به گزارش عصراترک، اقوام ساکن در خراسان شمالی را بیشتر تات ها، کرمانج ها، ترک ها، ترکمن ها و فارسهای مهاجر از سایر استانها تشکیل می دهند. علاوه بر این قومیتها به تعداد محدودی اقوام عرب، بلوچ و لر نیز در چند روستای استان سکونت دارند. وجود اقوام مختلف با فرهنگها و آداب و رسوم متفاوت سبب شده این استان به گنجینه فرهنگها شهرت یابد.

در آستانه نوروز 1401 با هدف معرفی مناطق گردشگری خراسان شمالی روزانه یکی از شهرستان ها و مناطق دیدنی شان تقدیم نگاه تان می شود:

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی عصراترک، شهرستان اسفراين در جنوب شرقی استان خراسان شمالي قرار گرفته و از شمال به شهرستان های بجنورد و شیروان، از شمال شرقی به شهرستان فاروج، از غرب به شهرستان جاجرم و از جنوب و جنوب شرقی به استان خراسان رضوی محدود می شود.
این شهرستان با مساحت بالغ بر حدود پنج هزار و 345 کیلومتر مربع دارای دو شهر اسفراین وصفی آباد، دو بخش، هفت دهستان و 150 آبادی است. شهرستان اسفراین در دامنۀ جنوبی کوه های آلاداغ و جنوب و غرب شاه جهان قرار گرفته و در جنوب آن نیز رشته کوه های کم ارتفاع تر از جمله کوه های جغتای وجود دارد. عمده ترین مراکز سکونتی، دشت اسفراین و صفی آباد هستند.

آثار به جامانده از استقرارهای پیش از تاریخی از جمله «جیران تپه» در شهرستان اسفراین نشان دهندۀ سابقه تاریخی کهن این منطقه است.

ارگ بلقیس در نزدیکی شهر اسفراین از جمله مهمترین بقایای شهرهای دوره اسلامی است.

اقوام کرد، ترک و تات از ساکنین اصلی این شهرستان هستند که هر یک فرهنگ، آیین و هنرهای مختص به خود را دارند. قدمت سکونت کردهای این شهرستان به عصر صفویه باز می گردد، ترکها که عمدتا ساکن صفی آباد هستند ریشه ای 300 ساله دارند و تات نشینان نیز که در روستاهایی همچون رویین با قدمتی هزارساله سکونت دارند. وجود تنوع قومیتی جذابیتی کم نظیر به این منطقه بخشیده است.

شهر تاریخی بلقیس به شماره ثبت ملي4497

ارگ بلقيس بقاياي شهر کهن اسفراين  واقع در سه کیلومتری جنوب شهر اسفراین کنونی از سده هاي نخستين اسلام شکل گرفته و تا پايان دوره صفوي و اوايل قاجار زندگي در آن جريان داشته و به عبارتي بیش از هزار سال تاریخ اسفراین را در دل خود جای داده است.

شهر بلقيس شرايط و ويژگي هاي كامل يك شهر اسلامي را داراست و از بخش هاي مختلف شامل ارگ، شارستان و تاسيسات مختلف شهري چون بازار و مسجد و... برخورداربوده است.

ارگ بلقیس مهم ترین و شاخص ترین اثر اين مجموعة باستاني است که از آن مي توان به عنوان یکی از بزرگترین سازه های خشتی در ایران نام برد.

این سازه بزرگ خشتی و چینه ای وسعتی حدود 51 هزار مترمربع دارد که زماني 29 برج در اندازه های متفاوت حفاظت از آن را به عهده داشته اند.

در گرداگرد ارگ يک خندق وسيع وجود دارد که نفوذ پذيري قلعه را دشوار مي ساخته است.

در محدودۀ حصار شهر(شارستان) آثار دیگری نیز قابل مشاهده است که عبارتند از: بقعه شیخ آذری شاعر و عارف قرن نهم هجري که در قسمت شمالی شارستان شهر واقع شده است، راسته بازار در بخش میانی شهر، مشتمل بر بازار و بخش هاي اقتصادي شهر است كه مابين تپه منار در جنوب و شيخ آذري در شمال قرار گرفته است و محل معروف به «تپه منار»که با توجه به نوشته های مورخین، جغرافی نویسان و نیز کاوش های باستانشناختی احتمالاً محل مسجدی است که بخش هایی از آن را باستان شناسان کاوش کرده اند.

