از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهور جنجالی، فرصت طلب و یکجانبه گرای آمریکایی ها، وی نیز همانند تمام روسای جمهور سابق آمریکا در یک صد سال گذشته خصوصا در 40 سال گذشته وعده ارائه طرحی را برای به تعبیر خود او «حل مناقشه فلسطین – اسرائیل» ارائه داده است، اما طرح ترامپ چند تفاوت عمده و خرد با سایر طرح هایی که از ناحیه آمریکایی ها ارائه شده است، داشت. یکی از این تفاوت ها این بوده که طرح ترامپ طرحی سراسر یک سویه و متناسب با منافع صهیونیست ها بوده است، دوم اینکه کشورهای عربی، همگام امروز طرح ترامپ هستند، سوم اینکه در بین گروه های فلسطینی نیز اجماع نظری در خصوص رفتارهای ترامپ وجود ندارد و چهارم اینکه این طرح پیوست های مختلف فرهنگی، سیاسی، بین المللی و اقتصادی نیز با خود به همراه داشته است.

معامله قرن چیست؟

طرح موسوم به معامله قرن، همانطور که از نام آن بر می آید، نشان دهنده آرزوهای آمریکا برای به وجود آوردن توافقی همه جانبه پیرامون مسئله منازعه فلسطین – اسرائیل است. درباره برخی از جزئیات شدیدا تبعیض آمیز طرح آمریکا می توان به محورهای اساسی زیر اشاره کرد:

1. تشکیل دو کشور

محور اصلی این توافق ایده تشکیل دو کشور است. البته حتی برای عملی کردن این ایده سازش کارانه ای که نزدیک به 70 سال است با فلسطین و در این کشور ریشه دوانده و نتیجه آن شکل گیری سازمانی به نام آزادی بخش فلسطین یا ساف و گروه فتح بوده است، نیز ترامپ با تنگ نظری نسبت به طرف فلسطینی، این ایده را مطرح کرده است، به عبارت دیگر در همین ایده تشکیل دو دولت و راه حل دو دولتی نیز آمریکایی ها جانب صهیونیست ها را گرفته اند.

2. عدم الزام صهیونیست ها به بازگشت به پشت مرزهای 1967

یکی از محورهای اصلی هر یک از طرح های صلحی که تاکنون از سوی امریکایی ها ارائه شده است و در زمان روسای جمهور پیشین آمریکا ارائه می شد، این بود که تشکیل دو کشور بر اساس این تجویز به طرف صهیونیستی بود که آن ها بایستی به مرزهای 1967 بازگردند، به عبارت دیگر آن ها بایستی بسیاری از شهرک ها را تخلیه و تخریب کنند و آن ها را به صاحبان فلسطینی خود بازگردانند.

مرزهای 1967: مرز‎های 1967، مشهور به «خط سبز»ی است که از آتش‎بس سال 1949، میان اسرائیل و همسایگانش مصر ، اردن ، لبنان وسوریه کشیده شده است. این مرزها محصول پیمان متارکه جنگ 1949 هستند. جنگی که همزمان با ایجاد رژیم صهیونیستی به وقوع پیوست. خط سبز به مدت 18 سال و تا سال 1967 و وقوع جنگ ژوئن محترم شمرده می‌شد. به طوری که نوار غزه توسط مصر و کرانه باختری توسط اردن اداره می‌شدند. تا این که اسرائیل در جنگ شش روزه نوار غزه و شبه جزیره سینا را از مصر ، کرانه باختری را از اردن و بلندی‌های جولان را از سوریه اشغال کرد. در جنگ سوم اعراب و اسرائیل در ژوئن 1967، اسراییل کرانه باختری، بیت المقدس شرقی و غزه را به صورت نظامی اشغال کرد و شهرک‎نشینان را که معتقد بودند هر سه قسمت طبق تورات ، «ارض اسراییل» محسوب می‎شود، به آن مناطق گسیل کردند. بعدها آریل شارون نیروهای اسرائیلی را در سال 2005 از غزه خارج کرد و از آن زمان تاکنون بین صهیونیست ها و غزه دیواری بتنی حایل شده است.

