به گزارش عصر اترک، صنعت پتروشیمی مهمترین زیرساختی است که گاز خام را به فرآورده های مختلف تبدیل می کند و در همین راستا، سال ها است که بنای سیاست کشورنیز بر بهره برداری حداکثری از این ماده خام در قالب فرآورده های جدید صنعتی قرار گرفته و از درون این سیاست، در مناطقی از کشور از جمله در دهه 70 در استان خراسان بزرگ مجتمع های پتروشیمی راه اندازی شد.

در سال 71 برای تشکیل شرکت پتروشیمی خراسان به منظور تولید کود اوره، آمونیاک و کریستال ملامین جواز تاسیس صادر و این شرکت در سال 75 جواز تاسیس و بهره برداری دریافت کرد و بر مدار تولید قرار گرفت.

در عین حال، سال ها قبل با ورود جدی کشور بر اجرای اصل 44 قانون اساسی در زمینه خصوصی سازی واحدهای اقتصادی، در سال 86 مجتمع صنعتی پتروشیمی خراسان که مجموعه ای دولتی بود مشمول خصوصی سازی شد و مجموعه سهامداران این مجتمع را شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز پتروشیمی تامین، شرکت پتروفرهنگ، گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، شرکت سرمایه گذاری آتیه صبا، سازمان تامین اجتماعی و شرکت ملی صنایع پتروشیمی تشکیل دادند.

البته به تعبیری، سهامداران این مجتمع، سهامداران خصولتی شدند که هر ساله سود سرشار حاصل از تولید و صادرات فاز نخست این مجتمع را صرف پرداخت مستمری بگیران صندوق های بازنشستگی خود می کنند.

اعضای هیات مدیره این مجتمع در همراهی با نمایندگان مردم استان در مجلس و دیگر مسئولان ذی ربط استان به منظور آینده نگری در این صنعت مادر،  پیگیر اجرایی شدن طرح توسعه ای در فاز دوم این مجتمع شدند که در سال 94 با سفر کاروان دولت تدبیر و امید به خراسان شمالی توانستند مصوبه اجرای طرح جی تی پی پی ( تبدیل گاز به محصول پلی پروپیلن) را به صورت جذب سرمایه گذار خارجی و اخذ تسهیلات 700 میلیون دلاری از صندوق توسعه ملی دریافت کنند تا چرخ های این کارخانه که نهایتا 20 سال دیگر از کار می افتاد را با اجرای این طرح، عمری 300 تا 400 ساله ببخشند و با ایجاد اشتغالی چند ده هزار نفری، سود سرشاری را نصیب سهامداران، کارگران، پرسنل و منابع درآمدی استان و کشور کنند.

اما کلنگی که با هزاران امید بر زمین زده شد طی چهار سال گذشته هنوز بر دل زمین فرو مانده و به مرحله اجرا نرسیده است.

از سال 94 تاکنون طی مصاحبه های مختلف بدون یک شفاف سازی صریح، هر مرتبه پاسخ دهندگان به رسانه ها علل مختلفی را برای عدم اجرای آن مطرح کردند.

تامین آب مورد نیاز برای اجرای طرح جی تی پی پی، تامین خوراک گاز برای این طرح، لزوم راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی برای این مجتمع و اجرای این طرح، عدم تمایل سهامداران خصولتی این مجتمع به سرمایه گذاری در این مجتمع همچنین تلاش عده ای در سطح کشور برای واگذاری امتیاز جی تی پی پی به پتروشیمی های جنوب کشور از جمله عللی بودند که به عنوان موانع پیش روی این مسئله مطرح می شدند درحالیکه در مصاحبه های بعدی اغلب این علل اعلام شده، رد می شدند.

در همین راستا، حتی برای اجرایی شدن طرح توسعه ای این مجتمع راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی برای مجتمع پتروشیمی خراسان در دستور کار قرار گرفت و زمینی نیز جانمایی شد ( هر چند که راه اندازی آن پس از مدتی لغو شد) همچنین در مرتبه ای دیگر تشکیل شرکت جدیدی از میان سهامداران این مجتمع به منظور اخذ موافقت برای اجرایی شدن طرح جی تی پی پی و جذب سرمایه گذاران در دستور کار قرار گرفت.

