به گزارش عصراترک، امر ازدواج در جامعه ایران در میان اقوام و مذاهب مختلف جاری در این سرزمین علاوه بر اینکه به عنوان یک امر شرعی، مهم برشمرده شده، حتی مهترین عرف جامعه در این سرزمین است.

در این جامعه، اهمیت امر ازدواج از چنان جایگاه والایی برخوردار است که نهاد خانواده که با امر ازدواج تشکیل می شود، نهادی مقدس محسوب می شود و از وجود این نهاد مقدس، بشر متولد می شود و جامعه با حیات خود ادامه می دهد.

افراد این جامعه نیز با تفکر، باورها و اعتقادات خود، روح جامعه و فرهنگ جامعه خود را زمینه سازی می کنند و به آن ارزش و جهت می دهند.

از جمله این ارزش سازی ها می توانند ازدواج، تشکیل خانواده، تحصیل، آموزش، اشتغال، ثروت، رفاه، اقدامات عام المنفعه باشند.

در جامعه ایران، هموراه امر ازدواج و سن ازدواج برای دختران و پسران مجرد تحت تاثیر شرع و باورهای قومیتی و عرف هر منطقه بوده است که حتی ازدواج دختران و پسران در سنین پایین نیز امری رایج و پذیرفته شده، بود.

اما همانطور که جامعه موجودی زنده و انعطاف پذیر است، این جامعه با بهره مندی از امکانات آموزش همگانی و آموزش عالی طی چندین دهه گذشته و حتی بهره مندی از تکنولوژی های ارتباطات جمعی و رسانه ای پیشرفته دنیا، در جریان باورهای دیگر فرهنگ ها و اندیشه های نو قرار گرفت که این آشنایی سبب ساز بروز تحولات و تغییراتی در ارزش های اجتماعی و فرهنگی جاری این جامعه شد.

کسب رفاه، تلاش برای دست یافتن به زندگی مادی ایده آل تر، داشتن تحصیلات عالیه، داشتن شغلی پر درآمد، تجمل گرایی، به دنبال آن چشم و هم چشمی های بیشتر از جمله پیامدهایی بودند که به دنبال این زیرساخت های آماده شده و ورود تکنولوژی های ارتباطات جمعی به کشور بوجود آمدند.

و به دنبال آن، این پیامدهای بوجود آمده، برخی از باورها را نیز تحت تاثیر خود قرار داد از جمله سن ازدواج را.

همانطور که در این سرزمین ازدواج حتی در سنین پایین تا قرن ها امری متداول بود، اما با تحولات و تغییرات اتفاق افتاده، جهت خود را تغییر داد و رو به سن بالا گذاشت.

و به مرور در این جامعه، علاوه بر تحصیلات عالیه و یا استفاده از ابزارهای ارتباط جمعی که سن ازدواج را جهت داد همچنین مسائلی دیگر از جمله تعیین مهریه های بالا و تجمل گرایی نیز این جهت دهی را هدایت کردند.

هر چند که در حال حاضر این پدیده اجتماعی بوجود آمده در جامعه ایران بیشتر کلان شهرها و مراکز استان ها را در برگرفته، اما شرایط اقتصادی حال حاضر به زودی شهرهای کوچک و روستاها را نیز با مسئله افزایش سن ازدواج مواجه خواهد کرد.

افزایش سن ازدواجی که قطعا نرخ باروری را تحت تاثیر قرار می دهد و وقتی نرخ باروری دچار چالش شود قطعا تولید علم و گردش چرخ های تولید، صنعت و اقتصاد را نیز متاثر می کند.

شیوع پدیده ازدواج در سن بالا بجای ازدواج به موقع

در این باره، نجفی زاده، قاضی دادگاه خانواده در دادگستری خراسان شمالی در گفت و گو با عصراترک اظهار کرد: در جامعه علل مختلفی بر افزایش سن ازدواج نقش دارند که به حوزه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مربوط می شوند.

