به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصراترک»، صنعت مواد مخدر که از پول سازترین تجارت‌های سیاه قرن معاصر است برای تاجرانش بهشت ساخته و برای مصرف کنندگانش جهنم و خاکستر.

تجارتی سیاه که مشتریانی بی‌شمار دارد

این تجارت، زنجیره‌ای دارد که حلقه‌های آن از کشت کننده، تولید کننده، توزیع کننده خُرد و عمده و مصرف کننده تشکیل شده است تا در راس هرم آن که پدر خوانده نامیده می‌شود.

در این زنجیره، حلقه‌های کشت کنندگان، تولیدکنندگان، توزیع کنندگان خُرد و عمده و پدر خوانده‌ها به نسبت نقش و جایگاهی که دارند، سود خود را از این تجارت می‌برند اما حلقه مصرف کننده به صورت دو سر باخت فقط خاکستر می‌شود.

هم پول می‌دهد و هم جان، هم عمر و هم عزت

باید از محققان در این موضوع، عالمان به این موضوع و مسئولان در رابطه با این موضوع پرسید که چطور شده است انسان‌های بی‌شماری، حلقه مصرف کننده این زنجیره را انتخاب کرده‌اند.

آیا همه آنها به جبر این حلقه را انتخاب کرده‌اند و یا آگاهانه!

چه به جبر و چه آگاهانه، باز هم بازنده این تجارت سیاه پیاده سواران بی‌شماری بوده‌اند و هستند که عمر و عزت خود را قربانی نشئه‌ای و قربانی درمانی بدون علاج کرده‌اند مگر محدود نجات یافتگانی که از نیمه راه بازگشته‌اند و راهی دیگر را در پیش گرفته‌اند.

بماند فرزندانی که از جنینی با مواد مخدر زاده شدند و یا نوزادانی که در آغوش فرهنگ مخدر آرام شده و درمان شده‌اند که بخت سیاه آنها جای گفتن ندارد.

اما باید بر حال نوجوانان و جوانانی گریست که پناهگاه آرامش خود، محل تخلیه هیجانات خود و محل تجربه‌های پُر ریسک خود در آغوش انواع مواد مخدر سنتی و صنعتی جستجو می‌کنند.

درحالیکه این مامن می‌بایست دامان خانواده‌ای پُر مهر و خردمند، دامان مدارس، دانشگاه و جامعه‌ای فاضل می‌بود.

حال که پیامدهای بلای این بحران سیاه خانمان برانداز و جامعه برانداز دامن بسیاری از انسان‌ها را گرفته است باید در این برهه از زمان وقت را طلا دانست و تدابیر علمی، کاربردی، خلاقانه و نتیجه بخش را بکار گرفت و نباید خود را از تجربیات به ثمر نشسته دیگران بی‌نیاز دانست، البته اگر واقعا به دنبال علاج واقعی هستیم و نجات انسان‌ها هدف باشد.

این علاج بخشی علاوه بر خردمندی، تدبیرگری، مدیریت، عملگرایی، فرهنگسازی و آگاه سازی به صرف اعتبار و تسهیلات نیز نیازمند است.
البته بد نیست که در این میان به آنچه که انجام شده و مسیری که طی شده نیز نگاهی انداخت و آنها را مروری کرد.

عملکردهای غیر مدبرانه را از فهرست راهکارهای جدید، حذف و خلاها را با انتخاب تدابیر نتیجه بخش پُر کرد تا حداقل بتوان بخشی از خاکستر صنعت مواد مخدر نشسته بر آینده فرزندانمان را زدود.

تا به حال حاضر نیز فرصت‌های طلایی را از دست داده‌ایم، درنگ بیش از این جایز نیست، مخصوصا برای مناطق محروم و کمتر توسعه یافته از جمله برای شمال شرق و شرق ایران از جمله استان خراسان شمالی.

خطه‌ای که در مسیر مه آلود درمان مخاطرات مواد مخدر گرفتار شده است و این پهنه پیوند فرهنگ‌ها برای علاج بخشی به تصمیمات عدالت محور تصمیم گیران پایتخت نیازمند است.

افزایش گرایش به مصرف مواد مخدر صنعتی

علی غلامی اظهار کرد: در استان، طی دو ماهه سال ۱۴۰۳ به مقدار۱۸۸ کیلوگرم و طی دو ماهه امسال نیز ۱۵۶ کیلوگرم انواع مواد مخدر سنتی و صنعتی کشف شدند.

جانشین فرمانده انتظامی خراسان شمالی  گفت: از آنچه کشف شده است، طی دو ماهه امسال در مقایسه با مدت مشابه آن در سال گذشته کشف مواد مخدر صنعتی ۳۷ درصد افزایش داشته است.

