به گزارش عصراترک، گاز مایع یا  ِال.پی.جی که مخلوطی از هیدروکربن‌های سبک بوتان و پروپان است کاربردهای مختلفی دارد، که بیشترین مصرف آن در جهان در پخت و پز و گرمایش و خودرو می باشد.

استفاده از ِال.پی.جی به عنوان سوخت در سال 1860 در آمریکا آغاز و از سال 1930 برای سوخت اتومبیل مصرف شد. هم‌اکنون در ایتالیا و ژاپن سه میلیون خودروی ال.پی.جی‌سوز وجود دارد و سه هزار جایگاه در آلمان و یک هزار و 290 جایگاه ال.پی.جی در انگلستان فعال هستند.

همچنین در استرالیا 4 درصد وسایل نقلیه مسافرى با سوخت ال.پى.جى کار می‌کنند که این رقم در مکزیک حدود 400 هزار دستگاه خودرو و  در ایالات متحده و کانادا نیز به ترتیب 350 هزار و 170 هزار خودرو ال.پی.جى مصرف می‌کنند.

تجهیز خودروها به سوخت  ِال.پی.جی در ایران برای نخستین بار در سال 76

هم اکنون 22 سال  از تجهیز خودروها به سیستم  ِال.پی.جی در ایران می‌گذرد و برای نخستین بار در کشور از سال 76 یکصد هزار خودرو  ِال.پی.جی سوز شده‌اند که بیش‌تر این خودروها تاکسی یا خودروهای پرمصرف بوده‌اند، که امروزه به دلیل اظهارات غیرکارشناسی و برخی مسایل دیگر این سوخت به فراموشی سپرده شده است.

بر اساس تصویب نامه کمیسیون موضوع اصل 138 قانون اساسی در دوم مرداد سال 86 و در راستای توسعه استفاده از سوخت‌های جایگزین و تنوع در سبد سوخت و کاهش بار مالی واردات بنزین، وزارت نفت مکلف شد نسبت به توسعه استفاده از گاز مایع نفتی در خودروهای پرمصرف موجود به نحوی اقدام کند که طرح استفاده از گاز مایع نفتی (ال.پی.جی) به عنوان مکمل طرح استفاده از گاز طبیعی فشرده باشد.

این در حالی بود که با ابلاغ مصوبه شورای عالی اقتصادی و برنامه‌ریزی کشور، نصب تجهیزات استفاده از گاز مایع  ِال.پی.جی برای کلیه خودروها ممنوع شد.

توقف استفاده از  ِال.پی.جی و بلاتکلیفی چند ده هزار خودروی مجهز به این سوخت در کشور

از طرفی با توجه به‌ رتبه ۱۰۴ ایران در میان ۱۴۰ کشور دنیا از نظر استانداردهای آلایندگی، سوخت  ِال.پی.جی از جمله سوختهایی بود که می‌توانست در رفع مشکل آلایش‌های زیست محیطی و رفع بحران آلودگی‌های شهری کمک شایانی کند.‌

اینکه دولتمردان برای مقابله با آلودگی ناشی از بنزین و نیز گازوئیل چگونه این سوخت‌های مایع را در فهرست سوخت‌های مایع محفوظ می‌دارند سوال‌هایی است که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است؟

اکنون این سوال به‌وجود می‌آید که تکلیف چند ده هزار خودرویی که به سوخت ال.پی.جی مجهز شده‌اند، چیست؟ هرچند که مجهز کردن خودروها به سیستم استفاده از این سوخت ممنوع شده، ولی گزارش‌هایی مبنی بر فعالیت کارگاه‌های غیرقانونی در این زمینه که اقدام به انجام این کار می‌کنند، در دست است که با توجه به پایین بودن قیمت این سوخت و همچنین امکان طی مسافت بیش‌تر با این سوخت نسبت به سایر سوخت‌ها به نظر می‌رسد همچنان با تقاضای زیاد روبه‌رو باشند.

انفجار کپسول های نصب شده در صندوق عقب خودرو براثر تزریق غیراستاندارد سوخت مایع به خودرو که نتیجه این عدم مدیریت ها است و با جان مردم ارتباط مستقیم دارد شاید روزانه در نقاط مختلف کشور رخ دهد.