نجفی زاده با اشاره به علل اجتماعی در بروز پدیده افزایش سن ازدواج در جامعه، عنوان کرد: مشکلات خانوادگی و اختلافات خانوادگی که حتی منجر به ضرب و جرح های درون خانوادگی و فامیلی نیز می شود از مهمترین علل اجتماعی هستند که اشخاص مجرد را برای امر ازدواج و تشکیل یک زندگی مشترک مردد می کند.

وی افزود: این تصور که ممکن است سهم او از ازدواج نیز گرفتار شدن در اختلافات خانوادگی و دادگاه خانواده باشد، این تصور، تمایل به ازدواج را در مجردها می کاهد و یا امر ازدواج را به تاخیر می اندازد.

این قاضی دادگاه خانواده در دادگستری خراسان شمالی همچنین اعتیاد و شیوع آن را در جامعه از دیگر علل مهم اجتماعی در افزایش سن ازدواج برشمرد و گفت: شیوع این بیماری در جامعه، اعتماد افراد جامعه را نسبت به یکدیگر می کاهد و یا از بین می برد.

علاوه بر این، وی با اشاره به مناطق روستایی، بیان کرد: به علت دست یافتن به شغل پایدار و درآمدزا، نوجوانان و جوانان پسر ساکن روستاها به مراکز شهرها و یا کلان شهرها مهاجرت می کنند که این مسئله مهاجرت نیز شرایط و امکان ازدواج دختران ساکن در روستاها را تحت تاثیر قرار می دهد و توازن ازدواج در روستاها را بر هم می زند.

نجفی زاده افزود: در حال حاضر شاهد بروز این پدیده اجتماعی در سطح روستاها هستیم که در گذشته وضعیت به این گونه نبود.

وی در ادامه بر عامل فرهنگی در افزایش سن ازدواج دختران و پسران مجرد نیز تاکید کرد و گفت: در گذشته باور به امر ازدواج، ریشه در باورها ی عرفی و شرعی دانست که با گذر زمان این باور در جامعه تغییر کرده است.

این قاضی دادگاه خانواده در دادگستری خراسان شمالی عنوان کرد: در گذشته، امر ازدواج یک اولویت اجتماعی و فرهنگی بود اما به مرور زمان با نفوذ فرهنگ و باورهای غربی به کشور این باور دیگر اولویت اول فرهنگی و اجتماعی جامعه نیست.

وی گفت: باور و اولویت ازدواج در سنین 35 سال و به بالا کم کم جایگزین ازدواج در سنین کم و یا دوره جوانی حد فاصل 20 تا 30 سال شده است.

نجفی زاده تصریح کرد: دغدغه ازدواج در سن جوانی در نگاه جامعه کمرنگ شده است که رویکرد جدید جوانان، ازدواج در سنین بالا است.

وی افزود: برخی از جوانان هدف از ازدواج در سن بالا را مبتنی بر انتخاب همسری با بلوغ فکری و عاطفی تکامل یافته تر مبنا گذاشته اند.

این قاضی دادگاه خانواده در دادگستری خراسان شمالی یادآور شد: این در حالی است که پرونده های خانواده، این باور را تایید نمی کند.

وی بیان کرد: بلوغ فکری، امری نسبی است و دختران و پسران مجرد هیچگاه به این انتخاب ایده آل نخواهند رسید.

نجفی زاده افزود: تجربه ثابت کرده است که ازدواج در سنین بالا با نگرانی های خاص خود همراه است.

وی همچنین یادآور شد: بالا رفتن سن حتی مجردها را گرفتار سخت گیری های بیشتر در انتخاب همسر می کند که شاید هیچگاه نتوانند همسر ایده آل خود را پیدا کند.