وی تصریح کرد: این افزایش کشف بیانگر آن است که به علت افزایش قیمت مواد مخدر سنتی، گرایش به سوی افزایش مواد مخدر صنعتی افزایش یافته است.

جانشین فرمانده انتظامی خراسان شمالی اظهار کرد: در در ادامه اعلام کرد: طی دو ماه گذشته، ۱۸ قاچاقچی اصلی مواد مخدر و ۴۰۶ خُرده فروش مواد مخدر در استان دستگیر شدند.

وی خاطرنشان کرد: در استان، طی دو ماهه امسال در مقایسه با مدت مشابه آن در سال گذشته دستگیری با قاچاقچیان اصلی مواد مخدر ۶۳ درصد و دستگیری با خرده فروشان مواد مخدر نیز ۳۶ درصد افزایش داشته است.

غلامی همچنین عنوان کرد: پلیس مبارزه با مواد مخدر استان طی دو ماهه گذشته ۷۸۴ طرح مقابله شامل پاکسازی نقاط آلوده، محورهای مواصلاتی و ارتقای امنیت اجتماعی را اجرایی کرده و در سطح استان در اجرا است.

وی همچنین به عقد تفاهم نامه‌ای میان شورای مبارزه با مواد مخدر استان با نهاد سپاه استان در زمینه پیشگیری از شیوع اعتیاد و اجرای طرح یاری گران زندگی در مناطق روستایی استان نیز اشاره کرد که در حال انجام است.

جانشین فرمانده انتظامی خراسان شمالی اظهار کرد: در افزود: درصدد هستیم تا اجرای این طرح در شهرستان‌های مانه و سملقان نیز اجرایی شود.

با این وجود، وی از تخصیص سالانه اعتبار ناکافی به شورای مبارزه با مواد مخدر استان نیز انتقاد و اظهار کرد: در این زمینه، اعتبارات باید عادلانه تقسیم شود و تقسیم اعتبار می‌بایست بر مبنای جمعیت روستایی و جمعیت مناطق محروم هر استان باشد.

غلامی افزود: استان‌هایی همانند خراسان شمالی که جمعیت روستایی و جمعیت ساکن در مناطق محروم بیشتری دارند در این تقسیم اعتبارات سالانه باید ویژه مد نظر قرار بگیرند.

 نیاز به توسعه و ایجاد مراکز مواد ۱۵ و ۱۶

جواد ایلالی در گفتگو با خبرنگار ما بیان کرد: تعداد مبتلایان به مصرف مواد مخدر در استان کم نیستند.

 دادستان مرکز خراسان شمالی گفت: در حال حاضر ۳۴ درصد از جمعیت زندانیان استان را زندانیان مواد مخدر تشکیل می‌دهند.

وی در ادامه با بیان اینکه روش مقابله‌ای با مخاطرات صنعت مواد مخدر زوده بازده است، با این وجود، عنوان کرد: نتایج اقدامات پیشگیرانه و با ثبات، پایدار است.

وی به دو ماده قانونی (مواد ۱۵ و ۱۶) قانون مبارزه با مواد مخدر و ترک و درمان اعتیاد اشاره و عنوان کرد: در حال حاضر در خراسان شمالی دو مرکز ماده ۱۶ در شهرهای بجنورد و شیروان فعال هستند که ضرورت دارد تا فضای آنها توسعه پیدا کنند.

دادستان مرکز خراسان شمالی افزود: ظرفیت کنونی آنها در پذیرش معتادان ۲۰۰ نفر است اما نیاز است تا پذیرش آنها به ۸۰۰ نفر توسعه پیدا کند. در عین حال، وی خواستار شد: یک مرکز ماده ۱۶ در شهر اسفراین نیز فعال شود.

وی همچنین خاطرنشان کرد: در استان مرکز ماده ۱۶ ویژه بانوان هنوز راه اندازی نشده است که برای بانوان از ظرفیت مرکز ماده ۱۵ استفاده می‌شود.

ایلالی افزود: مراکز ماده ۱۵ در زمینه ترک اعتیاد مبتلایان توفیق چندانی نداشته‌اند.

 اعتبارات مبارزه با مواد مخدر ناکافی است

رضا ارجمندی اظهار کرد: یک سوم از جمعیت زندانیان خراسان شمالی در زمینه مواد مخدر هستند که در شهر شیروان به علت کمبود فضای زندان این شهر زندانیان مواد مخدر و دیگر جرایم در کنار یکدیگر نگهداری می‌شوند.

 مدیرکل امور زندان‌های خراسان شمالی گفت: در حال حاضر نگران انتقال مواد مخدر به داخل زندان از طریق ریزپرنده‌ها هستیم که یک نگرانی امنیتی نیز هست.