قضیه زمانی جالب تر می شود که وقتی جویا شدیم که چه ارگانی نظارت از این صنوفی که به صورت غیرمجاز و غیرقانونی تزریق سوخت خودرو را انجام می دهند، دارند،  در پاسکاری های اداری متولی را نیافتیم و هر یک به نحوی این قضیه را از سرخود باز کردند، تاسف برانگیزتر آن قسمت ماجرا بود برخی از مسئولان در مورد این چنین جایگاه هایی که به صورت معمول و آشکارا اقدام به توزیع سوخت گاز مایع برای خودروها می کنند، ابراز بی اطلاعی کردند.

شناسایی 30 مرکز غیرقانونی تزریق سوخت  ِال.پی.جی در بجنورد

مجید گریوانی، مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری بجنورد در گفتگو با خبرنگار ما اظهار کرد: براساس بازرسی های انجام شده  توسط کارشناسان آتش نشانی بجنورد 30 محل که به صورت غیرمجاز در حال تزریق  ِال.پی.جی هستند شناسایی شده اند و قطعا تعداد بیشتر از این خواهد بود.

گریوانی گفت: مراکز شناسایی شده طی نامه ای به دادستان بجنورد به عنوان مدعی العموم ارسال شد.

وی با اشاره به اینکه مجموعه ای خاص بر فعالیت این مراکز نظارت ندارد و در حال افزایش هستند ،ادامه داد: در سال 96 جلسه ای در دفتر معاون دادستان برگزار شد که اصناف این مجموعه را به عنوان یک صنف نپذیرفت و شرکت نفت با این دلیل که این سوخت صرفه اقتصادی ندارد به عنوان سوخت جایگزین برای خودرو مورد قبول قرار نداد.

7 انفجار در اثر تزریق غیر استاندارد سوخت  ِال.پی.جی در بجنورد

این مقام مسئول با بیان اینکه این سوخت بدون متولی و صنف در بین عموم مردم در حال توزیع است، اضافه کرد: از سمت آتش نشانی بجنورد پیشنهادی مبنی بر اینکه یک کارگاه در قالب واحدهای تجمیعی در خارج از شهر ایجاد شود و در آن مکان سوخت مورد نیاز خودروها تامین شود، بیان شد اما مورد قبول واقع نشد و این مبحث به صورت بلاتکلیف رها شده است.

گریوانی خاطر نشان کرد: گاز شهری یا CNG با ویژگی هایی که دارد در محیط باز خطرات کمتری می تواند ایجاد کند و باتوجه به اینکه این گاز در صورت نشت در محیط باز براساس سبک بودن نسبت به هوا به سمت بالا می رود و زمینه انفجار را ایجاد نمی کند.

وی عنوان کرد: در حالی که گاز مایع به علت سنگین بودن نسبت به هوا در صورت نشت در صندوق عقب خوردو یا اطراف آن در شرایط جوی مساعد به راحتی قابلیت اشتعال دارد و با توجه به پایین بودن دامنه اشتعال آن به سرعت شعله ور می شود و خطرات بیشتری شهروندان و استفاده کنندگان از این گاز را تهدید می کند.

گریوانی بیان داشت: در این زمینه سرمایه گذاران برای ایجاد جایگاه سوخت گاز مایع در خارج از شهر نیز پیشنهاداتی ارائه داده اند اما مورد قبول واقع نشده است.

مدیرعامل آتش نشانی بجنورد افزود: در سال 97 چهار انفجار  و در سال جاری سه انفجار براساس گاز مایع در مرکز خراسان شمالی رخ داده است که براثر آن چهار نفر مصدوم شدند که شدت جراحت یک نفر وخیم گزارش شده بود.

تاکنون در کمیسیون انرژی مجلس در حوزه  ِال.پی.جی صحبتی نشده است

عبدالله سامری، عضو کمیسیون انرژی مجلس و نماینده مردم خرمشهر در مجلس شورای اسلامی در دوره های یازدهم و دوازدهم اظهار کرد: استفاده از سوخت  ِال.پی.جی به عنوان سوخت برای خودرو خطرناک و غیرقانونی است و در سطح کشور حوادث زیادی برای استفاده کنندگان از این سوخت ایجاد کرده است.

