قلعه جلال الدین گرمه، که به دلیل عدم تخصیص بودجه، چاهی که در درون آن قرار دارد، به صورت کامل مرمت و کشف نشده است، در حالی که طبق گفته مردم محلی راز ها و افسانه های زیادی در دل این چاه نهفته است.
به گزارش خبرنگار عصراترک از شهرستان گرمه، قلعه جلال‌الدین مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در نزدیکی شهرستان گرمه واقع شده و این اثر در تاریخ سه بهمن ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۵۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
این قلعه در حدّفاصل جاده گرمه به جاجرم، بر روی تپه نسبتاً مرتفع سنگی قرار گرفته‌است و با پلانی شش گوش، دارای شش برج مدور در اطراف است و در ورودی آن در ضلع جنوبی قرار دارد که در گذشته عمارتی نیز بالای در ورودی قرار داشته‌است.
نظریات مختلفی در خصوص این که این قلعه متعلق به چه کسی می‌باشد، وجود دارد. عده‌ای این قلعه را به جلال‌الدین سلجوقی و عده‌ای آن را به جلال‌الدین؛ بنیان‌گذار سلسله جلالیه نسبت می‌دهند اما نظریه‌ای که در حال حاضر مطمئن‌تر و محتمل‌تر از بقیه به نظر می‌رسد این است که قلعه جلال‌الدین یک قلعه نظامی است که مربوط به قرن هفتم هجری قمری بوده و آن را به سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه نسبت می‌دهند.
بر اساس این نظریه به نظر می‌رسد که این قلعه به دستور سلطان جلال‌الدین و در هنگام حمله مغول به ایران و در جریان جنگ و گریزهای سلطان جلال‌الدین و در زمانی که وی پس از مرگ پدرش در جزیره آبسکون (آشوراده کنونی) از جانب مازندران به سمت شرق ایران حرکت کرد تا خود را برای مقابله با سپاهیان مغول آماده سازد، ساخته شده باشد.
کشف قسمت های باقی مانده قلعه جلال الدین، هویت اصلی شهر را مشخص می کند
رستمی، یکی از ساکنان بومی و قدیمی این شهرستان در رابطه با قلعه جلال الدین در گفتگو با خبرنگار عصراترک اظهار داشت: قلعه جلال الدین یک میراث ناشناخته است، زیرا که از زمان قدیم مکان های مهم حتی خانه ها دارای دو درب بوده اند ولی قلعه به این بزرگی فقط دارای یک در ورودی است.
وی ادامه داد: این قلعه به گفته قدیمی تر ها و کاوش ها یک قلعه نظامی بوده که پس اتاقک ها و ساختار درونی قلعه بزرگتر از آن چیزی است که الان مشاهده می‌شود، پس بنا بر شواهد موجود هنوز بخش زیادی از این قلعه کاوش نشده است.
رستمی بیان کرد: درون این قلعه چاهی وجود دارد که طبقه گفته محلی ها، یک چاه آب عادی نیست به دلیل اینکه جای هیچ بیل و کلنگی وجود ندارد و بسیاری از افراد بومی بر این باور بودند که درون آن چاه یک راه مخفی وجود دارد که برای تأمین نیاز آب شرب به سمت شهر وصل می‌شده است.
وی اضافه کرد: این میراث قدیمی اگر به صورت پیشرفته و دلسوزانه کشف شود، مطمئنا چیز های زیادی از گذشته این قلعه و از همه مهم تر هویت اصلی این شهر مشخص می‌شود.
قلعه جلال الدین رازهای زیادی در خود نهفته دارد
نوروزی یکی دیگر از قدیمان این شهرستان در رابطه با یان قلعه توضیح داد: تاریخچه این قلعه از زمان های قدیم مربوط به رستم بوده و باغ مزاری که در این شهرستان نیز وجود دارد مربوط به همان جنگی است که در پایین این قلعه رخ داده است.
وی با اشاره به اینکه قلعه جلال‌الدین راز های زيادی در خود نهفته دارد، گفت: متاسفانه مسئولان به فکر این میراث با ارزش نیستند، در حالی که با وجود پیشرفت های علمی این قلعه به درستی و تمام و کمال کشف نشده است.
نوروزی ادامه داد: این اطمینان را می دهم که قطعا شکل اصلی این بنا کاملا متفاوت است و قلعه جلال الدین و باغ ملی دو قطعه جداگانه نیستند، بلکه مکمل اند، زیرا خشت های هر دو بنا از یک ساختار برخوردارند.
قلعه جلال الدین تنها موزه الکترونیکی در ایران است
محمودی فر، مدیرمیراث فرهنگی و گردشگری شهرستان گرمه در رابطه با بررسی دقیق این قلعه در گفتگو با خبرنگار عصراترک اظهار داشت: مرمت و کاوش قلعه جلال الدین از سال ۱۳۸۵ شروع شده و در سال ۱۳۹۰ منبت کاری و کشف این قلعه به پایان رسیده است.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه تاکنون قسمت چاه قلعه به درستی مرمت نشده است، نظرات مختلفی در این رابطه وجود دارد.
محمودی فر گفت: مقدار زیادی سنگ و خشت خام در داخل قلعه وجود داشت، که با تلاش های بسیار، سنگ و خاک های درون قلعه برداشته شد و نمایی که الان مشاهده می شود به وجود آمد و در سال ۱۳۹۰ به عنوان موزه الکترونیکی ثبت شد.
این مقام مسئول اضافه کرد: قلعه جلال الدین تنها موزه الکترونیکی در ایران است، زیرا در این قلعه زندگینامه جلال الدین خوارزمشاه به صورت الکترونیکی پرده خوانی و درون اتاقک های قلعه وجود دارد.
تخصیص بودجه به عملیات کشف قلعه، به تمام افسانه ها پایان می دهد
وی بیان داشت: در سال ۱۳۸۸ زمانی که شهرستان گرمه از شهرستان جاجرم جدا شد و به صورت شهرستانی مستقل شناخته شد، قلعه جلال الدین در شهرستان گرمه و شهر گرمه به ثبت رسیده است و حفظ امورات نگهداری قلعه را شهرداری و میراث فرهنگی شهرستان برعهده دارند.
محمودی فر گفت: طی سال جاری پروژه جدیدی برای کشف چاه این قلعه اختصاص پیدا کرده و به محض تامین بودجه شروع به فعالیت خواهند کرد و بر این اساس نظرات و پرداخته های ذهن مردم محلی در رابطه با چاه قلعه رد یا اثبات می شود.
وی بیان داشت: علاوه بر این کشف چاه قلعه باعث می شود، قدمت این قلعه مشخص و تمام افسانه ها و صحبت های مردم در رابطه با این قلعه تعیین تکلیف شود.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: قلعه جلال الدین رها نشده است و به دلیل تقسیم بندی بودجه برای کشف تخصصی این قلعه نیاز به زمان بوده که امید است امسال با وجود بودجه ای که قرار است،اختصاص یابد این اکتشافات انجام شود.
انتهای پیام/ زهرا قلی زاده