همچنین، دو بنای مهم دیگر هم خارج از حصار شهر بلقيس ولي در نزديکي آن قرار دارند که يکي بنای کاروانسراي معروف به کهنه رباط در بخش شمال غربي شارستان شهر بلقيس و ديگري مجموعه اي معروف به یخدان ها که در بخش جنوب غربی شهر تاریخی اسفراین قرار دارند.

آرامگاه شیخ آذری به شماره ثبت ملي 4497

آرامگاه حمزه بن علی آذری معروف به شیخ آذری از شاعران و عارفان قرن نهم هجری قمری در جنوب شهر اسفراین، در حدود یک کیلومتری شمال شرقی خرابه‌های شهر تاریخی بلقیس و در میان اراضی کشاورزی واقع شده است.

قلعه صعلوک به شماره ثبت ملي 29434

قلعه صعلوک دژی استوار بر جبهۀ جنوبی ارتفاعات سالوک است که قدمت آن به قرون ششم تا هفتم هجري می رسد و در متون تاريخي مختلف از آن ياد شده است که این قلعه بر فراز يک صخره منفرد با ديواره هاي پرتگاهي ساخته شده که دسترسی و تسخير آن را در زمان آبادانی وحیات قلعه بسيار دشوار می ساخته است.

در داخل قلعه بقاياي تاسيساتی مانند انبار آذوقه و غلات، حمام، آسياب، زندان و مقر فرمانده قلعه و سایرین وجود دارد که مجموع مساحت قلعه را به بيش از يک هکتار مي رساند.

قلعه صعلوک از نظر وسعت و موقعیت بسیار صعب العبور و یکی از مهمترین قلاع نظامی دورۀ اسلامی در شمال خراسان است.

مقبره باباقدرت به شماره ثبت ملي 11052

مقبره باباقدرت واقع در غرب روستاي دهنه اجاق اسفراین، به شیوۀ دستکند شکل گرفته است و تمام اجزاء تشکیل دهندۀ آن در دل یک تپه طبیعی حفر شده است. پلان کلی بنا از سه بخش اصلی شامل یک ورودی در سمت شرق،  تالاری مستطیل شکل، یک رشته پلکان در انتهای دالان و گنبدخانۀ مربعی تشکیل شده است.

در بخشهای مختلف گنبدخانه آن تزییناتی به شکل نقوش هندسی یا آیات قرآن و احادیث با رنگ آبی نوشته شده است. برخی پژوهشگران صاحب این قبر را «درویش حسین بن محمد» و سازندۀ«بقعه امامزاده کوران» می دانند.

آرامگاه رشيد الدين محمد بيدوازي به شماره ثبت ملي 2192

شیخ رشید الدین محمد بیدوازی از مشایخ صوفیه در سال 877 هجری وفات یافته و در زادگاهش بیدواز به خاک سپرده شده است که بر مزار او یک بنای سادۀ هشت ضلعی گنبددار با سنگ لاشه و ساروج ساخته شده است.

نمای داخلی بنای آرامگاه با طاق نماهای ساده تزیین شده که در روی آنها یک افریز گچ بری شده به خط ثلث در ارتفاع 4/2 متری از کف بنا گرداگرد دیوارها چرخیده است.

در کتیبه افریزها آیاتی از قرآن مجید و صلوات چهارده معصوم است و در بخشی از آن نیز صاحب قبر را محمد رشید الدین نوادۀ شیخ همام و نبیرۀ شیخ احمد غزالی معرفی کرده است.

درب و ضریح آرامگاه از جنس چوب گردو و چنار به ابعاد130 در 193 ودر ارتفاع 180سانتی متر دارای نقوش وکتیبه هایی با منبت کاری بسیار زیبا است و اکنون به موزه باستان شناسی بجنوردمنتقل شده است.

منطقه نمونه گردشگری میلانلو 

دهستان ميلانلو به مرکزيت روستاي پرکانلو از توابع بخش مرکزي شهرستان اسفراين در 9 کيلومتري شرق شهر اسفراين، قرار دارد.

