واحدهای دامی سبک و سنگین روستایی، عشایری و صنعتی از سال گذشته تا به کنون با مشکل جدی تامین خوراک دام، سوء تغذیه دام های خود مواجه شده و تعدادی از آنها به سوی تعطیلی و بیکاری سر خورده اند که آنان تقاضای ورودی جدی مسئولان اجرایی ذی ربط به گره گشایی از مشکلات آنها و حمایت از این صنعت را دارند.
به گزارش عصراترک، طی یک دهه اخیر صنعت دامپروری کشور فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته است، زمانی کسادی بازار داخلی و افت زیاد قیمت خرید دام زنده، زمانی کمبود نهاده، زمانی قاچاق گسترده دام زنده و تب فروش بیشتر دام ها و حتی دام های مولد و طی یک سال اخیر نیز شیوع بیماری کرونا، کم بارشی، خشکسالی مراتع و کشت زارها، تحریم ها و کاهش حجم واردات نهاده به کشور، قیمت افسار گسیخته نهاده های موجود در بازار آزاد، گریبان این صنعت را رها نکرد.
کم بارش های پاییز و زمستان 99 و بهار 1400، خشک شدن کشت دیم زارها در فصل زراعی جاری و ضعیف شدن پوشش گیاهی مراتع را که به همراه داشت، بار روانی دو چندانی را به قطب های صنعت دامپروری کشور از جمله استان خراسان شمالی وارد کرد.
اگر در سال های گذشته متاثر از تنش های قیمتی و کمبود نهاده بیشتر واحدهای روستایی و عشایری متضرر شدند، اما در بهار امسال صدای واحدهای دامی سبک و سنگین صنعتی نیز از چالش تامین خوراک نهاده به صدا درآمده است.
در حال حاضر فشار سوء تغذیه دام ها به حدی جدی است که فعالان این صنعت داد خود را در گفت و گو با رسانه ها بارها فریاد زده اند و عده ای از آنان نیز در مناطق خود از جمله در شهرستان مانه و سملقان در استان خراسان شمالی در مقابل فرمانداری تجمع کردند تا شاید مسئولان اجرایی در این زمینه تدبیری عاجل بکار گیرند و مانع ورشکستگی واحدهای دامی روستایی، عشایری و صنعتی، مانع از بین رفتن سرمایه های مالی و تسهیلاتی هزینه شده و ذخایر دام های مولد همچنین مانع تعطیلی کارخانجات لبنی متوسط و کوچک بشوند.
دغدغه کمبود نهاده، گریبان گاوداران صنعتی را گرفته است
در این باره صاحب دو واحد گاوداری صنعتی در شهرستان بجنورد گفت: فعالیت در زمینه پرورش و نگهداری دام سنگین در دو واحد صنعتی ام را از سال 70 آغاز کردم.
حبیب الله فیروزه ای افزود: در یک واحد 50 راس و در واحد دیگر 40 راس گاو شیری و پرواری نگهداری می کنم.
فیروزه ای تامین خوراک دام را مهمترین دغدغه کنونی واحدهای دامی در کشور و استان خراسان شمالی عنوان کرد و گفت: سهمیه خوراک خام دامی با نرخ دولتی که در اختیار گاوداران قرار می گیرد پاسخگوی یک هفته تغذیه دام ها را هم نمی دهد.
وی همچنین بیان کرد: مابقی نیاز خوراک دام ها در هر ماه را از بازار آزاد با قیمت های بسیار بالا تهیه می کنیم.
این صاحب گاوداری صنعتی در بجنورد در ادامه به تعطیلی مراکز جمع آوری شیر خام در شهرستان بجنورد و پایین آمدن ظرفیت دریافت شیر کارخانجات لبنی استان نیز اشاره و اظهار کرد: در این شرایط مجبور شده ام که شیر تولیدی واحدهای دامی خود را به یک مرکز فروش شیر خام در بازار بجنورد بفروشم.
وی افزود: از این مرکز فروش شیر طلب زیادی دارم که هر بار به بنده می گوید بازار خراب است و نمی توانم به موقع طلب را تسویه کنم.
وی همچنین عنوان کرد: درحالیکه قیمت خوراک دام در بازار آزاد بسیار بالا است و سهمیه خوراک دام با نرخ دولتی هم بسیار ناچیز است، در مقابل بهای خرید شیر خام متناسب با این شرایط سخت، قیمت گذاری نشده است.
فیروزه ای افزود: قیمت دام های پرواری برای کشتار کیلویی 85 هزار تومان است که البته این گوشت در ویترین قصابی ها با قیمت کیلویی 130 تا 140 هزار تومان به فروش می رسد.
