نگاهی به صداهای متناقضی که از آمریکا به بیرون مخابره می شود، نشان می دهد که کاخ سفید در یک سردرگمی نسبت به توافق هسته ای ایران به سر می برد. ترامپ مکرر توئیت های ضد ایرانی منتشر می کند، تیم امنیت ملی تهدید به بمباران ایران می کنند، عده ای نیز هشدار می دهند که آمریکا نباید از برجام خارج شود چرا که تبعات بسیار وخیمی برای آن ها خواهد داشت. برای بسیاری سوال پیش آمده که نتیجه این بلبشویی که در آمریکا به وجود آمده است چه می شود و بالاخره تصمیم ترامپ در خصوص ایران چه خواهد بود.

مسیرتازه جنجال سازی علیه ایران در ایستگاه جدید

آمریکایی ها در مسیر جدید جنجال سازی خود علیه ایران، به ایستگاه جدیدی رسیده اند. تردید های آمریکا بر سر ماندن در برجام و نماندن در آن در بین بسیاری از ناظران تبدیل به یک معما شده است که این معما به طور خودکار در 22 اردیبهشت حل خواهد شد. اما آنچه به طور کلی در این روزها مشخص است این است که کاخ سفید بیش از هر زمانی تبدیل به کاخ مجانین جنگ طلب شده است. تیم نئوکانهای افراطی زمان جرج بوش در حال بازگشت به مسند قدرت و مشورت هستند و ترامپ نیز در حال عملی کردن نیات خود در خصوص ایران است. او می خواهد ایران وارد انزوای بین المللی شود، تحریم های اقتصادی علیه ایران را عملی کند و این کشور را وادار به گفت و گو برای اخذ امتیازات در موضوعات منطقه ای کند و به طور کلی مسیر «تغییر رفتار ایران» را عملیاتی کند.

اگرچه مقاومت های بسیاری توسط دیپلمات ها و شخصیت های علمی کشورهای غربی نسبت به خروج آمریکا از برجام توسط ترامپ صورت گرفته و آن ها همه در حال تکاپو و جنب و جوش برای مطرح کردن خوبی های برجام برای آمریکا هستند، اما از جمیع متغیرهای موجود، چنین بر می آید که تصمیم ترامپ در خصوص خروج از برجام بیشتر ریشه در واقعیت معادلات آمریکا دارد.

مورد کره شمالی و ذهنیت ترامپ در خصوص ایران

یک موضوع دیگر در ذهنیت ترامپ نسبت به برجام نیز مسئله کره شمالی است. اخیرا گفت و گوهایی بین کره شمالی و آمریکا مطرح شده است که تا حدی منجر به از بین رفتن فضای تنش آلود بین دو کشور شده است. مایک پمپئو گزینه وزارت امور خارجه ترامپ که موفق هم نشد در گام اول صلاحیت خود را کسب کند، با رهبر کره شمالی ملاقات داشته است. اگرچه جزئیات این ملاقات رسانه ای نشده است، اما نشان دهنده بهبود در فرآیند نزدیکی دو کشور است. از طرفی دیگر رهبر کره شمالی بیان داشته که دیگر دست به آزمایش موشکی هسته ای نخواهد زد که این موضوع با استقبال ترامپ مواجه شده است. دونالد ترامپ در واکنش به تصمیم کره شمالی گفته که این اقدام «خبر مهمی برای کره شمالی و جهان است.» رسانه ها همچنین از دیدار خود با رهبر کره شمالی در ماه می سخن گفته است. بنابراین ترامپ به این جمع بندی رسیده است که افزایش فشارهای اقتصادی و سیاسی علیه کره شمالی، سبب شده است تا این کشور به سمت تنش زدایی پیش برود. ترامپ همین فرضیه را در خصوص ایران نیز عملیاتی می داند. در این شرایط آن چه از اهمیت برخوردار است، شنیده شدن صدای واحد از کشور مبنی بر پایمردی بر اصول و اهداف ایران در سطح منطقه ای و در حوزه نظامی است. هرگونه پیام اشتباه به ترامپ در خصوص این مسائل، وی را در این موضع که «با اعمال فشار می توان از ایران امتیازگرفت» مصر تر خواهد کرد.