ازمهمترین جاذبه های این منطقه نمونه گردشگری باتوجه به موقعيت کوهستاني آن کوهستان شاه جهان و کرکزو، دره ها، جويبارها و چشمه سارها واز جمله چهل چشمه (روستاي سرچشمه)، باغات و مناظر سرسبز و انواع محصولات باغي مانند سيب، هلو، زردالو ،گردو و...، انواع صيفي جات ، بافت معماري سنتی روستاهاي منطقه، غار نوشيروان، غار سنجد سرچشمه، منطقه تفريحي چمن که بخصوص در ايام نوروز وسيزده بدر پذيراي خیل دوستداران طبيعت است، از جمله جاذبه ها و ظرفیت های این منطقه نمونه گردشگري است.

منطقه نمونه گردشگری سد بيدواز

روستاي بيدواز از توابع دهستان ميلانلو بخش مرکزي، در 19 کيلومتري شمال شرق شهر اسفراين قرار گرفته است.

برخی از جاذبه هاي گردشگري آن عبارتند از چشمه علي بره در ابتداي ورودي روستا، چشمه مسجد، چشمه رشيدالدين بيدوازي ، رودخانه پرآب بيدواز و سد بيدواز که بر روي این رودخانه احداث شده است.

از جاذبه هاي فرهنگي- تاريخي منطقه نیز مي توان به بافت قدیمی و زیبای روستا، قلعه بالا، حمام قديمي روستا، آرامگاه شيخ رشيدالدين بيدوازي و ... اشاره کرد و از جمله صنايع دستي روستا گليم بافي ،پلاس، جاجيم وسفره کردي هستند.

منطقه نمونه وروستای هدف گردشگری رويين

روستای تاریخی، سرسبز و زیبای رویین در فاصله 27 كيلومتري شمال شهر اسفراين واقع شده است.

 این روستا با تاریخی هزار ساله، بافت تاریخی ثبتی و باغات و مناظر چشم نواز امروزه به یک مقصد گردشگری شناخته شده در شهرستان اسفراین و استان خراسان شمالی تبدیل شده است.

خانه های سنتی به زيبايي چشم نوازی به صورت پلكاني ساخته شده اند بطوريكه پشت بام منزل يكي حياط خانه ديگري است.

 رویین با دهها کارگاه سنتی چادرشب بافی، چتائی بافی، دستمال و حوله بافی بعنوان نخستین دهکده نساجی سنتی ایران معرفی شده است.

در این خصوص حمام تاریخی روستا نیز به موزه نساجی رویین تبدیل شده است.

سيب، گلابي، گردو، انگور، هلو و زردآلو، گردو، فرآورده های دامي چون عسل و برخی صنایع دستی از جمله چادر شب و حوله های سنتی از مهمترین سوغات این روستا محسوب می شوند.

کشتی با چوخه

همه ساله در روز 14 فروردین بزرگترین مراسم کشتی باستانی و سنتی چوخه ایران در فضایی باز و بر روی خاک و با حضور علاقمندانی از از اقصی نقاط کشور در محل گود چشمه زینل خان (واقع درشمال شهر اسفراین) برگزار می شود. در پایان مسابقه مقامات ومسئولین کشوری و استانی به رسم یادبود جوایزی به نفرات برتر اهدا می کنند. از جمله جوایزی که به صورت سنتی به پهلوانان اهدا می شود گاو،گوسفند،اسب ،قالی و ... را می توان نام برد. این مسابقه علاوه بر روز چهارده فروردین در بسیاری از مراسم محلی بخصوص جشن های عروسی نیز به نمایش در می آید. لباسی که کشتی گیران به تن دارند چوخه نام دارد. چوخه در اصل کلمه ای کردی است و آن  عبارت است از شنل کوتاهی که کشتی گیران آن را با شال سفیدرنگی محکم می کنند. از آنجا که این ورزش از قدیم الایام در بین عشایر کرد شمال خراسان مرسوم بوده به این نام (کشتی با چوخه) معروف گشته است.

کشتی با چوخه سنتی را می توان به نوعی مادر تمام کشتی ها (آزاد، فرنگی، جودو، کوراش و ...)  دانست چرا که اکثر فنون خاص و بکری که در این کشتی اجرا می شود به کشتی های دیگر نیز راه یافته است. این کشتی به صورت قهرمانی کشور در تقویم ورزشی فدراسیون ورزشهای روستایی و عشایری قرار گرفته است .آیین کشتی باچوخه اسفراین در تاریخ 27/12/87  در فهرست آثار فرهنگی ناملموس کشور با شماره 30 به ثبت رسیده است .

انتهای پیام/ رحمانی