وی با اشاره به اینکه دو دوره از نمایندگی اش در مجلس و عضویت در کمیسیون انرژی می گذرد، ادامه داد: تاکنون در کمیسیون انرژی مجلس در زمینه سوخت  ِال.پی.جی موضوعی مطرح نشده است.

این عضو کمیسیون انرژی مجلس اضافه کرد: برخی از افراد این مسیر را به صورت اشتباه پیش گرفته اند در حالی که باید از سمت متولیان امر مورد بررسی قرار گیرد و مشکل برای استفاده کنندگان رفع یا به صورت کلی برچیده شود.

 ِال.پی.جی در سبد سوخت کشور جایگاهی ندارد

مجتبی شکوری، مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده های نفتی منطقه خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار ما در این باره افزود: در بحث  ِال.پی.جی بارها دیده شده که از کپسول های گاز 11 کیلویی برای سوخت خوردو استفاده می شود که این مختص خراسان شمالی نیست و در اکثر استان ها به همین روال سوخت گیری خودرو انجام می گیرد.

وی ادامه داد: در کارگروه استاندارد در سال 96 به دنبال مباحث مطرح شده در مورد سوخت  ِال.پی.جی بلافاصله مکاتباتی با وزرات نفت مبنی بر ارائه خطرات احتمالی پیش روی مصرف کننده انجام شد .

شکوری اضافه کرد: پاسخ ارسال شده از وزارت براین اساس بود که دولت و وزارت هیچ جایگاهی برای سوخت گاز مایع در سبد سوخت کشور قرار نداده و در حال حاضر دولت تصمیمی برای اضافه کردن این سوخت به لیست سوخت های خودرویی کشور ندارد.

این مقام مسئول افزود: به همین دلیل توسعه سوخت CNG مدنظر قرار گرفته، که سوخت پاکی است و دولت برای این جایگاه ها هزینه های زیادی را صرف کرده است.

شکوری خاطر نشان کرد: تمامی جایگاه های سوخت CNG موجود در استان توسط شرکت نفت طراحی شده و تجهیزات به صورت رایگان در اختیارشان قرار گرفته، همچنین در بخش خصوصی تجیهزات به صورت امانی توسط دولت به این جایگاه داران داده شده است.

وی یادآور شد: توسعه جایگاه های سوخت  ِال.پی.جی، سبد سوخت CNG را با فروش کم مواجه خواهد کرد و یکی از استدلال ها برای ممانعت از ایجاد جایگاه سوخت گاز مایع این خواهد بود.

سیاست های مدون شده دولت از عهد مدیران استانی خارج است

این مقام مسئول با اشاره به اینکه سیاست های مدون شده توسط دولت از عهد مدیران استانی خارج است، گفت: طی مکاتبه ی انجام شده باتوجه به خطراتی که این سوخت برای استفاده کنندگان می تواند داشته باشد، پیشنهاد احداث یک کارگاه در خارج از شهر برای تزریق سوخت مایع داده شد اما براساس اینکه این سوخت در سبد سوخت کشور جایگاهی ندارد موافقت نشد.

شکوری بیان کرد: در ابتدای استفاده از این سوخت در کشور جایگاه هایی برای خودرو های عمومی و تاکسی ها در نظر گرفته شد که در حال حاضر آنها نیز کمرنگ شده اند.

وی با اشاره به اینکه استفاده از این سوخت خطرات زیادی دارد، گفت: کارگروهی متشکل از صنعت و معدن، شرکت نفت، تعزیرات  بازدید از سطح شهر از اصنافی که ارائه خدمات سوخت مایع را دارند انجام و این مراکز متفرقه پرونده سازی و به تعزیرات سوق داده می شوند اما بعد از پلمپ و پرداخت و جریمه مجدد به کارشان در این زمینه ادامه می دهند.

شکوری تعداد کل شرکت های توزیع سیلندرهای گازمایع جهت خانوارهای فاقد گاز طبیعی را در استان هفت مورد عنوان کرد و گفت: تعداد یک شرکت در رازو جرگلان، دو شرکت در شیروان، دو شرکت در اسفراین، یک شرکت در بجنورد و یک شرکت در آشخانه مشغول به فعالیت هستند.

