به گزارش عصراترک، اقوام ساکن در خراسان شمالی را بیشتر تات ها، کرمانج ها، ترک ها، ترکمن ها و فارسهای مهاجر از سایر استانها تشکیل می دهند. علاوه بر این قومیتها به تعداد محدودی اقوام عرب، بلوچ و لر نیز در چند روستای استان سکونت دارند. وجود اقوام مختلف با فرهنگها و آداب و رسوم متفاوت سبب شده این استان به گنجینه فرهنگها شهرت یابد.

در نوروز 1401 با هدف معرفی مناطق گردشگری خراسان شمالی روزانه یکی از شهرستان ها و مناطق دیدنی شان تقدیم نگاه تان می شود:

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی عصراترک، جاجرم از شمال به شهرستان مانه و سملقان، از غرب به شهرستان گرمه، از جنوب به استان سمنان، از جنوب شرق به استان خراسان رضوي، از شرق به شهرستان اسفراين و از شمال شرق به شهرستان بجنورد محدود مي شود.

این شهرستان با مساحت سه هزار و 654 كيلومتری دارای سه شهر جاجرم، سنخواست و شوقان، سه بخش، پنج دهستان و 55 آبادی است.

پراکندگی زیاد محوطه های باستانی مربوط به دوران اشکانی و ساسانی در این شهرستان، از شکوفایی این خطه در دوره تاریخی با بهره گیری از موقعیت مناسب آن بر سر راه ابریشم و معادلات سیاسی و تجاری آن دوران حکایت دارد.  

جاجرم را باید کانون و جلوه گاه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی در خراسان شمالی دانست.

آیین نخل گردانی جاجرمی ها در حسینیه بزرگ این شهر در عاشورای حسینی هزاران جاجرمی را از سراسر کشور و خیل علاقه مندان را از سراسر استان بسوی خود فرا می خواند.

جاجرمی ها مردمی مذهبی و مقید و مشتهر به دینداری اند . شهر های جاجرم و سنخواست و روستاهایی چون خراشا، طبر، کرف و... کانون های پویای مذهبی و  فرهنگی این شهرستان هستند .

نقوش صخره ای جربت به شماره ثبت ملي  24662

نقوش صخره ای جربت که در منطقه به «سنگ نگاره» معروف شده اند در پنج کیلومتری شرق روستای جربت در بخش سنخواست واقع شده اند  و عبارتند از مجموعه ای از نقوش حیوانی شامل کَل، بز کوهی با شاخ های بلند، شتر، انسان اسب سوار و برخی نمادهای مذهبیِ اسلامی و کتیبه هایی به خط عربی و فارسی که با خراش و ضربه  یک شیء نوک تیز بر بدنۀ صخره های سیاه رنگِ فروغلتیده در پای دامنۀ کوه، نقش شده اند. این مجموعه نقوش کم نظیر به دوران پیش از تاریخ تا اسلامی تعلق دارند.

نارین قلعه به شماره ثبت ملي 1593

نارین قلعه نماد تاریخ کهن جاجرم در دل این شهر مهم دوران اسلامی قرار دارد.

در « مطلع الشمس » در باره نارین قلعه جاجرم آمده است: « در وسط جاجرم بر روي تل مصنوعي مرتفعي قلعه اي است خراب و خالي از سکنه و نارين قلعه اين بلد است، چهار برج دارد ».

چارلز ادوار ييت نیز در « سفر نامه خراسان و سيستان» مي نويسد: «در وسط جاجرم يک تل خاک عظيم به ارتفاع 21تا 24متر هست که بقاياي ارک شهر قديمي محسوب مي گردد و به آن نارين قلعه مي گويند.»

مسجد جامع جاجرم به شماره ثبت ملي 1580

مسجد جامع جاجرم از جمله مساجد کهن ایران متعلق به قرون اولیه اسلامی، درمحدوده بافت تاريخي شهر و خیابان شهید رجائی- خیابان 15 خرداد جنوبی واقع شده است.

