علم‌گردانی در شهر به نشانه آغاز ماه محرم

 برات‌محمد نعمتی در گفتگو با خبرنگار حوزه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «عصر اترک» در فاروج گفت: در ایام قدیم در آغاز ماه محرم علوم گردانی را انجام می‌دادند و به این‌گونه بود که علم را در داخل شهر می‌چرخانند و در واقع نوعی اطلاع‌رسانی برای آغاز ماه محرم بود.

 این پیرغلام فاروجی اضافه کرد: بعد از این کار علم را در صحن حیاط مسجد می‌گذاشتند و نزدیک اذان شب به دور این علم حلقه می‌زدند و به دو دسته تقسیم می‌شدند، یک دسته با صدای بلند یا حسین می‌گفتند و دسته دیگر یا حیدر را تکرار می‌کردند و عزاداری با شور و شوق خاصی صورت می‌گرفت.

 نعمتی افزود: این کار باعث اطلاع‌رسانی می‌شد و مردم حضور پیدا می‌کردند و با سیاه‌پوش کردن مساجد و برپایی تدارکات پذیرایی، مراسم را به پا می‌داشتند که در دهه اول محرم ادامه داشت.

 استفاده از شتر و اسب برای بازسازی وقایع کربلا در فاروج

 وی ادامه داد: همچنین با آغاز ماه محرم مردم اقلامی که برای نذری دارند را به مسجد محله می‌بردند و که هر کس در حد توان چیزی که داشت از جمله گوشت، روغن، برنج، نان، قند و چای بود.

 این پیر غلام فاروجی اضافه کرد: در روز عاشورا هر هیأت از هر مسجد به سمت مزارها حرکت می‌کردند و در طی مسیر دسته وری عزاداری، پذیرایی از عزاداران برپا بود که این مراسم‌ها اکنون نیز اجرایی می‌شود.

 نعمتی یادآور شد: آئین جالب‌توجه کجاوه بستن روی شترها بود که دو تا شتر را محمل می‌بستند و روی آن کجاوه قرار می‌دادند و به‌صورت نمادین یک نوزاد را در کجاوه می‌گذاشتند و یک تابوت بر دست می‌گرفتند و به سمت مسجد حرکت می‌کردند.

 وی افزود: علاوه بر این یک اسب سفید را با رنگ قرمز به‌عنوان اسب امام حسین (ع) خون‌آلود می‌کردند و چند نفر با در دست‌داشتن پرچم امام حسین (ع) به سمت اسب می‌آمدند و با صدای بلند اشعار آئینی مراسم را بر پا و مدیحه‌سرایی می‌کردند.

 این پیرغلامی فاروجی یادآور شد: بعد از رسیدن به مسجد پذیرایی از عزاداران را انجام می‌دادند و مراسم‌ها دهه اول به پایان می‌رسید و مراسم‌ها تا روز اربعین در مساجد هر شب ادامه داشت.

 ادای احترام به خانواده‌های شهدا توسط عزاداران فاروجی

 حسن اسفندیاری در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصر اترک» گفت: آغاز مراسم‌ها ماه محرم در ایام گذشته به این صورت بوده که ابتدا یک علم را سیاه‌پوش می‌کردند و به نشانه فرارسیدن ماه محرم در داخل روستا می‌چرخاندند.

 این کارشناس میراث‌فرهنگی شهرستان فاروج ادامه داد: در روستاها مساجد با هم متحد می‌شدند و یک دسته تشکیل می‌دادند و علم را سیاه‌پوش و جلوی دسته جلودار می‌کرد و دسته عزاداری به سمت مزارهای روستا پیش می‌رفت.

 وی اضافه کرد: در روستاها مراسم‌های عزاداری به‌صورت طایفه‌ای برپا می‌شد و مراسم‌های ده روز اول محرم را به جا می‌آوردند.

 اسفندیاری خاطرنشان کرد: برپایی مراسم‌های عزاداری تا روز تاسوعا و عاشورای حسینی ادامه پیدا می‌کرد و در شب عاشورا مراسم شام غریبان در مسجد برگزار می‌شد.

 عزاداری مردم در محل امامزاده روستاها

 این کارشناس میراث‌فرهنگی فاروج خاطرنشان کرد: همچنین یکی دیگر از مراسم‌ها ادای احترام به خانواده‌های شهدا بود که دسته‌های عزاداری معمولاً در ساعت ۹ شب به سمت منزل شهدا حرکت می‌کردند و در آنجا به سینه‌زنی می‌پرداختند و خانواده شهید نیز با حلوا و یا شربت و چای از عزاداران پذیرایی می‌کردند.

 وی اذعان داشت: در روز عاشورا روستاهایی که امامزاده داشتند، مردم در آنجا تجمع و عزاداری می‌کردند، در روستاهایی که امامزاده نبود در میدان‌های روستا دور هم جمع می‌شدند و مراسم‌ها را برگزار می‌کردند و نماز ظهر عاشورا را به پا می‌داشتند و در پایان مراسم به‌صورت دسته سینه‌زنی به مسجد برمی‌گشتند و با وعده نهار در مسجد پذیرایی می‌شدند.

 اسفندیاری بیان داشت: درگذشته بیشتر مراسم‌ها به‌صورت سینه‌زنی انجام می‌شد این در حالی است که اکنون مراسم‌ها به سمت استفاده از زنجیر رفته‌اند و سینه‌زنی کمتر در بین عزاداری‌های دیده می‌شود.

 نتیجه‌گیری: ماه محرم، ماهی است که در آن مسلمانان به‌ویژه شیعیان، یاد و خاطره واقعه عاشورا و شهادت امام حسین (ع) را گرامی می‌دارند و این ماه فرصتی برای تفکر در مورد ارزش‌های انسانی، ایثار و مقاومت در برابر ظلم است.

 مراسم‌های عزاداری و سوگواری در این ایام، نه‌تنها به یادآوری تاریخ بلکه به تقویت همبستگی اجتماعی و روحیه همدلی در جامعه کمک می‌کنند.

 تهیه و تنظیم گزارش: نسرین داغستانی

 انتهای خبر/