کشور ایران از دوران مشروطه و پس از مشروطه با پدیده ای به نام توسعه و تجدد آشنا شد که در طول این 115 سال هیچ وقت در کشور ما توسعه از درون شکل نگرفت و دائما با یک نگاه به غرب خواستیم که توسعه را ایجاد کنیم و تاکنون نیز در این گرداب مانده ایم همچنین عقیده دارم که اگر بخواهیم حزب گرایی و تحزب را در جامعه ایرانی شکل دهیم باید شاکله احزاب را در کشور بومی کنیم.
به گزارش
اترک نیوز، باتوجه به اینکه از آذر ماه کشور به طور رسمی وارد حال و فضای انتخاباتی شد دفتراترک نیوز نیز با دعوت از مصطفی حسن زاده، استاد دانشگاه بجنورد در رشته علوم سیاسی طی مصاحبه ای به گفت و گو درباره انتخابات، کارکرد احزاب و چگونگی انتخاب کاندید اصلح پرداخت که در این مصاحبه خواهید خواند.
مردم چطور کاندیداها را بشناسند و اصلح را انتخاب کنند؟
مقام معظم رهبری 21 واژه کلیدی را در حوزه های مختلف برای انتخاب اصلح عنوان کرده اند.
برای بعد شخصیتی، کاندیداها باید به قانون اساسی و اهداف انقلاب و امام پایبند بوده و همچنین از کرامت در رفتار برخوردار باشند و رقابت آنها باید بر سر خدمت شکل گیرد و به خدا و باور مردم ایمان داشته و با مردم نیز صادق باشند همچنین گفتارشان با رفتارشان یکی باشند.
در بعد اقتصادی، کاندیداها باید از کار و سرمایه ایرانی حمایت کنند و برای آنها عزت، حکمت و مصلحت در عرصه اقتصادی مهم باشد همچنین رویکرد آنها اقتصاد مقاومتی باشد.
در بعد سیاست داخلی و خارجی، کاندیداها باید به امنیت ملی پایبند باشند همچنین مرز خود را با دشمنان کمرنگ نکنند و همچنانکه کاندیداها باید با استدلال با مخالفان خود حرف بزنند به دنبال سرکوب منتقدان خود نباشند.
در بعد اجتماعی، کاندیداها باید امنیت اجتماعی را سرلوحه کار خود قرار دهند همچنین رویکرد آنها در زمینه محیط زیست باید تغییر شرایط نابسامان محیط زیستی و بهبود این شرایط باشد.
در بعد بهداشتی، کاندیداها باید دغدغه ارتقای بهداشت اجتماعی و فردی مردم را داشته باشد.
در بعد رفتارهای انتخاباتی نیز کاندیداها باید از اصراف در هزینه های انتخاباتی اجتناب همچنین از بیان وعده های غیر عملی و خلاف قانون نیز پرهیز کنند و به تخریب رقبا، منتقدان خود و وجه کشور نپردازند.
با توجه به اینکه بسیاری از اشخاصی که کاندیدا می شوند برای مردم ناشناخته هستند و افراد اطلاعات زیادی درباره اغلب کاندیداها ندارند، حال از چه ابزارهایی می توان استفاده کرد تا به شناخت نسبی از یک کاندیدا دست یافت؟
یک بخش از وظیفه بر عهده خود مردم است که خوب نگاه کنند و خوب بشوند و از محل سخنرانی ها و تبلیغاتی که انجام می شود به یک شناخت نسبی دست یابند تا بتوانند همه چیز را مورد تحلیل و بررسی قرار دهند اما بخشی دیگر از وظیفه بر عهده رسانه ها است تا رویکرد کاندیداها همچنین سوابق و ایده آنان را به مردم معرفی کنند.
در خارج از مرزهای ایران معرفی کاندیداها در زمان انتخابات چگونه صورت می گیرد و آنها از چه اهرم هایی استفاده می کنند؟
در اغلب کشورهای توسعه یافته، حزب، جایگاه خودش را پیدا کرده است و در این کشورها چون احزاب طی سالیان سال فعال بوده اند عموم مردم در این کشورها با رویکردهای احزاب شان در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و سیاست داخلی و خارجی آنان آشنا هستند.
اما در جامعه ما حزب و حزب گرایی به آن معنا خودش را بروز و ظهور نداده است و غالبا احزاب در کشور ما احزاب فصلی هستند.
همچنین باید عنوان کنم که در داخل کشور دو هزار و 500 حزب داریم که به صورت رسمی یا غیر رسمی فعالیت می کنند اما متاسفانه آنها تا کنون نتوانسته اند سازمان یافته عمل کنند که این مشکل ناشی از خلاء های قانونی، عملکرد خود احزاب همچنین فرهنگ مردم است.