این فعال عرصه صنعت دامپروری تصریح کرد: در این شرایط سخت، این دو واحد دامی را با تمدید تسهیلات بانکی با کارمزد بالا حفظ کرده ام.
وی خاطر نشان کرد: از ماه قبل تا به کنون مجبور شده ام که شش گاو شیری را بفروشم و به خط کشتار بسپارم.
این صاحب گاوداری صنعتی در بجنورد همچنین گلایه کرد: در این شرایط سخت حتی تسهیلاتی با کارمزد ارزان قیمت برای دامداران در نظر گرفته نشد که کمک حال باشد.
وی به وعده مسئولان در زمینه اعطای کمک بلاعوض به تولیدکنندگانی که در شرایط شیوع بیماری کرونا، کارگری را اخراج نکنند نیز اشاره و بیان کرد: این وعده هم عملی نشد.
مسئله خوراک دام حل نشود، دام ها به خط کشتار سپرده می شوند
مالک دو واحد گاوداری صنعتی در شهرستان شیروان نیز اظهار کرد: مدت 15 سال است که در این دو واحد گاوداری صنعتی، دام سنگین شیری و پرواری نگهداری می کنم که در حال حاضر تعداد آنها 350 راس است.
عطاردی درباره تامین خوراک آنها نیز بیان کرد: علاوه بر اینکه ماهانه سهمیه نهاد های خام دولتی دریافت می کنم که جوابگوی نیاز تغذیه ای آنها در هر ماه نیست همچنین از نهاده ای که در سال گذشته از بازار آزاد خریداری و ذخیره کردم نیز برای تغذیه این دام های استفاده می کنم.
وی یادآور شد: طی دو ماه اخیر سویا از جیره غذایی نهاد های خام دولتی که دراختیار گاوداران قرار می گیرد، حذف شده و کلزا جایگزین آن شده است.
عطاردی در ادامه بیان کرد: وضعیت جاری تامین خوراک دام کار را برای دامداران بسیار سخت کرده است و منتظر هستیم که گشایشی بوجود آید تا بتوانیم دوباره برای واحدهای دامی خود خوراک دام با قیمت مناسب تر را خریداری و ذخیره سازی کنیم.
این صاحب گاوداری صنعتی در شیروان خاطر نشان کرد: درصورتیکه تامین خوراک دام از این سخت تر شود دامداران به حذف دام های مولد خود اقدام می کنند.
وی همچنین با تصریح بر این مطلب که اعطای تسهیلات مشکل گشا نیست، تاکید کرد: ساماندهی وضعیت تامین خوراک دام با نرخ دولتی و به مقدار کافی همچنین به روز رسانی قیمت شیر خام کارگشای این وضعیت سخت است.
حمایت مسئولان از تولید در شرایط سخت کجا است؟
صاحب یک واحد دام سبک صنعتی در شهرستان اسفراین نیز بیان کرد: در سال 95، این واحد دامی صنعتی را در منطقه محروم بام و صفی آباد شهرستان اسفراین با هدف اشتغالزایی و کارآفرینی راه اندازی کردم که ظرفیت این واحد دامی صنعتی سه هزار و 30 راس دام مولد و پرواری سبک است.
محمود مظفریان با بیان اینکه از سال گذشته وضعیت تامین خوراک دام برای واحدهای دامی بسیار سخت شده است، گفت: در سال گذشته مجبور شدم که دام های خود را به مرتع بفرستم و به همین علت به قوه قضاییه معرفی و جریمه شدم.
وی افزود: پس از آن نیز از سوی آگاهی، انگشت نگاری شدم تا اینگونه پاسخ زحمات خود را در زمینه تولید دریافت کنم.
این صاحب واحد صنعتی دام سبک در اسفراین، به اخطارهای پی در پی بانک عامل بابت تاخیر در تسویه تسهیلاتی که از صندوق توسعه ملی دریافت کرده بود نیز اشاره و عنوان کرد: برای راه اندازی این واحد دامی از محل این صندوق تسهیلات ارزان قیمت دریافت کرده بودم که سر رسیدهای ماه های اخیر را نتوانستم تسویه کنم و به همین علت بانک عامل پی در پی اخطار می فرستد.
وی گفت: دوباره تقاضای دریافت تسهیلات جدید برای تامین سرمایه در گردش را داشتم که به علت تسهیلات گرفته شده از صندوق توسعه ملی به بنده تسهیلات جدید تعلق نگرفت.