یکی از نکات بسیار حائز اهمیت در خصوص مرزهای 1967 این است که تقریبا تمام اطراف بین المللی – حتی صمیمی ترین شرکای صهیونیست ها نیز – این مرزها را به رسمیت نشناخته اند و معتقدند که صهیونیست ها  بایستی از این مرزها عقب نشینی کنند. اتحادیه اروپا، حتی امریکا، سازمان ملل و بسیاری از دوستان صهیونیست ها نیز معتقد به وضعیت فعلی نیستند.

در این شرایط اما دونالد ترامپ معتقد است که هیچ تجویزی نباید به اسرائیل صورت گیرد و نیاز به هیچ دیکته ای در خصوص بازگشت از مرزهای 1967 توسط صهیونیست ها نیست. بنابراین «معامله قرن» اسرائیل را به عقب‌نشینی از مرزهای ژوئن 1967 ملزم نمی‌کند. بنابراین این توافقی که بسیاری از اعراب نیز از آن حمایت کرده اند، هرگز شامل ضرورت خروج اسرائیل از شهرک‌های کرانه باختری و پیرامون قدس هم نمی‌شود.

3. اعطای یک منطقه به فلسطین

یکی از جزئیات دیگر این توافق این است که به نظر می رسد در برنامه ای مشخص بین آمریکا و صهیونیست ها، جمع بندی این بوده که فلسطین نه به عنوان یک کشور برای فلسطینیان، بلکه صرفا به عنوان یک منطقه در نظر گرفته شود. بر اساس گزارش اخیر هاآرتص، جزئیات طرح ترامپ، معروف به معامله قرن، نشان می‌دهد که ایالات متحده قصد دارد روستای «ابو دیس» در شرق بیت المقدس را به عنوان پایتخت فلسطین پیشنهاد بدهد و در مقابل اسرائیل از سه یا پنج روستای فلسطینی اطراف قدس عقب‌نشینی کند که توسط  کابینه‌های رژیم اشغالگر به منطقه تحت نفوذ شهرداری قدس پس از اشغال در سال 1967 افزوده شده بود. در همین حال بخش قدیمی قدس تحت حاکمیت اسرائیل باقی خواهد ماند و به گفته «عاموس هرئیل»، گزارشگر هاآرتص، ترامپ در طرح خود پیشنهادهایی برای عقب نشینی اسرائیل از شهرک‌های موجود یا تخلیه شهرک‌هایی که پرت و جدا خوانده می‌شود هم ندارد  و خبری از عقب نشینی از مجتمع‌های بزرگ مسکونی نظیر آرئیل و جنوب نابلس و شهرک‌های غوش عتصیون در نزدیکی بیت لحم و شهرک‌های معالیه ادومیم نیست.

4. خلع سلاح فلسطین

یکی دیگر از جزئیات طرح ترامپ این است که در نظر دارد، کشور فلسطین را به صورت کشوری که فاقد سلاح است به رسمیت بشناسد، کشوری که فاقد توان نظامی، ارتش، سلاح سنگین و ... است. بنابراین طرح ترامپ، طرحی سراسر ضدفلسطینی بوده که صرفا به صورت یک سویه منافع اسرائیل را در نظر گرفته است. یکی از مهمترین اتفاقات در این طرح معامله قرن این بود که دولت های عربی با تشر رفتن به طرف های فلسطینی آن ها را تحت فشار قرار داده اند تا زودتر تکلیف خود را با این مذاکرات ترامپ و طرح غیرعادلانه آن مشخص کنند یا خفه شوند!

چرا طرح معامله قرن محقق نمی شود؟

اگرچه آمریکایی ها برای رسیدن به این طرح آمال و آرزوهای زیادی در ذهن می پرورانند، اما برخی مسائل وجود دارد که نشان می دهد که این طرح در همان حد رویاپردازی های ترامپ و جرد کوشنر، بنیامین نتانیاهو، محمد بن سلمان و محمد بن زاید باقی خواهد ماند.

