به گزارش عصراترک، استان خراسان شمالی، پتانسیل و ظرفیت بسیار بالایی در بحث کشت گیاهان دارویی دارد، ویژگی‌های خاص طبیعی و اقلیمی و تنوع آب و هوایی منحصر به فرد این استان باعث شده تا انواعی از گیاهان دارویی در این استان کشت شود.

هم اکنون در خراسان شمالی بیش از 300 گونه گیاه دارویی شناسایی شده ومورد مطالعه قرار گرفته که 70 نوع آن در استان جمع آوری می شود. کشت این گیاهان فرصت و ظرفیتی مناسب برای توسعه و کشت گیاهان دارویی و ایجاد اشتغال است و اجرای این برنامه می تواند راهی موثر در راستای تحقق رونق تولیدات داخلی نیز باشد  که متاسفانه بهره‌برداری سنتی از گیاهان دارویی و نبود صنایع فرآوری سبب شده تا سهم این حوزه در رونق اقتصاد و اشتغال این استان بسیار اندک باشد.

براتعلی پاکدین از اهالی شهرستان مرزی راز و جرگلان در خراسان شمالی باتوجه به علاقه مندی که به بحث گیاهان دارویی داشته، حدود 20 سال از عمرش را صرف مطالعه در این زمینه کرده و پنج سال پیش با نگاه تغییر الگو در کشت و فرآوری محصولات باغی و کشاورزی و گیاهان دارویی اقدام به تاسیس کارگاه کرده و علاوه بر این که توانسته ایجاد اشتغال داشته باشد، با هدف حفظ ذخیره گاه ژنتیکی گیاهان دارویی در طبیعت، این گیاهان را در مزرعه ها کشت، فرآوری و به بازار عرضه می کند.

گفتگویی با این کارآفرین داشتیم که در ادامه می خوانید: 

کار در عرصه گیاهان دارویی را چگونه آغاز کردید؟

حدود 20 سال است که براساس علاقه به گیاهان دارویی مطالعاتی را داشتم، اقدام به برگزاری چندین همایش کردم و با هدف تغییر الگو در کشت و فرآوری محصولات باغی، کشاورزی و گیاهان دارویی اقدام به تاسیس کارگاه کردم.
ذخیره گاه گیاهان دارویی خراسان شمالی در حال آسیب است بنابراین از سال 94 با نگاه اقتصادی وارد این بازار شدم  که با ایجاد و تاسیس کارگاه های کوچک برای دیگران بتوانیم بر گیاهان دارویی تاثیر بگذاریم.

در کارگاه تان چه اقداماتی در حال انجام است؟

در بخشی از کارگاه به خشک کردن میوه، محصولات باغی، گیاهان دارویی، سبزی،  پرداخته می شود و در بخشی دیگر فرآوری محصولات همچون انگور، سیب، زردآلو، تهیه چهار نوع رب از انگور، پودر غوره، تولید عرقیات از گیاهان دارویی طبیعت شهرستان راز و جرگلان انجام می شود.

جایگاه گیاه دارویی در خراسان شمالی چگونه است؟

 گیاهان دارویی یکی از ذخیره های ژنتیک استان خراسان شمالی محسوب می شوند که ارزش اقتصادی زیادی دارند، این ذخیره ژنتیکی به شدت در حال انقراض است، چرای بی موقع دام در مراتع، جمع آوری غیر اصولی و عوامل مختلف طبیعی باعث شده که ذخیره گاه ژنتیکی را از دست دهیم  در حالی که ذخیره های ژنتیکی گیاهان دارویی نیازمند حفظ و حراست برای نسل های آینده است.

این ذخیرگاه ژنتیکی باید در طبیعت حفظ شود  و با ارائه آموزش های لازم به مردم در رابطه با نحوه کشت و تکثیر این گیاهان در مزرعه ها کشت و فرآوری و به بازار عرضه شود.