افزون بر این، این قاضی دادگاه خانواده در دادگستری خراسان شمالی، عوامل اقتصادی در افزایش سن ازدواج را بسیار مهم دانست و گفت: بیکاری، نداشتن درآمد کافی، نداشتن مسکن، ضعف مالی در تهیه جهیزیه همچنین نقش مهریه و تجمل گرایی در این زمانه بر افزایش سن ازدواج مجردان جامعه بسیار موثر بوده اند.

وی گفت: زندگی ماشینی، رفاه، تجمل گرایی، چشم و هم چشمی ها، داشتن شغل با درآمد بالا، داشتن خانه و خودرو، سبک و باور به امر ازدواج و تشکیل زندگی مشترک را تغییر داده است.

نجفی زاده بیان کرد: حتی برخی از خانواده ها میزان مهریه را عامل مهم بر دوام زندگی فرزندان خود ملاک قرار داده اند.

وی افزود: در این زمانه کارکرد مهریه برای تصمیم بر تشکیل یک زندگی مشترک در مقایسه با گذشته فرق کرده است.

این قاضی دادگاه خانواده در دادگستری خراسان شمالی بیان کرد: در گذشته میزان مهریه بر اساس توانمندی مرد در توان پرداخت، ارزش گذاری و تعهد می شد، با این وجود، در این زمانه مهریه به عنوان ابزاری برای حفظ زندگی و تعهد آفرینی مرد نسبت به حفظ کانون خانواده ملاک قرار گرفته است.

وی افزود: حتی بسیاری زیربار مهریه ای میروند که هنوز در باور " کی داده و کی گرفته " به سر می برند و این نگاه به این تعهد مالی بسیار اشتباه است.

این قاضی دادگاه خانواده در دادگستری خراسان شمالی تاکید کرد: آنچه که یک زندگی را حفظ می کند و بر دوام آن می افزاید محبت میان زوجین همچنین بهره مندی از مهارت های زندگی و ارتباطی است.

نجفی زاده گفت: این مهارت ها باید به فرزندان آموزش داده شوند تا بتوانند برای همسر گزینی درست و تشکیل زندگی با دوام، خود را برای ازدواج در سن مناسب آماده کنند.

زیرساخت های ازدواج به موقع برای جوانان باید آماده سازی شود

حمید وظیفه شناس، روانشناس و کارشناس امور اجتماعی نیز در گفت و گو با عصراترک اظهار کرد: خانواده در تمام دنیا یک نهاد مقدس است اما در جامعه ایران و در این زمانه، تشکیل این نهاد مقدس تحت تاثیر عواملی از جمله بیکاری، نبود فرصت های عادلانه اشتغال، افزایش سطح تحصیلات و به دنبال آن افزایش سن ازدواج همچنین رواج مهریه بالا، زندگی ماشینی و شیوع گرایش به تجمل گرایی قرار گرفته است.

وظیفه شناس بیان کرد: تمامی علل یاد شده موجب افزایش سن ازدواج و حتی کاهش تمایل به ازدواج را رقم زده است.

وی عنوان کرد: درحالیکه انتخاب همسر به عنوان داشتن شریک زندگی و همدم زندگی مهمترین هدف از ازدواج است، به علل یاد شده جمعیتی از جوانان در آستانه ازدواج، این امر را به تاخیر می اندازند.

کارشناس امور اجتماعی اظهار کرد: درحالیکه دولت باید برای آماده سازی زیرساخت های اقتصادی به منظور امکان پذیری ازدواجی به موقع را برای جوانان برنامه ریزی و اقدام کند همچنین می بایست ارائه آموزش های کارشناسی شده در زمینه های مهارت زندگی، مهارت همسر داری، مهارت ارتباط، تربیت فرزندان را به خانواده ها و فرزندان در دستور کار قرار دهد.

وی تاکید کرد: زمان ارائه این آموزش ها باید از سنین نونهالی آغاز شود و در عین حال، والدین نیز می بایست از این آموزش ها بهره مند شوند.

وظیفه شناس تصریح کرد: ارائه این آموزش ها باید مستمر باشد.