این مسجد دارای صحنی کوچک و دو شبستان باریک در طرفین آن می باشد، بر پیشانی ایوان ورودی گنبدخانه یک کتیبه کاشی فیروزه ای وجود دارد که به شدت آسیب دیده است در این کتیبه عبارت «بتاریخ بیستم ماه سنه سبع و سبیعن» دیده می شود و مابقی آسیب دیده است که به احتمال قریب به یقین «خمس مائه» بوده ، یعنی تاریخ 597 هجری.

آرامگاه خواجه علي ابن مهزيار به شماره ثبت ملي 16583

آرامگاه خواجه علی ابن مهزیار از جمله آثار ارزشمند تاریخی جاجرم به شمار می رود که ساخت آن را به دوره ایلخانی نسبت می دهند.

براساس بررسی های بعمل آمده، تا دورۀ قاجار فضای داخلی بقعه و به ویژه مرقد تزیینات آجرهای لعابدار فیروزه ای با نقش برجستۀ آیات شریفۀ قرآنی به خط ثلث و نقوش گیاهی داشته که بعدها از اینجا  به مقبره یارمحمد خان شادلو «سردار مفخم» در بش قارداش منتقل و در آنجا نصب شده است، بعد ها هم به «گنجینه اسلامی» موزه ملی ایران انتقال داده شده و در آنجا به شماره ثبت 3278 نگهداری می شوند.

طبق برخي روايات مذهبی اين بنا مدفن ابوالحسن علي بن مهزيار، از یاران صدیق امام علی ابن موسی الرضا (ع) است. علی بن مهزیار از سوی امام رضا (ع) و امام جواد (ع) مقام نمایندگی و وکالت در نواحی جاجرم داشته و تألیفات و آثار متعدد ی از او برجای مانده است.آرامگاه خواجه مهزیار در حومه شرقی جاجرم، ابتدای جاده جاجرم- سبزوار قرار داد.

رباط قِلّی به شماره ثبت ملي 4574

رباط قلی یکی از باشکوه ترین کاروانسراهای خراسان شمالی واقع در بخش سنخواست شهرستان جاجرم است.

این بنای تاریخی در سه کیلومتری شرق روستای گازان و سه کیلومتری جنوب روستای قلی واقع شده است.

طرح کلی رباط قلی مستطیل است با چهار برج  در چهار گوشه بنا و یک برج نیز در وسط ضلع های شمالی، غربی و جنوبی آن ورودی بنا در وسط ضلع شرقی قرار دارد.

بعد از ورودی از طریق یک فضای سرپوشیده چهارطاقی شکل به چهار طرف دسترسی می یابد. بارانداز یا حیاط کاروانسرا به صورت یک صحن چهار ایوانی است در فرورفتگی ایوان جنوبی یک محراب با بقایای گچبری که بی شک نمازخانه کاروانسرا بوده، قرار داشته است.

براساس آثار و شواهد کتیبه گچبری موجود بر سر در ورودی به خط ثلث که اکنون بکلی از بین رفته  و نیزسبک و سیاق معماری و طرح کلی بنا ، نماسازی داخل و خارج بنا و مصالح میتوان این اثر را  جزء آثار شاخص دوران تیموری بشمار آورد.

حمام تاریخی جاجرم( موزه گرمابه و تاريخ شهر جاجرم) به شماره ثبت ملي 22212

حمام خزينه اي جاجرم با700مترمربع مساحت در دل بافت تاريخي شهر( خیابان 15 خرداد ) و در كنار بقاياي ارگ قديم شهر معروف به نارين قلعه و مسجد جامع قرار گرفته و به دورۀ  قاجاری تعلق دارد. ورودي حمام از طريق 5پله به رختكن است كه خود با يك راهروارتباطي موسوم به « مياندر» به گرمخانه متصل مي شود.

در مجموع، اين حمام از پنج بخش رختكن يا سربينه، گرمخانه، خزينه و آب انبار، گلخن( منبع آب گرم و سرد) و مخزن سوخت تشکیل شده است.

مطالعات و مرمت حمام تاريخي جاجرم در 1390 به انجام رسیده و با عنوان موزه تاريخ شهر به بهره برداري رسيده است.