1. گروه های مقاومت دست روی دست نخواهند گذاشت

قطعا گروه های مقاومت دست روی دست نخواهند گذاشت تا باقی مانده فلسطین را دونالد ترامپ و چند جوان از بین ببرند. همین حالا هم گروه های سازشکار در فلسطین چندان توان تعیین کننده برای ملت فلسطین ندارند. یکی از مسائلی که در خصوص عدم تحقق این طرح گفته می شود این است که این طرح سرتاسر ضدفلسینی و کاملا اسرائیلی مد نظر آمریکایی ها – دولت های عربی و اسرائیل قرار گرفته است و به نظر نمی رسد بتواند در واقعیت و در میدان سیاسی منطقه عملی شود. به هر ترتیب نیروهای مقاومت حاضر در فلسطین اینک تبدیل به نیرویی تعیین کننده در این کشور شده اند، و به نظر نمی رسد نیروهایی که تا همین حالا در حال مقاومت در برابر اشغالگری صهیونیست ها هستند، به یکباره حاضر به پذیرش این طرح ضد فلسطینی شوند.

2. نادیده گرفتن حقوق فلسطین

دویمین دلیل شکستن این طرح را باید در خود طرح پی گیری کرد. روزنامه صهیونیستی هاآرتص نوشته است «موسسه دموکراسی اسرائیل» یک نظرسنجی درباره میزان موفقیت آمیز بودن طرح موسوم به معامله قرن دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای سازش میان صهیونیست ها و رژیم صهیونیستی در فلسطین اشغالی انجام داد. طبق نتیجه این نظرسنجی، 74 درصد از صهیونیست ها معتقدند که معامله قرن شکست می خورد و تنها 5 درصد از آنها بر این باور هستند که این طرح می تواند موفقیت آمیز باشد. نتایج این نظرسنجی همچنین نشان می دهد که به اعتقاد 77 درصد از صهیونیست ها ترامپ کاملا بر اساس منافع این رژیم قدم بر می دارد. معامله قرن طرح دولت ترامپ برای حل اختلافات میان فلسطینیان و رژیم صهیونیستی است که به طور کامل حق و حقوق فلسطینی ها در آن نادیده گرفته شده و کاملا در راستای منافع این رژیم قرار دارد. بنابراین حتی از نظر خود صهیونیست ها نیز این طرح راهی به جایی نمی برد.

نتیجه

معامله قرن، یعنی طرحی که سرتاسر منافع صهیونیست ها را در نظر گرفته، همچون سایر طرح هایی که روسای جمهور قبلی آمریکا در خصوص صلح خاورمیانه و فلسطین مطرح می کردند، راهی جز شکست نخواهد پیمود. البته این به معنی این نیست که کشورهای اسلامی و دوست داران فلسطین نسبت به این موضوع بی تفاوت باشند. همانطور که رهبر انقلاب در دیدار با دس اندرکاران حج امسال فرمودند «با تأکید بر اینکه ضروری ترین نیاز امروز دنیای اسلام وحدت و یک‌صدایی است، به تمرکز دشمنان برای مقابله با مسلمانان به‌ویژه در موضوع فلسطین و در قضایای یمن اشاره و خاطرنشان کردند: اکنون امریکایی‌ها نام سیاست شیطانی خود درباره فلسطین را «معامله قرن» گذاشته اند اما بدانند که به فضل الهی، این معامله قرن هرگز محقق نخواهد شد و به کوری چشم دولتمردان امریکا، قضیه فلسطین از یادها نخواهد رفت و قدس پایتخت فلسطین باقی خواهد ماند ... البته برخی دولت‌های اسلامی که هیچ اعتقادی هم به اسلام ندارند، به دلیل حماقت و جهالت و مطامع دنیوی پیشمرگ امریکایی‌ها شده‌اند اما به توفیق الهی، امت اسلامی و ملت فلسطین بر دشمنان خود پیروز خواهند شد و خواهند دید آن روزی را که ریشه رژیم جعلی صهیونیستی از سرزمین فلسطین کَنده شود.»

انتهای متن/