نکته جالب توجه آن است که اجرای طرح جی تی پی پی در این مجتمع که در یک فرآیند فرسایشی قرار گرفته بود، پس از مدتی موضوع اجرای طرح اوره 2 برای فاز دوم این مجتمع مطرح شد تا به مرور زمان گره اجرای طرح جی تی پی پی گشوده شود که البته اجرای طرح اوره 2 در فاز دوم این مجتمع نیز به سرنوشت طرح اول مبتلا و اعلام شد که این سهامداران هستند که در اجرای این طرح های توسعه ای این مجتمع کارشکنی می کنند هر چند تامین منابع مالی برای سرمایه گذاری در این طرح ها از جیبب این سهامداران هزینه نمی شود.

هر چند که چشم امید بسیاری از جوانان جویای کار این استان و دیگر استان ها برای راه اندازی فاز دوم این مجتمع در سایه پیگیری های مستمر مسئولان، نمایندگان مردم در مجلس و رئیس هیات مدیره این مجتمع روشن شد و روشن باقی مانده است تا گره این مسئله باز شود، اما در فروردین ماه امسال دستورالعملی از سوی رئیس جمهور مبنی بر اینکه شرکت شستا نمی تواند در هیچ سرمایه گذاری در سطح کشور مشارکت کنند، نقطه تردیدی بر این امید بوجود آورد که البته هنوز نهاد ریاست جمهوری یک پاسخ شفاف بر امکان حضور این شرکت سهامدار در اجرای طرح های توسعه ای مجتمع پتروشیمی خراسان که در سال های گذشته مصوب شده، نداده است.

در این گزارش به دنبال پاسخی شفاف درباره سرنوشت اجرای دو طرح بسیار مهم توسعه ای در مجتمع پتروشیمی خراسان که از مصوبات دولت تدبیر و امید هم بوده اند، هستیم.

رئیس جمهور مقابل کارشکنی ها بایستد

علی محقر، رئیس هیات مدیره مجتمع پتروشیمی خراسان گفت: عمر مفید یک کارخانه پتروشیمی  بعد از راه اندازی 30 تا 35 سال است و اجرای طرح های توسعه ای است که به وجود کارخانه حیات می دهد.

به گفته محقر، در حال حاضر عمر مجتمع پتروشیمی خراسان به 24 سال رسیده و تا چند سال دیگر این کارخانه نیز مستهلک می شود بنابراین، اجرای طرح های توسعه ای برای این کارخانه بسیار ضروری است.

وی تصریح کرد: سال ها قبل که مدیریت این کارخانه از مدیریت دولتی به بخش خصوصی تغییر کرد و به سهامداران خصولتی واگذار شد، این سهامداران هیچگاه با اجرای طرح توسعه ای در این کارخانه موافقت نکردند.

وی با یادآوری این مطلب که این سهامداران فقط به گرفتن 400 میلیارد تومان سود سالانه و پرداخت حقوق بازنشستگان صندوق های خود از این محل اکتفا و دل خوش کرده اند، عنوان کرد: صندوق شستا ( یکی از این سهامداران ) با اجرای طرح جی تی پی پی ( طرح توسعه ای ) در مجتمع پتروشیمی خراسان که رئیس جمهور کلنگ آن را بر زمین زده بود، مخالفت کرد.

رئیس هیات مدیره مجتمع پتروشیمی خراسان افزود: مخالفت، بهانه گیری و کارشکنی های شرکت شستا با اجرای این طرح در این مجتمع در حالی صورت گرفت که بخشی از سرمایه گذاری مورد نیاز قرار بود از محل جذب دو فاینانسور ژاپنی و آلمانی و بخشی دیگر نیز از محل صندوق توسعه ملی تامین شود و قرار نبود سهامداران بابت اجرای این طرح ریالی بپردازند.

وی در ادامه عنوان کرد: پس از مخالفت با اجرای طرح جی تی پی پی، موضوع اجرای طرح اوره 2 در این مجتمع به سهامداران ارائه شد که متاسفانه این بار نیز سهامداران با این طرح دوم مخالفت کردند.

وی تصریح کرد: منطق این سهامداران آن است از این گاو شیرده ( مجتمع پتروشیمی خراسان ) را آنقدر بدوشند تا بمیرد.