لزوم آگاهی بخشی به جوانان از تعهدات مهریه

محمدمهدی علی نیا از وکلای خراسان شمالی با اشاره به نقش مهریه در تصمیم جوانان بر ازدواج و حتی تاثیر بر افزایش سن ازدواج، عنوان کرد: آگهی بخشی به جوانان درباره مسائل مربوط به تعهدات مهریه بسیار ضروری است.

علی نیا گفت: جوانان باید از تعهدات حقوقی مهریه آگاه باشند تا با دقت بیشتری تصمیم بگیرند.

 ارائه آموزش های مهارت زندگی برای تشکیل خانواده های با دوام

مهدی نوری، مدرس دانشگاه و جامعه شناس در گفت و گو با عصراترک در این باره اظهار کرد: جامعه یک موجود زنده است که این موجود زنده هموراه خود را با تغییرات جدید وفق می دهد.

وی تشکیل خانواده، برآورده شدن نیاز جنسی، تداوم نسل همچنین انتقال آداب و رسوم به نسل های بعد را از مهمترین کارکردهای ازدواج برشمرد و گفت: با این وجود، در جامعه ایران از 30 سال گذشته به بعد این نگاه به امر ازدواج تغییر کرده است.

نوری بیان کرد: ادامه تحصیل از عوامل بسیار مهم در تغییر نگرش درباره امر ازدواج بوده است.

وی افزود: درحالیکه در جامعه امکان فرصت ادامه تحصیل برای جوانان فراهم شده است، با این وجود، فرصت های شغلی متناسب با تحصیلات عالیه برای تمامی جوانان که بتوانند از درآمد مناسبی بهره مند شوند، فراهم نشده است.

این مدرس دانشگاه گفت: این مسئله بر افزایش سن ازدواج تاثیر گذاشته است.

افزون بر این، وی به ترویج مهریه های بالا در امر ازدواج نیز اشاره و بیان کرد: در این زمانه، خانواده ها مهریه بالا را پشتوانه ای برای داوم زندگی قلمداد می کنند درحالیکه در گذشته مهریه ها سنگین نبود.

نوری گفت: شیوع درخواست مهریه های سنگین در مسئله کاهش اعتماد عمومی در جامعه ریشه دارد که این امر موجب شده است تا مردان مجرد این مسئله را ملاکی مهم در تصمیم به ازدواج در نظر بگیرند.

وی افزود: در این زمانه درخواست مهریه از پول و سکه به زمین و ماشین جهت پیدا کرده است.

در عین حال، این مدرس دانشگاه با تصریح بر این مطلب که این جامعه است ارزش ها و اعتبار ها را برای افراد تعیین می کند و اشاعه می دهد، بیان کرد: در جامعه ای که پول و ثروت، ارزش شده است بنابراین، تجمل گرایی و چشم و هم چشمی ها نیز به خصوص در امر ازدواج رواج پیدا می کنند.

وی خاطرنشان کرد: تمامی این عوامل یاد شده بر افزایش سن ازدواج بسیار مهم هستند که اثرات این پدیده را فعلا در مناطق شهری شاهد هستیم، با این وجود، خواه و ناخواه این مسئله از طریق ابزارهای ارتباط جمعی به مناطق روستایی نیز تعمیم پیدا می کند.

این مدرس دانشگاه در خاتمه بیان کرد: برای رواج ازدواج به موقع و تشکیل زندگی های با دوام باید اعتماد عمومی به جامعه بازگردد و ارتباطات درون خانوادگی، اصلاح و گفتمان و صمیمت در درون خانواده گرمتر شوند.

نوری همچنین بر لزوم ارائه آموزش های مهارت های زندگی به خانواده ها و فرزندان نیز تاکید کرد و گفت: این مسئولیت بر عهده آموزش و پرورش، دانشگاه ها و رسانه ها و دیگر نهادهای فرهنگی است.

انتهای پیام/سمانه قهرمانی