وی همچنین از ناکافی بودن اعتبارات تخصیصی سالانه در زمینه مبارزه و پیشگیری از شیوع ابتلا به مواد مخدر به استان گلایه کرد.

 مدیرکل امور زندان‌های خراسان شمالی به فعال سازی مرکز تماس اشاره و اظهار کرد: فعال سازی این مرکز در راستای توانمندسازی مهارت‌های فردی، اجتماعی، سلامت معنوی زندانیان با رویکرد درمان مواد مخدر انجام شده است.

وی افزود: در این راستا، میزان مصرف موادی از جمله متادون در درون زندان‌های استان کاهش یافته است.

 تبری که به آسیب تبدیل شده است

 احمد هاشمی عنوان کرد: بر اساس آمار سال ۹۵، خراسان شمالی از جمله استان‌هایی است که بالاترین میزان مصرف مواد مخدر را دارا است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی گفت: راه اندازی مراکز ترک اعتیاد نیز در راستای کمک به ترک اعتیاد معتادان و عدم گرایش به سوی مصرف مواد مخدر صنعتی بوده که در سطح استان فعال شده‌اند.

در عین حال، وی به دستورالعمل آزادسازی صدور مجوزهای کسب و کار در کشور نیز اشاره و اظهار کرد: در این راستا، تعداد مراکز ترک اعتیاد در استان تا صد درصد افزایش یافت که در حال حاضر به یک آسیب جدی در استان تبدیل شده است.

وی گفت: در این راستا، پزشکان بیشتری به سوی فعالیت در این مراکز درمانی ترک اعتیاد گرایش پیدا کرده‌اند چون درآمد نسبتا بالایی دارد و این در حالی است که مراکز بهداشت روستایی استان با کمبود جدی پزشک مواجه‌اند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی خواستار شد: قیمت گذاری موادی که در مراکز ترک اعتیاد به معتادان تحویل می‌شوند باید اصلاح شود تا تمایل معتادان به سمت مصرف اُپیوم کمتر شود و گرایش به سمت مصرف متادون باشد تا ترک اعتیاد راحت‌تر انجام شود.

خدمات حمایتی از معتادان و اقشار در معرض خطر 

 صادق جعفری اظهار کرد: در مراکز مدیریت موردی، معتادانی که از مراکز ماده ۱۶ ترخیص می‌شوند، مورد رصد قرار می‌گیرند که تا کنون ۵۰۸ نفر مورد رصد قرار گرفته‌اند.

مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی افزود: موضوعات اشتغالزایی، کاریابی، هویتی و خدمات مشاوره‌ای و درمانی و مشارکتی آنها پیگیری و رصد می‌شوند.

وی همچنین عنوان کرد: برای معتادان بی‌سر پناه نیز مرکز کارشناسی گذری فعال شده است که در زمینه‌های ارائه صبحانه، نهار، شام، درمان و خدمت روانشناسی به این گروه از معتادان خدمات ارائه می‌دهند.

وی افزود: به ۴۷۵ معتاد بی‌سر پناه استان در دو مرکز کارشناس گذری خدمات اشاره شده، ارائه شده‌اند.

مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی به اجرای طرح خاتم نیز اشاره و عنوان کرد: این طرح، دختران ۱۷ تا ۴۵ سال را که هنوز درگیر اعتیاد نشده‌اند را تحت پوشش قرار می‌دهد تا تاب آوری آنها را در مقابل این تهدید ارتقا دهند.

وی افزود: در این طرح یک هزار و ۶۲۰ دختر استان تحت پوشش این طرح قرار گرفتند.

افزون بر این، وی به شاغل شدن ۱۱۱ معتاد در استان نیز اشاره و عنوان کرد: این افراد تا پایان سال گذشته با دریافت ۹ میلیارد تومان تسهیلات توانستند فرصت‌های اشتغالزایی را برای خود آماده کنند.

با این وجود، جعفری تصریح کرد: اشتغالزایی معتادان زمانی موفقیت آمیز است که اعطای تسهیلات به صورت کارفرمایی باشد.

اجرای طرح‌های فرهنگی و خودمراقبتی برای دانش آموزان

علی متقیان درباره اجرای برنامه‌های آگاه سازی و پیشگیری از مخاطرات گرایش به سوی مواد مخدر در سطح مدارس استان اظهار کرد: در این زمینه در سطح مدارس استان اجرای طرح توانمندسازی دانش آموزان، والدین دانش آموزان و کارکنان آموزش و پرورش با نام طرح تکاد طی سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ انجام شد.