محقر در ادامه بیان کرد: زمانیکه استاندار خراسان شمالی منصوب شد، وی به طور جدی اجرای طرح جی تی پی پی در این مجتمع را پیگیری کرد که در همین راستا، سهامداران موضوع را جدی دیدند و به منظور کارشکنی، موضوع بخشنامه صادره از سوی رئیس جمهور در تاریخ 11 فروردین 98 را درباره عدم سرمایه گذاری شرکت شستا در طرح های جدید را بهانه کردند.

وی گفت: این در حالی است که این بخشنامه شامل اجرای طرح های توسعه ای پتروشیمی خراسان نمی شود.

وی افزود: در همین راستا، نمایندگان استان در مجلس با ارسال نامه ای به رئیس جمهوری خواستار رسیدگی وی به این مسئله و کارشکنی های این سهامداران شدند.

رئیس هیات مدیره مجتمع پتروشیمی خراسان با تصریح بر این مطلب که آقای رئیس جمهور در این استان یک علی برکت الله را گفته و کلنگی را بر زمین زده است، خواستار شد: وی به طور جدی مقابل کارشکنی این سهامداران بایستد.

محقر، در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا صحبت علی اکبری، نماینده پنج شهرستان خراسان شمالی علت عدم تمایل سهامداران این مجتمع برای سرمایه گذاری در طرح توسعه ای این مجتمع ( جی تی پی پی ) را وجود دست هایی برای واگذاری این امتیاز به یک مجتمع پتروشیمی در جنوب کشور، واقعیت دارد؟ گفت: عقیده بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت بر این است که طرح جی تی پی پی را می توان در هشت مجتمع پتروشیمی کشور از جمله در مجتمع پتروشیمی خراسان اجرایی کرد.

وی عنوان کرد: وزیر نفت تامین خوراک گاز را برای خط تولید اوره در فاز دوم این کارخانه را متعهد شده و خواستار اجرای طرح جی تی پی پی نیز هست.

عمر پتروشیمی خراسان 15 سال دیگر تمام می شود

رئیس هیات مدیره مجتمع پتروشیمی خراسان همچنین تصریح کرد: با توجه به اینکه عمر کارخانه فعلی 15 سال دیگر به پایان می رسد، به عقیده من اجرای طرح اوره 2 برای حفظ حیات آن ضروری است، در عین حال، طرح توسعه ای این مجتمع باید همان طرح جی تی پی پی باشد که شاید کمی دیرتر اجرایی شود.

وی افزود: درصورتیکه طرح جی تی پی پی اجرایی شود، امکان راه اندازی پنج تا شش لایه صنعت پایین دستی وجود دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم برای 14 هزار نفر فرصت اشتغالزایی فراهم می شود.

این مسئول گفت: برای اجرایی کردن هر دو طرح سالانه 14 تا 15 میلیون متر مکعب آب نیاز است که امکان تامین این حجم آب از محل پساب تصفیه شده در شهر بجنورد وجود دارد.

محقر در پاسخ به ادعای ابراهیمی اصل، معاون پیشین وزارت نفت مبنی بر اینکه هزینه های تولید، علت عدم اجرای طرح جی تی پی پی در این مجتمع است، عنوان کرد: سال ها قبل FS داخلی این طرح مطالعه شد اما همان زمان، شرکت شستا به صورت سیاسی با اجرای آن مخالفت کرد و اجازه نداد که FS خارجی آن مطالعه شود.

وی خاطر نشان کرد: اجرای این طرح در این کارخانه، بازگشت سرمایه بالایی را به همراه خواهد داشت.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که چه باید کرد تا سهامداران این مجتمع در اجرایی شدن طرح های جی تی پی پی و اوره 2 قدم جلو بگذارند؟ اظهار کرد: این مجتمع سود سالیانه ای دارد که نصف این سود باید صرف توسعه آن شود و این در حالی است که سهامداران همه را مصرف می کنند.

رئیس هیات مدیره مجتمع پتروشیمی خراسان گفت: معتقدم که اصل خصولتی سازی این مجتمع از همان ابتدا اشتباه بود.

وی پیشنهاد کرد: به عقیده بنده یا دولت باید دوباره مدیریت این مجتمع را به دست بگیرد یا یک خصوصی سازی واقعی مشروط بر توسعه آن را انجام دهد.

