمانج ها، ترک ها، ترکمن ها و فارسهای مهاجر از سایر استانها تشکیل می دهند. علاوه بر این قومیتها به تعداد محدودی اقوام عرب، بلوچ و لر نیز در چند روستای استان سکونت دارند. وجود اقوام مختلف با فرهنگها و آداب و رسوم متفاوت سبب شده این استان به گنجینه فرهنگها شهرت یابد.

در نوروز 1401 با هدف معرفی مناطق گردشگری خراسان شمالی روزانه یکی از شهرستان ها و مناطق دیدنی شان تقدیم نگاه تان می شود:

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی عصراترک، شهرستان گرمه در جنوب غربی استان خراسان شمالي قرار گرفته و از شمال به شهرستان مانه و سملقان، از شمال غربی به استان گلستان( شهرستان گالیکش)، از غرب و جنوب به استان سمنان (شهرستان میامی)، از جنوب و شرق به شهرستان جاجرم محدود می شود.

این شهرستان با مساحت 2407 كيلومتر مربع دارای سه شهرگرمه، درق و ایور، 17 روستا و 27 آبادی است. دو جاده اصلی استان امروزه دارای موقعیت مواصلاتی استراتژیک است.

در شمال غربی روستای دشت مدخل محور باب الرضا(ع) و پیوند دهنده دو استان خراسان شمالی و گلستان ودر گوشه جنوب غربی شهرستان، استان سمنان از طریق جاده مهم جدید الاحداث به میامی متصل می شود.

اقتصاد  این منطقه عمدتاً بر مبنای کشاورزی، دامپروری و در دهه های اخیر حمل و نقل و صنایع وابسته است.

با توجه به وضعیت اقلیمی، کشاورزی در بیشتر مناطق شهرستان به صورت کشت آبی است و محصولات عمده زراعی عبارتند از: گندم، جو، چغندر قند، پنبه، آفتابگردان، زیره و انواع صیفی جات و محصولات باغی.

شهرستان گرمه دارای پیشینه و تاریخ مشترکی با شهرستان جاجرم بوده است و در بخش های خوش آب و هوای شمال شهرستان یعنی مناطق دشت و سپیدداری تا رباط قره بیل محوطه های باستانی متعددی کاوش شده اند که با اکثر محوطه های اوج دوران شهر نشینی دشت گرگان هم دوره و بالتبع در ارتباط بوده اند.

بنظر می رسد با متروکه شدن این کانون های فرهنگی، الگوی زندگی در این منطقه تغییر کرده و بجای زندگی در حاشیه رودخانه ها، اجتماعاتی شکل گرفتند که ادامه همان جوامع فرهنگ های متروکه دشت گرگان باشند.

در منابع تاریخی متعلق به اواخر دوران تاریخی و دوران اسلامی، از گرمه به «جرمق» یاد شده است.

میراث ماندگار جاده ابریشم و آثار ارزشمندی چون رباط دینارزاری(دشت)، رباط قره بیل، رباط عشق و نیز قلاع تاریخی مهمی چون قزلر قلعه دشت(سلجوقی)،قلعه باشکوه جلال الدین(خوارزمشاهی)، قلعه خواجه سنگاور نارنج قلعه و قلعه منیر آباد (قرون 7و8 هجری) نشان دهنده اهمیت و رونق گرمه در دوران میانه اسلامی می باشد.

فرهنــگ و هنـــر

شهرستان گرمه با ترکیب فرهنگی و زبانی تاتی و فارسی (بجز روستا های کرد زبان: رباط قره بیل( بخشی ترک زبان)،چهارچوبه، شورک، قزل حصار علیا و سفلی، برزنه و کرکی)، مردمی متدین و مذهبی هستند.

هرسه شهرگرمه ،ایور ودرق از گذشته دارای مسجد جامع بوده اند که مساجد جامع تاریخی در دو شهر درق و ایور پابرجا است و به همت میراث فرهنگی مرمت و احیاء شده اند.

اهالی شهرستان گرمه دارای آداب و رسوم و سنت ها و آئین های متنوع و ماندگاری چون آئین های پر شور سوگواری حسینی در ماه های محرم و صفر (تعزیه خوانی ، نمایش تنور خولی ، علم گردانی،مراسم بیل گردانی یا تعزیه خوانی قوم بنی اسعد) و تقدیم نذورات ، فتیر و حلیم  و ... هستند.

قلعه جلال الدین به شماره ثبت ملي 1577

قلعه جلال الدین یکی از مشهور ترین قلاع نظامی خراسان بشمار می آید که در سده های 7-6 هجری ساخته شده است.

قلعه جلال الدین در ابتدای بلوار امام رضا(ع) از شرق و اول شهر گرمه قرار دارد و با مصالح سنگ و ساروج به صورت يک شش ضلعي منظم روی سطح ناهمواروصخره ایِ تپه ای بلند احداث شده است. قلعه جلال الدين از نظر ابعاد معماري در نوع خود کم نظير است. بی تردید حفر چاه در دل صخره در گوشه ي غربي حیاط قلعه از شاهکارهای مهندسی این بناست.

سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري با هدف احياي قلعه جلال الدين به عنوان موزه از سال 1386 مطالعه و مرمت اين بنا را آغاز کرد و در خرداد سال 1390 اين بنا با عنوان موزه معرفي شخصيتهاي «جلال الدين» با تاكيد بر شخصيت جلال الدين خوارزمشاه و با استفاده از تکنیک های مدرن صدا و نور( سیستم دیجیتال) افتتاح شد.