این مقام مسئول ادامه داد: پیگیری‌های لازم انجام شده است و تمامی این سیلندرهای 11 کیلویی براساس لیست بین خانوارها توزیع می شود تا از استفاده آن برای سوخت خودرو جلوگیری شود.

عزمی جدی برای تعیین تکلیف  ِال.پی.جی در کشور نیاز است

شکوری افزود: لازم به ذکر است که در آخرین انفجاری که دو هفته گذشته در بجنورد رخ داد بعد از پیگیر یها به عمل آمده مشخص شد که کپسول های گاز مایع این مرکز از خارج استان تامین شده بود.

وی خاطر نشان کرد: وظیفه شرکت نفت تامین گازمایع مورد نیاز برای مردم استان جهت مصارف خانگی است و توزیع، قیمت گذاری ها توسط صنعت و معدن پیگیری می شود .

مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده های نفتی استان عنوان کرد: استفاده از این سوخت برای مصارف خودرو غیرقانونی است و متاسفانه در تمامی استان های کشور در حال انجام است و عزمی جدی برای رسیدگی و رفع این مشکل وجود دارد.

وی در انتها خاطر نشان کرد: خراسان شمالی با داشتن 29 پمپ گاز CNG  و 46 جایگاه عرضه فرآورده های مایع شامل بنزین و گازوئیل در وضعیت مطلوبی قرار دارد و این زمینه هیچ گونه کمبود و مشکلی نیست.

تزریق سوخت خودرو در اصناف پیک نیک پرکنی تخلف است

مهدی امیدوار، رئیس اتاق اصناف بجنورد درادامه گفت: اصناف به مغازه ها با عنوان خدمات سفر و پیک نیک پرکنی مجوز صادر می کند و اینکه یک واحد صنفی ارائه خدمات سوخت  ِال.پی.جی را برای خودرو انجام دهد تخلف و غیراستاندارد است.

وی ادامه داد: نظارت ها از اصناف در حال انجام است و در بازدید هایی که در سال جاری انجام شده ، تعداد زیادی از مغازه هایی که در حال انجام امور پیک نیک پرکنی هستند فاقد مجوز هستند که شناسایی شده اند و برای پلمپ به اماکن ارسال شده اند.

فعال شدن بمب های خطرناک  ِال.پی.جی در کشور

فهیمه مهمان نواز، مدیرکل استاندارد خراسان شمالی در پاسخ به سوال خبرنگار ما در رابطه با اینکه برای استاندارد سازی سوخت LPG برای استفاده خودرو اقداماتی انجام شده است، گفت: سوخت  ِال.پی.جی در حوزه کاری ما نیست و در این زمینه ورودی انجام نشده است.

وی با اشاره به اینکه هفت جایگاه سیلندرپرکنی برای روستاهای فاقد گاز در استان فعالند، ادامه داد: تولید و پر شدن سیلندرهای گاز مایع براساس استاندارد 841 که یک استاندارد اجباری است تحت نظارت اداره استاندارد انجام می شود که برای مصارف خانگی و خوراک پزی است و اجازه استفاده برای مصارف دیگری ندارند و کنترل پرکردن این سیلندرها براساس استاندارد در حوزه کاری ما است.

مهمان نواز اضافه کرد: تزریق سوخت  ِال.پی.جی در خودرو ها هیچ گونه استانداردی ندارند و در حوزه کاری ما تعریف نشده است که بتوانیم در این زمینه ورود پیدا کنیم.

این مقام مسئول عنوان کرد: صنفی که برای صدور و دریافت پروانه استاندارد مراجعه می کند باید مجوز فعالیت از یکی از دستگاه های دولتی را داشته باشد، در غیر این صورت استاندارد اجازه ورود نخواهد داشت.

مدیرکل استاندارد خراسان شمالی با اشاره به اینکه  ِال.پی.جی در واقع بمب های خطرناکی هستند که در سراسر کشور فعال شده اند، گفت: اجازه ورود برای واحدهای صنفی فاقد مجوز را نداریم و ضرورت دارد که متولیان امر ورود جدی داشته باشند..

