به گزارش عصراترک، تاریکی طبیعت ، زایش زندگی و سرسبزی و از همه مهمتر آغاز به کار انسانهای کارورز بوده است، بسیاری از عالمان و ریاضیدانان از جمله محمود کاشغری ، ابوریحان بیرونی و حکیم عمر خیام سعی کرده اند یک ارتباط علمی بین آیین نوروز و دگرگونی طبیعت تعریف کنند.

در ادبیات ترکمن از نوروز با نامهای بهار بایرامی ،ارگن اورغون بایرامی ،اوغوز گونی ، چاروا بایرامی ، چوپان بایرامی ،گوگلان ،دوغونوش و قالغونوش نام برده شده است .

شاعران کلاسیک ترکمن از جمله شیدایی و مختومقلی فراغی از اهمیت نوروز دراشعار خود بهره برده اند به طوری که فراغی بزرگ می گوید: ( نوروز گلسه عالاما   رنگ قیلار جهان پیدا ) همچنین درسطر دیگری برای مغفرت از حرمت نوروز وام می گیرد، ( یرده نوروز حرمتی    گوگده یولدوز حرمتی ، آیینگ گونینگ حرمتی   گناهیم گذشت ایله ).

 نوروز در ادبیات شفاهی ترکمن ها نیز از جایگاه خاصی برخوردار است . به طوری که دهقانان نقل هایی از نیاکان خود را با این عناوین همواره زمزمه می کنند .                                                                                                                         نوروز یاغموری کوموش   نیسان یاغموری آلتین                                                                                                                                                                                                  قورغما نوروز قیشیندن    قورغ نیسانینگ بشیندن                                                                                                                                                                                       نوروز یاغار نیسان اوونر    نیسان یاغار انسان اوونر                                                                                                                                                                                     نیساندا بیر دامجا سووام آلتین دور                                                                                                                                                                                                            که منظور از نیسان ماه اردیبهشت و هنگام تشنگی محصولات است .                                                                                                                                           

خواجه رشید الدین فضل الله درکتاب جوامع التواریخ می نویسد روز تولد اوغوز خان طبیعت سراسر به سبزه گرایید و همه جا گل شکوفان گشت . پس روز تولد اوغوز خان را آغاز سال نو اعلام کردند و آن را  اوغوز گونی   نامیدند .                                                                                                                     

یوسف حاجب خاص یکی از وزیران پادشاهی قارا قانلوها درکتابی به نام قوتارتقی بیلیت درمورد آیین برگزاری نوروز مطالبی نوشته است از جمله آداب ترکمنها درنوروز این بوده است که جوانانی که به سن بلوغ رسیده اند را سوار بر اسب نموده و با کاسه زرین آب می نوشانده اند و کودکان متولد شده درآن ایام را نوروز نام می نهاده اند، دختران به مونجوق آتدی و بیجه آتدی و پسران به سرگرمی عاشق بازی و چلیک می پرداخته اند . دختران درهنگام بازی از سطرهای موزونی تحت این عناوین بهره می برده اند .

نوروز گلدی بوگیجه    قیزلار آتار لار بیجه              کیمینگ بیجه سی چیغسه   بایراغی خوراز جوجه

انتهای پیام/رحیمی