پای تپه قلعه جلال الدین و در گوشه جنوب غربی چشمه ای پر آب و با صفا قرار دارد که از جمله جاذبه های ارزشمند طبیعی این مجموعه گردشگری است .

رباط عشق به شماره ثبت ملي 11062

 رباط یا کاروانسرای عشق یکی از چندین رباط تاریخی شهرستان گرمه است که در دورۀ تیموری بر سر شاهراه ارتباطی گرگان و نیشابوردر روستای به همین نام  بنا شده است.

آثار و شواهد موجود نشان می دهد که در دورۀ تیموری در این محل کاروانسرای قدیمی تری وجود داشته که قدمت آن دست کم به قرون 5-4 هجری می رسد.

 به دستور امیرعلیشیر نوایی، وزیر دربار سلطان حسین بایقرا در کنار آن، رباط کنونی ساخته شده است که این کاروانسرا دارای پلان مستطيلي،  حياط مركزي و صحن چهار ايواني است كه از هر طرف با غرفه هاي متعدد و اتاق هايي براي استراحت كاروانيان و باراندازها و اصطبل هايي  براي  نگهداری حیوانات واحشام آنها احاطه شده است. مصالح اصلی بنا سنگ و  ساروج و آجر است و طرح كلي آن تا حد زيادي به رباط قلي شباهت دارد.

رباط قره بیل به شماره ثبت ملي 4574

کاروانسرا یا رباط قره بیل یکی دیگر از کاروانسراهای تاریخی شهرستان گرمه است که به احتمال فراوان قدمت بنای اولیه آن به قرون 5-4 هجری می رسد و در متون تاریخی از آن به نام رباط املوتلو یاد شده است.

بعدها در دورۀ تیموری و زمانی که شاهراه کهن گرگان- نیشابور برای دسترسی به مشهد احیا می شود، به دستور امیر علیشیر نوایی وزیر تیموری، رباط هایی در طول این مسیر ساخته شده و یا رباط های قدیمی مرمت می شود.

در این فرایند رباط قره بیل نیز توسعه یافته و با الحاق بخشهایی جدید احیا و مورد استفاده مسافران قرار می گیرد.

مسجد جامع درق به شماره ثبت ملي  17387

مسجد جامع درق یکی از آثار ارزشمند مذهبی-تاریخی شهرستان گرمه بشمار می رود که در دوره صفوی احداث شده است. این مسجد کوچک با الگوی معماری سنتی و مصالح خشت و گل ساخته شده و سقف آن با مجموعه ای از قوسهای ضربی پوشش یافته است. در وسط بنا چهار ستون درشت چهارگوش وجود دارد که گنبد بزرگ مرکزی بر روی آنها  قرار گرفته است.

مسجد جامع ایور به شماره ثبت ملي  17384

مسجد جامع ایور یکی دیگر از آثار مهم مذهبی-تاریخی شهرستان گرمه  است که بر اساس کتیبۀ داخل بنا در سال 1171 هجری ساخته شده است. مسجد با مصالح خشت و گل ساخته شده و سقف آن با گنبدهای کوچک ضربی پوشش یافته که بر روی هفت ستون و شش نیم ستون مدور بزرگ قرار گرفته است. در کتیبه سنگی مسجد جامع ایور بانی آن «رحیم بک» و معمار «قنبر علی آقا خراسانی» ذکر شده است.

منطقه نمونه و روستای هدف گردشگری دشت

روستای دشت در 80 كيلومتري شمال غرب گرمه، در مسیر جاده بجنورد- گرگان واقع شده است که آب و هواي اين منطقه از نوع معتدل كوهستاني است و به دلیل نفوذ هوای مرطوب دریای مازندران مراتع سرسبز و در بخشهایی پوشش تنک جنگلی دارد.

محیط مناسب دشت در دوره باستان نیز جوامع انسانی را به خود جذب کرده و امروزه آثار آن به شکل قلعه، سردابه، تپه و محوطه های باستانی نمود یافته است.

عمده ترین صنايع دستي روستای دشت شال بافي و قالي بافي است و در بین ورزشهای محلی آن كشتي باچوخه سرآمد است. سوغات دشت انواع تخمۀ آفتابگردان است. پخت غذاهاي سنتي شامل انواع آش و نان محلي و رواج مراسم و آيين هاي محلي همچون  جشن نوروز،13 بدر و مراسم سوگواری ايام محرم و جشن برداشت گندم، به اين روستا چهره خاصي بخشيده است.

منطقه لاله های واژگون خمبی

خمبی نام منطقه ای تقریباً به وسعت 10 هکتار در 15 کیلومتری جنوب روستای رباط قره بیل و نیز حدود 40 کیلومتری شمال غربی شهر گرمه است که ذخیره‌گاه ژنتیکی ارزشمندی از لاله واژگون در خراسان شمالی محسوب می شود. این منطقه یکی از رویشگاه های مهم گل لاله واژگون زرد یا اشک مریم با نام علمی Fritillaria از خانواده سوسن است که عمری بسیار کوتاه دارد و نهایتاً تا اوایل اردیبهشت ماه شاداب و دیدنی است.

انتهای پیام/ رحمانی