به طور دقیق این خلاء های قانونی را تشریح می کنید؟
یک مشکل این است که هنوز در قانون مشخص نشده است احزاب در این نظام باید چه نقشی داشته باشند و جایگاه قانونی آنان کجا است.
آن چیزی که در قانون اساسی مشخص شده است، این است که حضور احزاب و آزادی فعالیت های قانونی آنها نباید مخل مبانی نظام باشد.
همچنین باید خاطر نشان کنم که احزاب در جوامع توسعه یافته از بطن مردم شکل گرفته اند اما در جامعه ما احزاب حاصل یک جریان سیاسی هستند و از بطن مردم شکل نگرفته اند.
اما در کشورهای توسعه یافته احزاب دغدغه ورود به عرصه حاکمیت و کسب پست های کلیدی را ندارند و می خواهند حرف مردم را به حاکمان انتقال دهند.
اما احزاب در کشور ایران برای ورود به چرخه قدرت و به دست گرفتن پست های کلیدی جامعه شکل می گیرند و همچنان که احزاب با خلاء قانونی روبرو هستند در خلاء نیز شکل می گیرند.
همچنین باید خاطر نشان کنم که در کشور در زمینه فرهنگ سیاسی مردم نیز فردگرایی بر جمع گرایی غلبه دارد و به جای اینکه رویکردهای متفاوت موجب تشکیل احزاب متفاوت شوند، این افراد هستند که شاکله احزاب را تشکیل می دهند.
آیا می توان از الگوی حزبی کشورهای توسعه یافته برای سیاست داخلی کشور اقتباس کرد؟
کشور ایران از دوران مشروطه و پس از مشروطه با پدیده ای به نام توسعه و تجدد آشنا شد که در طول این 115 سال هیچ وقت در کشور ما توسعه از درون شکل نگرفت و دائما با یک نگاه به غرب خواستیم که توسعه را ایجاد کنیم و تاکنون نیز در این گرداب مانده ایم.
بنده معتقد هستم که احزاب باید بر پایه فرهنگ، بوم و جغرافیای یک منطقه شکل گیرند و به نظر بنده اگر بخواهیم اقتباس برداری کنیم این رویه ما را به جایی نمی رساند.
همچنین باید خاطر نشان کنم که ابتدا باید درباره کارکردهای احزاب و پایه های شکل گیری احزاب در غرب مطالعه کنیم و مشکلات آنها را بررسی کنیم و در درون کشور نیز در زمینه توسعه احزاب کار کنیم.
همچنین باید یادآور شوم که احزاب در غرب به تربیت سیاسی می پردازند و کسانی را که می خواهند وارد چرخه حاکمیت کشور شوند، تربیت می کنند.
همچنین ما اگر بخواهیم حزب گرایی و تحزب را در جامعه ایرانی شکل دهیم باید شاکله حزب را در کشور بومی کنیم.
بومی کردن احزاب چگونه باید انجام شود؟
در قانون اساسی کشور برای تشکیل حزب، ایده ها، مطلوب ها، آرمان ها، عدالت اجتماعی و مشارکت آگاهانه و ... مشخص شده اند بنابراین تشکیل حزب و فعالیت حزبی در کشور باید بر پایه این مبانی شکل گیرد که با روش های متفاوت به این اهداف برسند.
در حال حاضر فعالیت احزاب در کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟
بنده نمی توانم بگویم که احزاب در کشور ما هیچ کارآیی نداشته اند بلکه می گویم که کارآمدی نداشته اند و این کارآمد نبودن نیز ناشی از خلاء های قانونی بوده است.
همچنین یادآور شوم که در کشور ما بیشتر احزاب حول یک شخص شکل گرفته اند یعنی احزاب ما شخص محور و فصلی هستند و می خواهند در چرخه قدرت وارد شوند درحالیکه احزاب باید تاثیر گذار بر تصمیم گیری ها باشند.
و به طور کلی احزاب باید یک حد واسط بین دولت و مردم همچنین سیاست های دولت و بازخوردهای مردمی باشند که متاسفانه تاکنون احزاب در کشور ما در این زمینه نقش آفرینی نکرده اند.
جامعه ما تا کنون از این خلاء ها چه آسیبی دیده است؟
تشت آرا و واقعه سال 88.
در سال 88 کاندیداهایی در صحنه حضور داشتند که کاملا ایده هایشان با حرف هایی که می زدند متفاوت بود یعنی سابقه فعالیت هایشان با شعارهای انتخاباتیشان کاملا متفاوت بود.
و چون احزاب واقعی نداریم و نداشته ایم با واقعه سال 88 روبرو شدیم.