موزه گرمابه و تاريخ شهر جاجرم شامل هشت غرفه است که در هريک گوشه اي از آداب و رسوم و تاريخ و فرهنگ مردم منطقه به نمايش در آمده است.

غرفه هاي موزه عبارتند از: غرفه استاد حمامي و غرفه پوشاک در قسمت سربينه، غرفه هاي دلاکي، عطاري و باستان شناسي در گرمخانه، غرفه محرم براي معرفي آيين نخل گرداني، غرفه معرفي مشاهير و نيز غرفه معرفي صنايع دستي شهرستان جاجرم که در کنار هم تصوير گويايي از تاريخ و فرهنگ منطقه جاجرم براي بازديد کننده ترسيم مي کنند.

خانۀ شاه نشين بني هاشم به شماره ثبت ملي 18740

خانۀ معروف به «شاه نشین بنی هاشم » روستای خراشا یکی از آثار ارزشمند دورۀ قاجار در شهرستان جاجرم است که در دو طبقه ساخته شده و طبقۀ فوقانی محل پذیرایی از مهمانان رسمی و رجال دولتی بوده است.

این بنا به لحاظ داشتن تزیینات زیبای گچبری که به ویژه در اطراف شومینه ها تمرکز یافته و نیز کتیبه های ثلث شامل آیات قرآنی، ادعیه، نام پنج تن، تاریخ ساخت بنا و نام استاد گچکار و کاتب (به ترتیب «علی طهرانی» و «علی موسوی» به سال 1310 هجری )، زیبا و کم نظیر است.

منطقه حفاظت شده میاندشت

این منطقه به وسعت 85 هزار هکتار، از قديمى ترين مناطق ۴ گانه كشور به شمار مى رود که از سال ۱۳۵۲ تحت حفاظت قرار گرفته است. میاندشت منطقه اى پوشيده از دشت ها و كفه هاى وسيع با اقليمى خشك، نيمه خشك و تراكم گياهى نسبتاً خوب با دارا بودن یک رودخانه فصلى به نام كال شور به یکی از بهترين زيستگاه ها براى یوزپلنگ ایرانی (آسیایی) بدل گشته است. همچنین این منطقه با داشتن گونه های جانوری چون كاراكال، گرگ، شغال، كفتار، آهو، قوچ و ميش، هوبره، گراز، تشى، زرده بر و خرگوش، از جمله غنى ترين و متراكم ترين زيستگاه ها برای این گونه هاى جانورى استپی محسوب می شود.

روستای هدف گردشگری طبر

طبر از روستاهای بخش جلگه شوقان با داشتن باغات فراوان زردآلو، گردو، گلابی و انگور بیشترین باغات منطقه را داراست.قلعه کمرسفید، قلعه سنگینه، حمام تاریخی، چنار کهنسال و چشمه واقع در مرکز روستا، برج‌های نگهبانی، گورستان قدیمی روستا، آسیاب قدیمی ، 2 خانه تاریخی  و... ، از جمله آثار تاریخی روستا محسوب می‌شوند. صنایع دستی روستا عبارتند از: چلنگری، قالی بافی، نمدمالی و ... . در این روستا چند چشمه و قنات وجود دارد که آب مورد نیاز روستا را تامین می‌کند.

 سرچشمه شوقان

در فاصله حدود 5/1 کيلومتري از شمال غربي ميدان امام خميني شهر شوقان، چشمه زيبا و معروفي به نام سرچشمه شوقان قرار گرفته است. اين چشمه در مجاورت يک کوه واقع شده و آب آن از زير چندين نقطه از شکاف هاي کوه خارج مي شود.

بدلیل حیاتی بودن این چشمه در تامین آب شرب مردم شهر شوقان، مردم به اين چشمه اعتقاد دارند و به آن نذر مي کنند. بخشی از آب چشمه نیز پس از گذر از باغات و مزارع وارد جوي هاي شهر شده و فضاي سبز شهر را آبياري مي کند.

انتهای پیام/ رحمانی