گیاهان دارویی منطقه خراسان شمالی متفاوت از سایر نقاط است، راز و جرگلان در شرایط خاص آب و هوایی قراردارد و می تواند همزمان چهار اقلیم آب و هوایی را داشته باشد. در روستای مرزی آیرقایه در انتهای شهرستان جرگلان یک اقلیم، از یکه سعود یک اقلیم، راز یک اقلیم، داشلی قلعه یک اقلیم دارند و در چهار فصل حدود دو تا سه ماه از زمان رویش با هم اختلاف زمانی دارند.

چند نمونه از گیاهان دارویی معروف منطقه راز و جرگلان را نام ببرید؟

 گیاه کالاندولا که جنبه اقتصادی و دارویی دارد، کار زیادی در این زمینه انجام شده است، گل همیشه بهار که گونه گیاه وحشی است، در اوایل پاییز رویش دارد و در اسفند برداشت می شود، در پایان آذر ماه نیز می توان  به گیاه کمرک در شهر راز اشاره داشت، که میوه و گیاه آن به صورت جداگانه مورد استفاده قرار می گیرد.

اقلیم آب و هوایی این منطقه که آن را از سایر مناطق متمایز می کند، چیست؟

 این اقلیم در مناطق دیگر به ندرت دیده می شود چراکه هر قدر تنش آب و هوایی به گیاه وارد شود، گیاه عصاره دارویی بیشتری آزاد می کند، در این مناطق از لحاظ شرایط آب و هوایی که وجود دارد، گیاهان به لحاظ عصاره و اسانس از اسانس بالایی برخوردار هستند، بر این اساس گیاهان دارویی در خراسان شمالی، شهرستان راز و جرگلان از ارزش ریالی بالایی برخوردار می شوند، اگر با تغییر الگوی کشت نگاه مردم را تغییر دهیم و مردم را در بحث کشت و فرآوری و اقتصادی کردن برداشت گیاهان دارویی دخیل کنیم می تواند در توسعه اقتصادی منطقه بسیار اثرگذار باشد.

 گیاه خاصی که می تواند ارزش اقتصادی زیادی داشته باشد را بیان کنید ؟

 گیاه کورک گیاهی است که از لحاظ دارویی و صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیردف این گیاه خاص مناطق آسیایی است و در راز و  جرگلان به وفور یافت می شود که در اواخر تابستان و اوایل پاییز جمع آوری می شود. 

براساس تحقیقاتی که انجام داده ام این گیاه بازار بسیار خوبی در اروپا و آلمان دارد و عصاره گل سرخ خراسان شمالی  بازار جهانی خوبی دارد .

گیاهان دارویی را بیشتر از کدام مناطق استان جمع آوری می کنید؟

 ارتفاعات جنوب بجنورد، کوه های سالوک بین بجنورد و اسفراین، ارتفاعات آخور داغ بجنورد، کوه های درکش در مانه و سملقان که جنبه گردشگری نیز دارد، خواستگاه گیاهان دارویی زیادی است.

تاکنون در خراسان شمالی چند گیاه دارویی شناسایی شده است؟

در استان بیش از 300 گونه گیاه دارویی شناخته و مطالعه شده است که حدود 70 نوع از آن در استان جمع آوری می شود و جنبه اقتصادی دارد.

برای حفظ این گیاهان در طبیعت چه باید کرد؟

باید گیاهان دارویی به عنوان ذخیره گاه ژنتیکی در طبیعت باقی بمانند و  در کشت گیاهان دارویی در همان اقلیمی که وجود دارد، به لحاظ آب و خاک توجه ویژه ای شود، متاسفانه سالانه با شخم های عمیق بیش از 15 تا 25 تن در هکتار خاک از مزارع توسط باد، باران و فرسایش خاک از بین می رود، اگر بخواهیم کشت های پایه همچون گیاهان دارویی داشته باشیم، با تثبیت خاک،  آب نیز  به سفره های آب زیرزمینی نفوذ می کنند.