تزریق سوخت  ِال.پی.جی در خودرو در هیچ استانداردی نمی گنجد

مهمان نواز خاطر نشان کرد: حرکت تزریق  ِال.پی.جی به عنوان سوخت از طریق سیلندرهای 11 کیلویی کاملا حرکت اشتباهی است و از لحاظ زیرساختی مشکل دارد و در هیچ استانداردی نمی گنجد.

وی عنوان کرد: ابراز نگرانی از این وضعیت در خیابان های شهر در حضور اعضای کارگروه استاندارد نسبت به استفاده غیرمجاز از این سوخت چندین بار از طرف این اداره مطرح و احساس خطر منعکس شد و خواهان ورود دستگاه های مربوطه برای رسیدگی به این وضعیت شدیم.

طاهری، رئیس اداره نظارت بر اجرای استاندارد اداره استاندارد خراسان شمالی نیز گفت: عرضه غیرمجاز سوخت گاز مایع علاوه بر مطرح شدن در سطح استانی طی مکاتباتی به کشور نیز اطلاع داده شد که بعد از پیگیری ها حاصل شد که این مسئله در حوزه و اختیارات این مجموعه نیست.

توقف استفاده از  ِال.پی.جی در دولت اصلاحات و متضرر شدن کیت سازها

 سید غلامحسین حسنتاش، کارشناس حوزه انرژی درباره سوخت  ِال.پی.جی اظهار کرد: گازمایع که مخلوطی از هیدروکربن‌های سبک بوتان و پروپان است کاربردهای مختلفی دارد ولی شاید بیشترین مصرف آن در جهان در پخت و پز و گرمایش و خودرو باشد.

وی ادامه داد: در خیلی از مناطق صعب العبوری که احداث خط انتقال گاز مشکل است می‌توان یک مخزن فله گازمایع نصب کرد و آن را به منازل لوله کشی کرد که رفاه بیشتری داشته باشند و در دوره زمانی مناسب این مخزن پر شود که اخیرا با توجه به کمبود گاز اتان در جهان که ماده اولیه بسیاری از محصولات پتروشیمی است با استفاده از یک فناوری جدید پروپان و بوتان را جایگزین می‌کنند.

حسنتاش اضافه کرد: استفاده از گازمایع در خودرو برای نخستین بار در کشور در دولت سازندگی تشویق می‌شد و در حال گسترش بود و عده زیادی با تشویق وزارت نفت به ساخت کیت‌های تبدیلی و سیلندر مربوطه پرداختند.

وی ادامه داد: در حالی که در دولت اصلاحات، وزیر نفت بدون کمترین بررسی و مطالعه‌ای این کار را متوقف کرد و مورد اعتراض کیت‌سازها قرار گرفت و عده زیادی متضرر شدند ولی وی توجهی نکرد.

این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به اینکه موتورهای درون سوز در خودروهای بنزینی سازگاری خوبی با گازمایع دارند، گفت: شاید کمتر کسی در کشور به این مساله توجه داشته باشد که اگر گسترش استفاده از گازمایع در خودرو متوقف نشده بود و سهمی برای آن در سبد سوخت خودرو در نظر گرفته شده بود در دوره تحریم‌های قبل از برجام که کمبود بنزین در کشور وجود داشت و واردات بنزین دچار مشکل بود، گازمایع می‌توانست کل مشکل را حل کند.

حسنتاش خاطر نشان کرد: این در حالی است که در دولت نهم برای اینکه مانور دهند که مشکل بنزین را حل کرده‌اند هر ماده سرطانزا و آلوده‌سازی را از پتروشیمی‌ها گرفتند  و با بنزین مخلوط کردند در صورتی که در همان زمان گازمایع صادر می‌شد و با توجه به مشکلات نقل و انتقالات بانکی بین‌المللی پولش به کشور بر نمی‌گشت یا به سختی بر می‌گشت.