وی افزود: در حال حاضر در واحد دامی ام فقط 500 راس باقی مانده است و در این شرایط سخت قیمت خرید دام زنده در دست دلالان است و آنان دام های زنده را با قیمت بسیار پایین خریداری می کنند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر در شرایط خیلی بدی به سر می برم هر آن ممکن است که سکته کنم، افزود: به دنبال راهی هستم که بتوانم خودم را نجات دهم.
این صاحب واحد صنعتی دام سبک در اسفراین تصریح کرد: حمایت مسئولان از تولید در شرایط سخت کجا است؟ مگر می شود یک نفر از آنان از این وضعیت اسفناک بازدیدی نداشته باشد.
کشتار دام مولد، تهدیدی بر از بین رفتن ذخایر ژنتیکی دامی کشور
خان زاده، از دامداران شهرستان شیروان نیز عنوان کرد: به زودی یک واحد صنعتی دام سبک 100 راسی را در سایت عشایری دوین در شهرستان شیروان راه اندازی خواهم کرد.
خان زاده با بیان اینکه کشور ایران در شرایط اقلیمی کم بارشی قرار دارد، گفت: بنابراین، در مرحله نخست برای تغذیه و نگهداری دام ها، ظرفیت واحد دامی خود را بر پایه 100 راس قرار دادم و برای تامین سرمایه در گردش نیز اولویت پرورش و نگهداری دام در این واحد دامی را بر پایه دام های مولد با بالاترین تولید شیر قرار داده ام تا شیر این دام ها پس از فرآوری، فروخته شوند و برای خریداری نهاده صرف شود.
وی همچنین به اعطای تسهیلات اشتغال پایدار روستایی و عشایری نیز اشاره و خاطر نشان کرد: عمده این تسهیلات در زمینه خرید دام صرف شد که در این دوره اقشار مختلفی از مناطق مختلف کشور با بنده تماس می گرفتند و می پرسیدند که چگونه واحد دامی راه بیندازند که بنده پس از راهنمایی به آنان، توصیه می کردم تا این کار را انجام ندهند.
وی افزود: حال که وضعیت پوشش گیاهی مراتع بر اثر کم بارشی ها ضعیف شده و قیمت نهاده دام در بازار آزاد بسیار بالا است همین اقشار در این دوره با بنده تماس می گیرند که چگونه دام های خود را بفروشند!
خان زاده تصریح کرد: دام های مولد، سرمایه ژنتیکی دام کشور هستند و سپردن دام های مولد به خط کشتار نتیجه ای جز از دست رفتن این سرمایه ژنتیکی نیست و تامین دوباره این سرمایه به سال ها صرف زمان نیاز دارد.
جعفری از دامداران شهرستان اسفراین نیز اظهار کرد: در حال حاضر در یک واحد دامی روستایی در اسفراین 50 راس گاو شیری و پرواری نگهداری می کنم تا سال گذشته روزانه 700 کیلوگرم شیرخام در این واحد دامی تولید می شد که متاثر از کمبود نهاده میزان تولید شیر این واحد کم شده است.
جعفری همچنین با اشاره با اینکه درصدد برآمده ام تا این واحد دامی روستایی را به واحدی صنعتی تبدیل کنم و منتظر هستم تا مجوز آن را دریافت کنم، گفت: با این وجود، استمرار کم بارشی ها، کمبود علوفه دامی در کشور و قیمت بسیار بالای نهاده های دامی در بازار آزاد، قیمت پایین شیر خام و دام زنده موجب شده است که در زمینه راه اندازی واحد گاوداری صنعتی سست شوم.
مسئله کارنجات لبنی کوچک با کمبود شیر خام
مدیر کارخانه لبنی در شهرستان اسفراین در گفت و گو با عصر اترک اظهار کرد: این کارخانه به عللی تا دی ماه سال گذشته تعطیل بود که بنده سرانجام توانستم چرخ تولید آن را در دی ماه سال گذشته به جریان بیندازم و در حال حاضر مقدار شیر خامی که برای این کارخانه برای فرآوری و تولید محصولات لبنی خریداری می شود در مقایسه با دی ماه سال گذشته حدود 30 درصد کاهش یافته است.
هادی سپهری درباره علل کاهش خرید شیر خام برای این کارخانه عنوان کرد: کارخانجات لبنی کوچک، شیر خام را از واحدهای دامی روستایی خریداری می کنند چون بهای شیرخام واحدهای دامی روستایی از واحدهای دامی صنعتی کمتر است ، اما ماه ها است که شیر خام واحد های دام روستایی به علت کمبود خوراک و ضعیف شدن پوشش گیاهی مراتع، کاهش یافته است.
