سید جواد میری سلیمان، کارشناس جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی در گفت و گو با خبرنگار عصراترک اظهار کرد: موسسه پژوهشکده آبخیزداری کشور در سال 90 انجام مطالعه ای ملی در زمینه بررسی رودخانه ها و مسیل های موجود در کشور را در دستور کار قرار داد.

میری سلیمان گفت: در همین راستا، انجام آن در دستور کار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی استان نیز قرار گرفت.

وی بررسی وضعیت عمومی رودخانه ها و مسیل ها، شناسایی وضعیت فرسایش خاک و پوشش گیاهی در حریم و بستر آنها برای به روز رسانی بانک اطلاعاتی از حوزه های آبریز کشور را از اهداف انجام این مطالعات بیان کرد.

کارشناس جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی افزود: انجام مطالعات جامع در زمینه های یاد شده در خراسان شمالی طی مدت سه سال به طول انجامید و گزارش این مطالعه انجام شده به دستگاه های اجرایی ذی ربط در استان از جمله سازمان جهاد کشاورزی، ادارات کل منابع طبیعی و محیط زیست همچنین شرکت آب منطقه ای استان نیز ارسال شد.

وی در ادامه بیان کرد: این مطالعات در سه حوزه آبریز ( در حوزه اترک، واقع در منطقه شمال استان خراسان شمالی، در بخشی از جنوب استان تحت پوشش حوزه بزرگ کویر مرکزی ایران، در حوزه گرگان رود، واقع در جنوب غربی استان) انجام شد.

میری سلیمان گفت: در این مطالعه، موضوعات فرسایش خاک در بستر و حریم رودخانه های استان، حساسیت سازندهای زمین شناسی این رودخانه ها به فرسایش خاک، الگو و شبکه آبیاری در این رودخانه ها، خسارت های وارده بر اثر سیلاب ها در این حوزه های آبریز و وضعیت پوشش گیاهی در حریم 50 متری آنها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند.

وی در ادامه درباره انجام مطالعه بر رودخانه اترک و سرشاخه های آن اظهار کرد: چهار هزار و 986 کیلومتر از طول این رودخانه که در خراسان شمالی جریان دارد و جاری است، مطالعه شد و این مطالعه گویای آن بود که در طول دو هزار و 900 کیلومتر از این رودخانه، رژیم سیلابی وجود دارد که 70 درصد از طول این حوزه آبریز را تشکیل می دهد.

این کارشناس گفت: امر کشاورزی همچنین پوشش گیاهی ضعیف در حریم این رودخانه موجب شده بودند که 70 درصد از رژیم آبی این رودخانه سیلابی بشوند.

وی همچنین تصریح کرد: مطالعات انجام شده بر روی این رودخانه گویای آن بود که سد شیرین دره که بر سر شاخه ای از رودخانه اترک احداث شده است، جانمایی اشتباهی داشته و منطقه انتخاب شده برای احداث آن درست نبوده است.

میری سلیمان بیان کرد: این سد در منطقه ای احداث شده است که مارنی است و در منطقه مارنی نیز فرسایش خاک زیاد است.

وی افزود: این مطالعات همچنین حکایت از آن داشت که طول جریان های سیلابی در بالا دست این سد، بالا و خاک بستر آن به علت فقر پوشش گیاهی ضعیف است.

این کارشناس با یادآوری این مطلب که این سد با هدف تامین آب شرب پایدار برای دو شهرستان بجنورد و مانه و سملقان همچنین تامین آب کشاورزی برای روستاهای در مسیر احداث شده بود، عنوان کرد: با این وجود، در جریان بارش ها، فرسایش خاک مناطق بالا دست به داخل سد وارد شده و سد را دچار رسوب می کند و این مسئله موجب رسوب نشینی در سد همچنین قطعی آب شرب و در نهایت کاهش عمر مفید سد می شود.

وی خاطر نشان کرد: شاید دلیل اصلی انتخاب این منطقه برای احداث این سد بدون در نظر گرفتن وضعیت فرسایش خاک و پوشش گیاهی ضعیف در بالادست، موضوع رژیم آب دهی بالا در حوزه های بالادست این سد بوده است.

میری سلیمان عنوان کرد: عملیات آبخیزداری، آبخوان داری و پخش سیلاب در بالادست این سد تنها راهکاری است که وضعیت فرسایش خاک را در بالادست این سد مهار و عمر مفید سد را حفظ خواهد کرد که خوشبختانه در حال حاضر این اقدام توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در دست اجرا است.

در عین حال، وی یادآور شد: عملیات آبخیزداری، اقدامی با صرف زمان زیاد است، درحالیکه احداث سد، اقدامی با صرف زمان کوتاه است تا به نیاز آب پایدار بخش شرب و کشاورزی منطقه ای پاسخ داد.

کارشناس جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی تصریح کرد: با این وجود، عملیات آبخیزداری و آبخوان داری، اقدامی بسیار موثرتر برای تقویت منابع آبی است.

وی درباره احداث سد بارزوی شهرستان شیروان که بر روی سرشاخه ای از رودخانه اترک با هدف تامین آب شرب و کشاورزی این شهرستان انجام شده است نیز بیان کرد: محل جانمایی احداث این سد دقیق بوده است.

میری سلیمان درباره سد بیدواز در شهرستان اسفراین نیز بیان کرد: احداث این سد در منطقه ای ایجاد شده است که در بالادست آن، مسئله فرسایش خاک بالایی وجود دارد.

وی افزود: راهکار مهار فرسایش خاک در بالادست این سد انجام عملیات آبخیزداری است.

کارشناس جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی درباره مطالعات بر روی رودخانه های حوزه جنوب استان ( کویر مرکزی) نیز اظهار کرد: با توجه به اینکه اغلب رودخانه های این منطقه فصلی است، مطالعات گویای آن بود که شوری آب در این منطقه موجب بروز سیلاب های شور در این منطقه شده است.

انتهای پیام/قهرمانی