رئیس هیات مدیره مجتمع پتروشیمی خراسان همچنین افزود: یا اینکه رئیس جمهور قول اعطای تسهیلات 700 میلیون دلاری از محل صندوق توسعه ملی را عملی کند تا سهامداران این مجتمع چراغ سبز را به اجرای طرح های یاد شده نشان دهند.

سهامداران شفاف سازی نمی کنند

سید علی میرکریمی، مدیر کل دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری خراسان شمالی نیز در پاسخ به این سوال که چرا با وجود پرسش مکرر رسانه ها از استانداران پیشین هیچگاه یک پاسخ شفاف درباره علت اجرایی نشدن طرح هایی جی تی پی پی و اوره 2 در مجتمع پتروشیمی خراسان داده نشد، اظهار کرد: بنده این گفته را قبول ندارم که درباره اجرای طرح توسعه در این مجتمع شفاف سازی صورت نگرفته است.

میر کریمی گفت: مشکل از بخش سهامداران این مجتمع است که موضوعات را شفاف بیان نمی کنند.

وی در ادامه عنوان کرد: مجتمع پتروشیمی خراسان در سال 86 از انتفاع دولت خارج و به بخش خصوصی واگذار شد.

وی بیان کرد: سال 94 اجرای طرح توسعه ای جی تی پی پی در این مجتمع مصوب و رئیس جمهور با اعطای تسهیلات 700 میلیون دلاری از محل صندوق توسعه ملی به این طرح و جذب فاینانسور خارجی برای آن موافقت کرد.

میرکریمی عنوان کرد: از سال 94 به بعد، تحقق اجرای این مصوبه در این مجتمع از سوی رئیس هیات مدیره این مجتمع، نمایندگان مردم استان در مجلس، استانداران پیشین و حتی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور به طور مستمر پیگیری شد، اما برخی از سهامداران این مجتمع حاضر نشدند که با اجرایی شدن طرح جی تی پی پی همراهی کنند.

وی افزود: درحالیکه دولت برای اجرایی شدن جی تی پی پی در پتروشیمی خراسان در زمینه اعطای تسهیلات به اجرای این طرح، تامین زیرساخت ها و واگذاری زمین قول همکاری داده است.

دولت نمی تواند سهامداران را وادار به سرمایه گذاری کند

وی در ادامه با تصریح بر این مطلب که موتور محرکه اجرایی طرح یا طرح های توسعه ای در یک مجتمع صنعتی به تمایل سهامداران آن واحد برای سرمایه گذاری بستگی دارد، خاطر نشان کرد: دولت نمی تواند سهامداران را به سرمایه گذاری در اجرای طرح یا طرح های توسعه ای در مجتمع پتروشیمی خراسان وادار کند.

مدیر کل دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری تاکید کرد: برای حفظ حیات این مجتمع باید سهامداران را فقط به انجام این سرمایه گذاری قانع کرد که البته برای حفظ حیات آن، این سرمایه گذاری می بایست به فوریت انجام شود.

وی یادآور شد: در حال حاضر استاندار خراسان شمالی حتی از طریق جذب سرمایه گذاران جدید برای اجرای این طرح،به طور جد به دنبال اجرای طرح جی تی پی پی در مجتمع پتروشیمی خراسان است.

میرکریمی تصریح کرد: درصورتیکه حتی اجرای این طرح در این مجتمع به سرانجام نرسد، موضوع توسعه پتروشیمی که یک مطالبه مردمی است از دستور کار خارج نخواهد شد.

لزوم شفاف سازی مسئولان

مجید درخشانی، معاون اقتصادی سازمان امور اقتصادی و دارایی خراسان شمالی درباره وضعیت صنایع مادر استان و لزوم اجرای طرح توسعه ای در مجتمع های صنعتی استان بیان کرد: مهمترین وجه شکل گیری صنایع در هر منطقه آن است که با راه اندازی این مجتمع ها باید صنایع پایین دستی آنها نیز شکل بگیرند که این زنجیره، ارزش افزوده، اشتغالزایی و درآمد بیشتر برای خانوارهای منطقه را به همراه می آورد.