اگر وضعیت احزاب ما در کشور همینگونه بماند آیا در آینده تجربه دوباره ای مثل واقعه سال 88 را خواهیم داشت؟
دشمن تا قبل از سال 88 از طریق تحریم انتخابات، انتخابات را به چالش تبدیل می کرد و الگوی جمهوری اسلامی را زیر سوال می برد اما پس از سال 88 دشمنان و دولت های غربی رسما به این نتیجه رسیدند که اگر بخواهند تغییری در نظام این جمهوری انجام دهند باید از مجاری قانونی خودش ورود کنند و این شد که به حمایت از یک حزب خاص، یک شخص خاص و یک گروه خاص پرداختند و به عرصه انتخابات وارد شدند و فعالیت های خیلی زیادی نیز انجام دادند.
حال آنچه که مهم است، این است تا زمانیکه فردگرایی در جامعه ما وجود داشته باشد ما شاهد وقایع هنجارشکنانه خواهیم بود.
بنابراین در جامعه ما باید احزاب بر پایه مبانی بومی ایرانی و اسلامی و چرخه الگوی پیشرفت ایرانی و اسلامی شکل گیرند که متاسفانه سیاستمداران کشور در این زمینه ورود نکرده اند پس باید اندیشمندان علوم انسانی و اسلامی به فکر نهادینه کردن بحث حزب و تحزب در ایران بیفتند.
آیا این دغدغه در کشور وجود دارد؟
البته. اما این دغدغه باید به یک گفتمان تبدیل شود.
وقتی در یک دولت با فلسفه وجودی فعالیت احزاب مخالفت می شود اما در یک دولت دیگر اصرار بر فعالیت احزاب می شود چگونه می توان مقدمات این گفتمان سازی ها را ایجاد کرد؟
جامعه دانشگاهی و حوزه کشور باید بیایند مقدمات این بحث را فراهم کنند و مبنای اسلامی و ایرانی تحزب و جایگاه حزب در ایران را تئوری پردازی کنند همچنین باید گفتمانی در جامعه ما در زمینه الگوی پیشرفت ایرانی اسلامی شکل گیرد که متاسفانه شکل نگرفته است که اگر این الگوی پیشرفت شکل گیرد دیگر رفتارهای آونگی را نخواهیم دید.
تحلیل شما از این دیدگاه فعالان سیاسی کشور در زمینه بومی کردن فعالیت احزاب در کشور چیست؟
بومی شدن فعالیت احزاب در کشور شکل گرفته است اما زمان می برد که این امر در سطح جامعه نهادینه و به یک گفتمان تبدیل شود و افراد زیادی در سطوح حاکمیتی و در دانشگاه ها به این باور رسیده اند که باید ما به سمت بومی سازی حزبی برویم و نهادینه شدن این امر نیازمند صرف زمان است.
اما در حال حاضر تا موقع رسیدن به این مرحله، مردم باید چگونه کاندیدای اصلح را انتخاب کنند و کاندیداهای خود را بشناسند؟
در شرایط کنونی باید به انسان های صادق و متخصص رجوع کرد.
یک مسئله ای که در این دوره از انتخابات با آن روبرو شدیم این بود که کاندیداتورها پس از ثبت نام از بیان جناح سیاسی خود امتناع کردند حال به نظر شما آیا این رویکرد، رویکرد مناسبی است؟
به عقیده بنده احزاب در سطح استان ها به دنبال این هستند که بتوانند از نیروهای کاندید شده به عنوان یک ابزار استفاده کنند و این یک چالش در سطح استان ها از جمله در خراسان شمالی است.
مناسبترین ابزار تبلیغاتی برای انتخابات پیش رو چیست؟
مردم طی شش و هفت روز تبلیغات به شناخت اصلح نمی رسند.
همچنین یکی از مشکلاتی که در انتخابات داریم حضور حداکثری کاندیداها در انتخابات است که این حضور برای اقتدار نظام خیلی مهم است اما کار برای مردم برای انتخاب اصلح را سخت تر می کند.
مجلس ما به چه تخصص هایی نیازمند است؟
ابتدا باید به کارکرد مجلس نگاه کنیم که کارکرد مجلس قانون گذاری و نظارت است و چون در مجلس کمیسیون های متفاوتی داریم مجلس به تخصص های متفاوت نیازمند است.
آیا در شرایط کنونی اولویت انتخاب مردم به جای تخصص کاندیداها به سوی تجربه و سابقه حضور کاندیداها در مجلس معطوف نمی شود؟
البته سابقه حضور در مجلس یک امتیاز برای برخی از کاندیداها است اما انتخاب باید عقلانی باشد که باید به ویژگی های شخصیتی و تخصصی تمامی کاندیداها نیز توجه داشته باشیم.
انتهای پیام/ق