علی بزرگمهر، محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی در گفتگو با عصراترک اظهار کرد: در استان، برای اولین بار در سال گذشته مطالعات درباره زراعت سیلابی آغاز شد که منطقه هدف این مطالعه، منطقه میان دشت شهرستان اسفراین و بخش‌هایی از شهرستان جاجرم بوده است و این مطالعه تا اسفند ماه امسال تدوین می‌شود.
بزرگمهر گفت: اقلیم این منطقه مورد مطالعه، سرد و خشک است که هرساله از ارتفاعات حوزه شاه جهان و بام و از حوزه ارتفاعات سرخ آب همچنین از کوه گُمند و از کوه قوش باغی در هنگام بارش‌ها، سیلاب و روان آب به این منطقه یاد شده سرازیر می‌شوند.
وی بیان کرد: در طول سالیان، کشاورزان و عشایر این منطقه با مهار و بهره گیری از سیلاب‌های جاری از ارتفاعات یاد شده، زراعت سیلابی را انجام داده‌اند.
محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی در ادامه با یادآوری این مطلب که انجام زراعت سیلابی در منطقه میان دشت اسفراین و جاجرم بر اساس دانش بومی و تاریخی این منطقه است، عنوان کرد: کشاورزان این منطقه با ایجاد بندسارها (پشته‌های خاکی) در اطراف مزارع خود همچنین با شبکه سازی مجراهای عبور آب برای هدایت سیلاب‌ها و روان آب‌ها به داخل مزارع و باغات خود کشت نیمه دیم را انجام داده‌اند.
وی با اشاره به اینکه هموراه به طور معمول زراعت سیلابی با ایجاد بندسارها و مهار سیلاب‌ها و روان آب‌های جاری از ارتفاعات روشی مرسوم در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی برای انجام کشت نیمه دیم بوده است، اظهار کرد: در این مطالعه، نقشه‌های هوایی موجود از منطقه میان دشت در سال‌های ۱۳۳۴، ۱۳۴۵، ۱۳۷۵ و ۱۳۷۶ که بررسی شدند، عکس‌ها و نقشه‌ها گویای این بودند که در سال ۱۳۳۴ در این منطقه هشت هزار هکتار زمین زراعی تحت کشت زراعت سیلابی بوده که در حال حاضر این مساحت به حدود ۱۰ هزار هکتار رسیده است.
بزرگمهر همچنین خاطرنشان کرد: بررسی‌های انجام شده در این مطالعه، بیانگر این است که از گذشته‌های دور در این منطقه مبتنی بر بهره گیری از روش زراعت سیلابی، در فصل بهار محصولات هندوانه، خربزه و در فصل پاییز نیز محصولات گندم و جو دیم کاشته می‌شدند که در حال حاضر نیز این محصولات کاشته می‌شوند.
وی افزود: البته در فصل پاییز کشت دانه روغنی گلرنگ نیز به این محصولات اضافه شده است.
علاوه بر این، محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی خاطرنشان کرد: مساحتی از باغات پسته این منطقه به روش زراعت سیلابی آبیاری می‌شوند.
وی یادآور شد: عشایر مستقر در این منطقه نیز با بهره گیری از سیلاب‌ها و روان آب‌های ارتفاعات در این منطقه، به روش ایجاد بندسارها به ذخیره سازی آب برای شرب دام‌ها و حتی آبیاری مزارع تحت مالکیت خود اقدام می‌کنند.
محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی همچنین تصریح کرد: هر آنچه از سیلاب‌ها و روان آب‌هایی که از ارتفاعات به منطقه میان دشت جاری شوند و توسط بندسارها برای زراعت سیلابی، مهار شوند، مابقی روان آب‌ها برای تغذیه آبخوان‌ها به سفره‌های آب زیرزمینی این منطقه نفوذ می‌کنند.
وی در بخش دیگری از سخن خود به تغییرات اقلیمی و اثرگذاری آن بر میزان و نحوه بارش‌ها در این منطقه نیز اشاره و بیان کرد: با توجه به اینکه طی سال‌های اخیر در این منطقه میزان بارش‌ها، کمتر اما تعداد وقوع سیلاب‌های مخرب بیشتر شده و درجه امای هوا نیز افزایش یافته، در این مطالعه پیشنهاد شده است که بهره گیری از این دانش بومی و تاریخی، حفظ شود.
بزرگمهر همچنین افزود: انجام اقدامات پیش کنترلی در بالادست مسیر عبور سیلاب‌ها از ارتفاعات منطقه برای آرام سازی و مهار آنها با اقدامات فنی و مکانیکی آبخیزداری نیز پیشنهاد شده است.
وی همچنین گفت: البته باید روش‌های به زراعی به بهره برداران این منطقه آموزش داده شود.
محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی افزود: بهره برداران این منطقه نیز باید از ادوات به روز کشاورزی برای زراعت بهره بگیرند.
انتهای خبر/قهرمانی