وی افزایش کرایه حمل و نقل، افزایش دستمزد کارگران، افزایش هزینه تولید و کاهش قدرت خرید مردم همچنین ممنوعیت صادرات خامه به کشور روسیه و دپوی این محصول فرآوری شده در انبارها را از دیگر علل کاهش خرید شیر خام توسط این کارخانه لبنی بیان کرد و یادآور شد: در شرایط سخت، چرخ یک کارخانه باید با دریافت تسهیلات ارزان قیمت بچرخد که انتظار است در این زمینه نیز حمایت شویم.
با این وجود، مدیر این کارخانه لبنی در اسفراین تصریح کرد: درصورتیکه خط تولیدات خام دامی و فروش محصولات فرآوری شده بهبود پیدا کند، کارخانجات لبنی از دریافت تسهیلات بی نیاز می شوند.
سپهری افزود: این در حالی است که در شرایط کنونی تعطیل کردن از کار کردن راحت تر است.
کمبود نهاده دامی حل نشود، کارخانجات لبنی نیز تعطیل می شوند
مدیر کارخانه لبنی در شهرستان فاروج نیز در گفت و گو با عصر اترک اظهار کرد: این کارخانه پس از یک دوره تعطیلی فعالیت خود را از بهمن ماه سال گذشته دوباره آغاز کرد، ظرفیت اسمی این کارخانه روزانه دریافت 100 تن شیر خام است،اما در حال حاضر ظرفیت این کارخانه روزانه دریافت 50 تن شیر خام است.
قاسم چمنی خاطر نشان کرد: طی این چهار ماه گذشته بیشترین مقدار شیر خام خریداری شده از استان خراسان رضوی بوده که با مسافت طولانی این شیر به کارخانه حمل می شود.
وی افزود: کاهش تولید شیر خام در استان خراسان شمالی موجب شده است که مجبور شویم شیر خام را با طی مسافت طولانی از استان خراسان رضوی تهیه کنیم.
مدیر این کارخانه لبنی در فاروج تصریح کرد: درصورتیکه مشکل تامین نهاده های دامی برای واحدهای دامی روستایی و صنعتی حل نشود، در آینده ای نه چندان دور نه واحد دامی باقی خواهد ماند و نه کارخانه لبنی سر پا می ماند.
افزون بر این، چمنی یادآور شد: در شرایط کنونی کارخانجات لبنی کوچک نیازمند تامین تسهیلات سرمایه در گردش هستند.
ذبح ۸۸۹ دام مولد طی ۳۱ روز
مدیرکل دامپزشکی خراسان شمالی در گفت و گو با عصر اترک اظهار کرد: طی فروردین ماه امسال، در استان تعداد پنج هزار و 62 راس گوسفند و بره کشتار شدند که 543 راس آن مولد بودند.
حمید رمضانی افزود: طی فروردین ماه امسال، در استان هزار و 27 راس بز و بزغاله کشتار شدند که 124 راس آن مولد بودند همچنین طی همین مدت 631 راس گاو و گوساله استان کشتار شدند که 222 راس آن مولد بودند.
وی در ادامه عنوان کرد: طی فروردین ماه امسال، اداره کل دامپزشکی استان برای حمل و خروج 416 راس دام سنگین زنده و 42 هزار و 310 راس دام سبک زنده از استان مجوز صادر کرد و خروج غیر مجاز 86 راس دام سبک و چهار راس دام سنگین از استان در فروردین ماه امسال را نیز کشف کرد
مدیرکل دامپزشکی خراسان شمالی در بخش دیگری از سخن خود درباره وضعیت کشتار دام در استان در سال 99 نیز اعلام کرد: طی سال گذشته، در استان 46 هزار و 136 راس گوسفند و بره ( که چهار هزار و 915 راس آن مولد بودند) همچنین 24 هزار و 313 راس بز و بزغاله ( که دو هزار و 184 راس آن مولد بودند) و هشت هزار و 93 راس گاو و گوساله ( که دو هزار و 711 راس آن مولد بودند) کشتار شدند.
وی خاطر نشان کرد: طی سال گذشته، این اداره کل برای خروج هشت هزار و 760 راس دام سنگین زنده و برای خروج 600 هزار و 157 راس دام سبک زنده از استان مجوز صادر کرد.
رمضانی در خاتمه یادآور شد: طی سال گذشته، در استان حمل و خروج غیر مجاز 98 راس دام سنگین و هزار و 219 راس دام سبک همچنین قاچاق 226 راس دام سبک کشف شدند.