مقاومت در خصوص حفظ برجام

با این عناصر هر چه به روزهای منتهی به 22 اردیبهشت یعنی تصمیم دونالد ترامپ برجام نزدیک می شویم، مقاومت ها برای حفظ برجام بیشتر می شود. کسانی که در این خصوص تلاش می کنند چند مولفه را در ذهن می پرورانند؛ نخست اینکه «برجام عامل تامین امنیت منطقه است»، دوم اینکه «خروج از برجام به معنی از بین رفتن اعتماد به آمریکا و توافقنامه های بین المللی است» و سوم اینکه «در صورت لغو برجام از سوی آمریکا، احتمالا ائتلاف آمریکا و اروپا به هم خواهد خورد.» بیشتر مقاومت هایی که با تصمیم ترامپ صورت گرفته از جانب اروپایی ها و در آمریکا از سوی دموکرات ها بوده است. اخیرا 500 قانونگذار آمریکایی و اروپایی به کنگره آمریکا نامه ای نوشته اند و در آن بیان داشته اند «بعد از ۱۳ سال تلاش‌های دیپلماتیک مشترک، به گشایشی عمده [در پرونده برنامه هسته‌ای ایران] دست یافته و برجام را امضا کردیم ...  تنها دلیلی که ما را قادر به دستیابی به این گشایش کرد این بود که در کنار یکدیگر ایستادیم. ما آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها با کمک همدیگر اثبات کرده‌ایم مشارکت‌های قوی و وحدت‌بخش فراسوی آتلانتیک می‌تواند به تشکیل یک ائتلاف مورد تأیید جامعه بین‌المللی منجر شده و به چین و روسیه تسری پیدا کند ... آن ائتلاف اکنون در معرض خطر است، زیرا دولت آمریکا بدون وجود هیچ ادله‌ای از عدم پایبندی ایران به تعهداتش در حال حرکت به سمت خروج از برجام است.» اما وزن این مقاومت ها برای دونالد ترامپ چندان اهمیتی ندارد، و آنچه برای ترامپ مهم است وارد کردن حوزه های جدید در توافق و از بین بردن برخی از بندها از جمله محدودیت های غنی سازی ایران است.

حامیان لغو برجام

در سوی دیگر ماجرا کسانی که شدیدا به دنبال از بین رفتن برجام هستند، غالبا از جمهوری خواهان، نئوکان های دوباره به قدرت رسیده و لابی های سعودی – صهیونیستی مستقر در آمریکا هستند. با روی کار آمدن جان بولتن به عنوان یکی از افرادی که بیشترین توجه را برای ترویج ایده های ضد ایرانی در امنیت ملی آمریکا در زمان بوش داشته است، موتور ضد برجامی و موضع حامیان لغو برجام گرمتر شده است. در سوی دیگر ماجرا نیز سعودی ها که تصور می کنند ایران بعد از برجام «مشروعیت حضور در منطقه و مشروعیت افزایش قدرت خود را کسب کرده است» سرسختانه به دنبال از بین رفتن برجام به هر دلیلی هستند.

در سوی دیگر تیم جدید امنیتی که در کاخ سفید مستقر است، رویکردی کاملا ضد ایرانی داشته و برخی از آن ها همچون جان بولتون خواستار بمباران ایران شده اند. بنابراین موضع حامیان لغو برجام در کاخ سفید تقویت شده است وبدنبال  متقاعد کردن ترامپ هستند که از برجام خارج شود.

جنگ روانی علیه ایران

یکی از اهداف ترامپ از مطرح کردن ماجرای لغو برجام، ایجاد فضای روانی علیه ایران به منظور امتیاز گرفتن در مسائل منطقه ای است. همچنین ترامپ به خوبی می داند که در مسئله برجام، اروپایی ها با آمریکا هم صدا نخواهند شد. بنابراین تمام تلاش خود را می کند که با ایجاد این جنگ روانی، بخشی از بار مسئولیت را بر دوش ایران انداخته، و تا حدی کشورهای اروپائی را در این زمینه با خود همنوا کند. در این خصوص گری سیک استاد روابط بین الملل دانشگاه کلمبیا می گوید «می دانیم که جان بولتون و مایک پمپئو در گذشته خواستار رویکرد تند علیه ایران بوده اند. شاید آنها اکنون دنبال ‏یک جنگ روانی برای فشار به ایران و همینطور دیگر کشورها باشند تا در سیاست آنها علیه ایران مشارکت بیشتری کنند اما ‏مساله اینجاست که اگر سخنانی تند بیان کردید که نتیجه مورد نظر شما را ندهد، بیش از پیش از دیپلماسی فاصله گرفته و به فاز ‏نظامی کشیده خواهید شد.»

بنابراین آنچه از کاخ سفید به بیرون مخابره می شود، مجموعه ای از صداهای متناقض در خصوص برجام است. ترامپ برای تقویت موضع خود تلاش کرده است تا کسانی را در قدرت شریک خود کند که بیشترین رویکردهای ضد ایرانی را دارند. و هر چه به مهلت 22 اردیبهشت نزدیک تر می شویم، این پاکسازی به منظور ضد ایرانی تر کردن موضع کاخ سفید بیشتر صورت می گیرد.

انتهای متن/