سوختگیری غیرمجاز  ِال.پی.جی نتیجه عدم اجازه توزیع استاندارد توسط وزارت نفت

وی با بیان اینکه در دوره وزارت زنگنه CNG اوج گرفت، افزود:  استفاده از این سوخت برای ایران لزوما بد نیست اما حداقل برای جایگزینی با بنزین گازمایع خیلی برتر از CNG  است ضمن این که گازمایع زیرساخت مستقلی از نظر ایستگاه‌های سوخت‌گیری هم نمی‌خواهد و اغلب پمپ بنزین‌های موجود  می‌تواند یکی دو پمپ گازمایع هم داشته باشند.

این کارشناس حوزه انرژی گفت: قطعا گازمایع سوخت غیر استانداری برای خودرو نیست و در بسیاری از کشورهای جهان و از جمله در همسایگی کشور ایران در ترکیه به وفور برای خودرو مورد استفاده قرار می گیرد.

وی بیان داشت: باتوجه به اینکه وزارت نفت اجازه توزیع استاندارد آن را نمی‌دهد در حال حاضر بصورت غیر‌استاندارد در خودروها سوخت‌گیری می‌شود و به دلیل بسیار ارزانتر بودن گازمایع (که بصورت سیلندر توزیع می‌شود) نسبت به بنزین، خود افراد خودروهایشان را دوگانه سوز می‌کنند و سیلندرهایی که بعنوان خانگی در مراکزی که معمولا در پوشش پیک نیک پرکنی کار می‌کنند، توزیع و به خودرو منتقل می‌شود و به دلیل غیر استاندارد بودن تجهیزات بارها سانحه داده است.

حسنتاش افزود: با توجه به گسترش گازرسانی به شهرها و روستاها مصرف سیلندر 11 کیلوئی گازمایع در منازل بسیار کم شده و به برآورد انجمن گازمایع بیش از 70 درصد سیلندرها برای سوخت خودرو مورد استفاده قرار می گیرد.

این کارشناس حوزه انرژی گفت: باتوجه به خطراتی که سوخت گاز مایع برای استفاده کنندگان دارد بارها مکاتباتی به وزارت نفت برای استاندارد سازی استفاده از این سوخت انجام شده است اما این وزارت حاضر به ورود این سوخت به سبد سوخت کشور نمی شود.

وی با بیان اینکه گازمایع آلاینده هایش اگر کمتر از بنزین و   CNGنباشد قطعا بیشتر نیست و سیلندر آن بسیار سبکتر، کم فشار‌تر و کم خطر‌تر از CNG است ،گفت: همچنین ممکن است از نظر شتاب و سرعت در خودرو در حد بنزین نباشد ولی بازهم از CNG بهتر است و به هر حال در کنار بقیه سوخت‌ها می‌تواند سهمی در سبد مصرفی خودرو داشته باشد .

افزایش مصرف جهانی اتوگاز و توقف آن در ایران

این کارشناس حوزه انرژی در پاسخ به این سوال که رویکرد استفاده سایر کشورهای جهان از گاز مایع برای سوخت خودرو به چه صورتی است، گفت: مصرف جهانی اتوگاز (استفاده از گازمایع در خودرو) در سال‌های اخیر به تدریج افزایش یافته  و این میزان در سال 2016 به 26.7 میلیون تن رسید که 283 هزار تن یا 1.1% نسبت به سال 2015 و 3.7 میلیون تن یا 16% نسبت به سال 2000 افزایش داشت.

حسنتاش اضافه کرد: در حال حاضر 26.8 میلیون خودرو با سوخت گازمایع در سطح جهان مورد استفاده است.

وی بیان داشت: همچنین یکی از مهمترین دلیل حمایت بسیاری از دولت‌ها از گازمایع و سایر سوخت‌های جایگزین برای خودرو، مساله محیط‌زیست است. اغلب مطالعات مقایسه‌ای انجام شده در سطح جهان نشان می‌دهد که بازدهی اتوگاز از نظر زیست‌محیطی از بنزین و خصوصا گازوئیل بهتر است.

نمودار و جدول زیر وضعیت مصرف و گازمایع در خودرو را که به اتوگاز مشهور است را در مهمترین کشورهای مصرف کننده اتوگاز در سال 2016 نشان می دهد. 

تهیه و تنظیم گزارش: آرزو رحمانی 

انتهای پیام/