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان شمالی افزود: در قالب اجرای این طرح، ۶۲ هزار و ۹۱۵ دانش آموز در مقطع ابتدایی، ۲۴ هزار و ۸۸۳ دانش آموز در مقطع متوسطه یک همچنین ۱۳ هزار و ۹۰ دانش آموز در مقطع متوسطه دو تحت آموزش مهارت‌های زندگی، خود مراقبتی، آسیب‌های اجتماعی و سبک زندگی ایرانی-اسلامی قرار گرفتند.

افزون بر این، وی عنوان کرد: در استان، طی سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ همچنین ۸۳ دانش آموز در معرض خطر ابتلا به مواد مخدر و یا دچار مصرف مواد مخدر شناسایی شدند که خدمات درمان و توانمندسازی و مددکاری به آنها ارائه شد.

علاوه بر این، وی گفت: برای جمعیت دانش آموزی استان خط ۱۵۷۰ برای مشاوره گرفتن از کارشناسان فعال شده که در این راستا چهار هزار تماس با این خط انجام شده است و برخی از دانش آموزان از خطر خودکشی نجات یافته‌اند.

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان شمالی همچنین به اجرای طرح اردوهای تمشک با هدف توانمندسازی، مشاوره، مددکاری، شاداب سازی، کارآموزی برای بیش از دو هزار دانش آموز استان نیز اشاره کرد.

وی در ادامه عنوان کرد: قضات استان نیز با حضور در مدارس، خطرات و پیامدهای ابتلا به مصرف مواد مخدر و دیگر مشکلات مرتبط با آن را برای دانش آموزان تشریح می‌کنند.

در عین حال، وی از تدوین نشریه‌ها و کتابچه‌هایی درباره مواد مخدر و آسیب‌های مرتبط با آن را خبر داد و گفت: این محصولات فرهنگی از طریق فضای مجازی به دانش آموزان ارائه می‌شود که هدف آگاه سازی آنان است.

علاوه بر این، متقیان بیان کرد: کتابی با عنوان فرزندپروری مثبت نیز تدوین شده است که برای مطالعه عموم قابل دسترس خواهد بود.
در عین حال، وی به فعال سازی کتابخانه‌های سیار برای مدارس روستایی استان با هدف آشنایی دانش آموزان روستایی با آسیب‌های اجتماعی و پیامدهای شیوع و ابتلا به مواد مخدر نیز اشاره کرد.

وی در ادامه درباره آموزش والدین محصلان نیز بیان کرد: ۶۱ مدرس آموزش‌دیده نسبت به آموزش والدین درباره آسیب‌های اجتماعی و مسائل مرتبط با مواد مخدر اقدام کرده‌اند.

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان شمالی همچنین خاطرنشان کرد: بهبود بخشی به وضعیت تجهیزات ورزشی ۵۳ مدرسه حاشیه شهرها و روستاهای استان را در دستور کار قرار داده‌ایم.

وی در ادامه با بیان اینکه شناسایی و پلمپ مراکز فروش مواد مخدر در اطراف مدارس استان (که تعداد آنها زیاد هستند) در حال انجام است، با این وجود از در دسترس بودن بودن مواد مخدر ابراز نگرانی کرد.

متقیان گفت: این دسترسی آسان حتی موجب اقدام به خودکشی برخی از دانش آموزان شده که فوت نیز به دنبال داشته است.

تقسیم عادلانه اعتبارات برای مقابله با مخاطرات صنعت مواد مخدر

 بهمن نوری  اظهار کرد: در راستای پیشگیری و مقابله با تهدیدات و پیامدهای مواد مخدر، تخصیص اعتبارات به استان‌ها باید عادلانه انجام شود و اولویت نیز با اجرای طرح‌های پیشگیرانه باشد.

استاندار خراسان شمالی گفت: فرد، خانواده، مدرسه نقش بسیار مهمی در شخصیت سازی فرزندان و آگاه سازی آنان درباره انواع آسیب‌های اجتماعی دارند.

وی همچنین تهیه طرح‌های خلاقانه و نوآورانه برای توانمندسازی و آگاه سازی کودکان و نوجوانان را بسیار پُراهمیت دانست و البته بر نقش دستگاه‌های اجرایی و جامعه در این زمینه نیز تاکید کرد.

نتیجه گیری: قوه مجریه به تنهایی نمی‌تواند این مسئله را حل کند بلکه باید قوای مقننه، قضاییه و نهادهای مسلح نیز پای کار باشند.
باید از توان صاحبان علم و دانشگاهیان برای اتخاذ راهکارهای علمی و اثرگذار نیز بهره گرفت.

البته ضرورت دارد که مردم و گروه‌های مردم نهاد نیز از دیگر حلقه‌های این زنجیره مقابله با صنعت مواد مخدر باشند و پای کار دعوت شوند.

تهیه و تنظیم گزارش: سمانه قهرمانی

انتهای خبر/