گیاهان دارویی در میان مردم چه جایگاهی دارد؟

مصرف گیاهان دارویی چند سالی است که رونق پیدا کرده است و مردم برای درمان تعداد زیادی از بیماری هایشان به سمت گیاهان شناخته شده دارویی در بازار می روند.

با تاسیس کارگاه موفق به ایجاد اشتغال برای چند نفر شده اید؟

پنج نفر اشتغال ثابت در یک کارگاه 150 متری ایجاد کرده ام و اشتغال های جانبی زیادی در بحث جمع آوری و پخش  وجود دارد.

بازار کارتان در سال گذشته چگونه بود؟

کاهش درآمد های مردم ،  30 درصد در فروش محصولات تاثیر گذاشته و تقریبا می توان گفت خرید ها در حال کاهش است. این شرایط های اقتصادی که پیش می آید مقطعی و زودگذر هستند باید با هدف یافتن بازارهای هدف در کشورهای همسایه ها بود تا بتوان گام های بزرگتری را برداشت، با نگاه توسعه فعالیتمان را آغاز کردیم، اما با مشکلات اقتصادی که رخ داد روال کار کندتر شد.

علاوه بر داخل استان به کدام استان ها فروش دارید؟

استان های خراسان رضوی، گلستان از محصولات ما به طور ثابت خریداری می کنند.

برای صادرات محصولاتتان به سایر کشور ها چه اقداماتی انجام داده اید؟

 باتوجه به مشکلات پیش آمده و نگاه های استعمار گرانه ای که برخی کشورها به ما دارند و تحریم های پیش آمده شرایط این کار دشوار شده است ولی باید تلاش شود که نگاه این باشد که اعتماد هایی ایجاد کنیم و زمینه را برای صادرات تمام محصولات داشته باشیم.

در زمینه توسعه کارتان هم برنامه ای دارید؟

زمینه برای کارگاه تولید ادویه های مخصوص با نگاه دارویی برای طبع ها مختلف در نظر داریم، با تخصصی کردن ادویه ها با طعم ها و مزه های مختلف که در بحث ذائقه های مناطق مختلف بتوانیم تعریف داشته باشیم.

در بحث آموزش کشاورزان و کشت گیاهان دارویی چقدر موفق بوده اید؟

تعدادی از کشاورزان 10 نوع کشت رازیانه، شوید، خارمریم، گل محمدی و ... با آموزش ما کشت کرده اند، اگر بتوانیم یک فضای امن برای بازار محصولات کشاورزی ایجاد کنیم، مردم استقبال بیشتری به  کشت گیاهان دارویی پیدا می کنند . کشت این گیاهان دارویی در زمین های کشاورزی در سطح های کوچک، به صورت پایلوت آغاز شده است. همچنین در سال گذشته بهترین زیره سبز و شنبلیله وحشی کشت شد که در هر هکتار یک تن و 200 کیلو محصول در روستای دویدوخ برداشت شد.

حمایت های جهاد کشاورزی و سازمان های مرتبط از شما چگونه است؟

جهاد کشاورزی در شهرستان راز و جرگلان مشکلات را درک می کند، در خیلی از موضوعات در بحث نظارت، تهیه بذرها همکاری های زیادی داشته اند.

سخن آخر: تمام دستگاه های زیربط از جمله صنعت و معدن و تجارت،کشاورزی، وزرات خارجه کمک هایی را برای کشف بازار های هدف داشته باشند، در توان کشاورزان نیست که بخواهند بازاریابی کنند.

همچنین آموزشهایی برای کشاورزان داشته باشند، برای انتقال تکنولوژی از کشورهای دیگر، دنیا را ببینید که نگاهشان نسبت به کشاورزی متفاوت شود.

تهیه و تنظیم گفتگو: آرزو رحمانی

انتهای پیام/