درخشانی افزود: هر چند که هنوز اجرای طرح توسعه ای و راه اندازی صنایع پایین دستی در مجتمع پتروشیمی خراسان محقق نشده است، با این وجود، خط تولید کنونی این مجتمع علاوه بر اشتغالزایی، درآمد قابل توجهی از محل تولید و صادراتش را برای منطقه به همراه آورده است.

با این وجود، وی عنوان کرد: درصورتیکه اجرای طرح توسعه ای و راه اندازی صنایع پایین دستی در این مجتمع عملیاتی نشود، این مجتمع یک صنعت ناقص خواهد بود.

وی سیاستگذاری ها، مسائل اقتصادی و سیاسی در سطح کلان کشور را از علل اصلی عدم اجرای این هدفگذاری در این مجتمع دانست.

معاون اقتصادی سازمان امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه بدون طرح های توسعه ای، دو دهه دیگر این مجتمع مستهلک و از رده خارج می شود،گفت: بنابراین سهامداران یا باید اجرای طرح های توسعه ای را در دستور کار قرار دهند و یا تعطیلی آن را در آینده ای نه چندان دور بپذیرند.

درخشانی تاکید کرد: ضرورت دارد که سهامداران همچنین مسئولان یکبار برای همیشه این موضوع را شفاف به مردم توضیح دهند.

رئیس جمهور مصوبه اش را اجرایی کند

علی قربانی، نماینده مردم پنج شهرستان خراسان شمالی در مجلس نیز درباره نامه نگاری نمایندگان استان در مجلس با رئیس جمهور در زمینه مجتمع پتروشیمی خراسان عنوان کرد: مطالبه خراسان شمالی از رئیس جمهور آن است که مصوبه اش در مورد این مجتمع اجرایی شود.

قربانی افزود: مطالبه آن است که ابتدا اجرای طرح جی تی پی پی و سپس اجرای اوره 2 در این مجتمع عملیاتی شود.

در عین حال، وی تصریح کررد: در این زمینه سهامداران خصولتی این مجتمع برای انجام سرمایه گذاری در اجرای این طرح ها باید به تفاهم برسند درحالیکه آنها به دنبال این قضیه نیستند.

وی همچنین به دستورالعمل صادره رئیس جمهور در تاریخ 11 فروردین ماه امسال درباره اینکه شرکت شستا حق سرمایه گذاری در هیچ پروژه ای را در کشور ندارد، اشاره کرد و گفت: پس از اطلاع از این موضوع، نمایندگان استان به معاون پارلمانی رئیس جمهور نامه ای نوشتند مبنی بر اینکه اجرای طرح توسعه ای مجتمع پتروشیمی خراسان جزو پروژه های جدید محسوب نمی شود همچنین کلنگ زنی وی را در این مجتمع یادآوری کردند.

ثبت شرکت سرمایه گذاری جدید

نماینده مردم پنج شهرستان خراسان شمالی در مجلس تصریح کرد: درحالی هم اکنون منتظر تعیین تکلیف شستا برای سرمایه گذاری در اجرای طرح توسعه ای این مجتمع هستیم که هفته گذشته، یک شرکت جدید به نام شرکت پتروشیمی خراسان با سهامداری 80 درصدی شرکت شستا و سهامداری 20 درصدی پتروفرهنگ برای سرمایه گذاری در اجرای طرح توسعه ای این مجتمع به ثبت رسید.

در عین حال، قربانی عنوان کرد: استاندار فعلی خراسان شمالی نیز طی نامه نگاری با رئیس جمهور خواستار تحقق مصوبات سال 94 وی در زمینه اعطای تسهیلات از محل صندوق توسعه ملی به اجرای طرح جی تی پی پی در این مجتمع شد.

به گزارش عصر اترک، اخیرا تحلیلی درباره چرایی عدم اجرای طرح های توسعه ای در مجتمع پتروشیمی خراسان ارائه شده است که این تحلیل حکایت از آن دارد که با توجه به اینکه عمده ترین بازارهای خرید محصولات پتروشیمی های کشور،  کشورهای امارات، بلژیک، ترکیه و عراق هستند، ترجیح سرمایه گذاران بر این است که سرمایه گذاری در این صنعت در مجتمع هایی صورت گیرد که در مجاورت منابع گاز، دسترسی به آب های آزاد و نزدیکی به دروازهای صادراتی کشور باشند.

انتهای پیام/قهرمانی