.jpg)
اجرای راهبرد یکسان سازی خوراک دامی برای عبور از چالش کمبود نهاده ها
در همین باره، محمد محمدزاده، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفت و گو با عصر اترک در پاسخ به نارضایتی و گلایه دامداران سبک و سنگین روستایی استان اظهار کرد: متاسفانه کاهش بارندگی ها در فصول پاییز و زمستان سال گذشته و فروردین ماه امسال و تاثیر منفی آن بر پوشش گیاهی مراتع استان، تغذیه کافی دام های سبک و سنگین روستایی استان را به شدت دچار مشکل کرده است.
محمد زاده عنوان کرد: افزون بر این، مقدار سهمیه نهاده های خام اختصاصی وزارت جهاد کشاورزی برای دام های سبک و سنگین نیز پاسخگوی نیاز روزانه دام های روستایی استان نیست، بنابراین شرایط موجود موجب نگرانی و نارضایتی دامداران شده است.
وی گفت: با توجه به اینکه سهمیه نهاده های خام جو و ذرت اختصاص یافته از وزارت جهاد کشاورزی به استان برای هر ماه کم است و این دو نهاده خام با یکدیگر به استان ارسال نمی شوند، بنابراین سازمان جهاد کشاورزی استان در تعامل با کارخانجات تولید خوراک دام استان برنامه تبدیل نهاده های خام دامی به کنسانتره به منظور یکسان سازی خوراک دامی برای تمامی واحدهای دامی استان در قالب تولید کنسانتره را از فروردین ماه امسال در دستور کار قرار داده است.
وی گفت: به طور کلی در فروردین ماه امسال 12 هزار تن کنسانتره با قیمت دولتی به واحدهای دامی سبک و سنگین روستایی و صنعتی استان اختصاص یافت.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در ادامه اظهار کرد: در عین حال، در فروردین ماه امسال، سازمان جهاد کشاورزی استان با مکاتباتی که با وزارت جهاد کشاورزی انجام داد، موفق شد تا 800 تن جو و 700 تن ذرت مازاد بر سهمیه ماه را دریافت کند، بنابراین سهمیه کنسانتره اردیبهشت ماه جاری هر راس دام سنگین روستایی استان از 70 کیلوگرم به 130 کیلوگرم و هر راس دام سبک روستایی استان نیز بین پنج تا 10 کیلوگرم شد.
وی همچنین اظهار کرد: سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در راستای حمایت از اشتغال دامپروری و دامداری در استان و کمک به دامداران استان برای عبور از این شرایط سخت گرفتار شده، تقاضای امهال تسهیلات بانکی دامداران، اعطای تسهیلات ارزان قیمت به منظور تامین سرمایه در گردش واحدهای دامی فعال، تامین اعتبار برای آبرسانی سیار به واحدهای دامی، اجرای طرح فراگیر بیمه رایگان واحدهای دامی، انجام واکسیناسیون دام ها، احداث آبشخورها، ایجاد حمام های ضد کنه، خرید مواد مغذی مورد نیاز دام ها، خرید تضمینی گوشت قرمز دامداران و اجرای طرح دام امانی را از وزارت جهاد کشاورزی تقاضا کرده است که هنوز منتظر پاسخ این وزارت خانه هستیم.
محمدزاده افزود: برای انجام عقد قرارداد اتحادیه های دامی با کشاورزان در استان برای کشت محصولات سورگوم، ذرت علوفه ای و چغندرعلوفه ای درخواست اعتبار از وزارت جهاد کشاورزی انجام شده است.
آموزش مدیریت تغذیه دام در دوره خشکسالی در دستور کار جهاد کشاورزی
اسماعیل محمود آبادی، مدیر هماهنگی ترویج جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفت و گو با خبرنگار عصر اترک نیز اظهار کرد: کم بارشی ها، افزایش قیمت خوراک دام در بازار آزاد، کمبود سهمیه خوراک دام با نرخ دولتی استرس زیادی به دامداران وارد کرده است که البته امیدوار هستیم بارش های چند روز اخیر از شدت این نگرانی بکاهد.
محمود آبادی در ادامه عنوان کرد: با توجه با شرایط پیش آمده امسال دوره آموزشی مدیریت تغذیه دام در دوره خشکسالی از طریق شبکه صدا و سیمای استان برای دامداران استان را برگزار کردیم.
وی گفت: افزون بر این، گروه یاوران تولید در بخش کشاورزی در همکاری با جهاد کشاورزی استان به صورت حضوری به واحدهای دامی استان سر می زنند تا آنان را در این شرایط سخت راهنمایی کنند.
انتهای پیام/سمانه قهرمانی